تاکنون و با پیشنهاد کمیته منتصب به وزیر اقتصاد چهار تن از چهره‌های نام آشنای بانکی رهسپار بانک‌های ملی، تجارت، ملت و سپه شده‌اند. شفافیت، نظارت، تحرک ارزی، هدایت نقدینگی به سمت تولید، عدالت منطقه‌ای و خروج از بنگاهداری غیرضرور معیارهای شش‌گانه وزیر اقتصاد برای مدیران بانک‌های کشور است. به گفته وزیر اقتصاد، احکام سکانداران جدید بانک‌های ملی و سپه به صورت دو ساله تنظیم‌شده و این افراد در طول مدت یادشده مکلف به پاسخ‌دهی بر اساس معیارهای یادشده خواهند بود.
در هفته اخیر شاهد چند انتصاب مهم در مدیریت بانک‌های بزرگ کشور بودیم. وزیر اقتصاد پیش از این و در تاریخ سی‌و‌یکم شهریورماه کمیته‌ای تحت عنوان «کمیته تعیین مدیران عامل بانکی» تشکیل داد تا صلاحیت مدیران ارشد بانکی مطابق با اصول و استانداردهای مورد نظر دولت سیزدهم مورد بررسی قرار گیرد.
عباس معمارنژاد، علی صالح‌آبادی، محمدرضا فرزین، علی نظامی و مهدی اسماعیلی با حکم وزیر اقتصاد به عنوان پنج عضو کمیته تعیین مدیران عامل بانک‌ها انتخاب شدند تا وظیفه خطیر انتخاب مدیران بانک‌های دولتی را عهده‌دار شوند. از بین اعضای این کمیته، علی‌صالح آبادی هم‌اکنون سکاندار بانک مرکزی شده و محمدرضا فرزین نیز رهسپار بانک ملی شده است.
در حکم وزیر اقتصاد به اعضای کمیته یاد شده بر لزوم شایسته‌گزینی برای اداره امور بانک‌های تحت مدیریت دولت و ماموریت‌های تحول‌گرا و مهمی که دولت سیزدهم برای نظام بانکی در نظر گرفته به عنوان اصلی‌‌ترین اهداف عملیاتی این کمیته تاکید شده بود.
شایسته‌گزینی به جای انتصابات سفارشی
این حکم تاکنون به چهار جابه‌جایی مهم در مدیریت بانکی انجامیده است. روزنامه «جهان‌صنعت» پیش از معرفی سکانداران جدید بانک‌های بزرگ کشور از سوی وزیر اقتصاد پایان انتصابات سفارشی در تعیین مدیران ارشد بانکی را پیش‌بینی و تاکید کرده بود که این مساله میتواند نکته مثبتی برای بهبود چشم‌انداز نظام پولی و بانکی کشور باشد.
حال با تصمیمات کمیته انتصابات بانکی و حکم وزیر اقتصاد تحولات جدیدی که پیش‌بینی میشد به وقوع پیوسته است. نخستین تغییرات نیز با معرفی سکانداران جدید بانک تجارت و ملت همراه شد. وزیر اقتصاد در روزهای اخیر در احکامی جداگانه رضا دولت‌آبادی، مدیرعامل پیشین بانک تجارت را رهسپار بانک ملت کرد و هادی اخلاقی فیض را نیز به سمت مدیرعاملی بانک تجارت منصوب کرد. کارنامه عملکردی این دو نشان از تجربیات ارزرشمندی در حوزه مدیریت بانکی دارد.
رضا دولت‌آبادی و بانک ملت
رضا دولت‌آبادی پیش از تصدی پست مدیرعاملی بانک ملت برای تصدی پست مدیرعاملی بانک صادرات نیز معرفی شده بود.
وی که دارای مدرک کارشناسی ارشد حقوق است از اسفند سال ۹۳ در بانک تجارت حضور داشته است. دولت‌آبادی سوابق شغلی بانکی و غیربانکی بسیاری در کارنامه اجرایی خود دارد.
سوابق شغلی غیربانکی وی به عضویت غیرموظف و رییس هیاتمدیره در شرکت لیزینگ ایران، عضویت غیرموظف و نایب‌رییس هیاتمدیره در شرکت پارس مینو، عضویت غیرموظف هیاتمدیره در شرکت تدبیرگران، عضویت غیرموظف هیاتمدیره در شرکت رسا و عضویت غیرموظف هیاتمدیره در شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران برمی‌گردد. در حوزه بانکی نیز وی سمت‌های مختلفی از قبیل مدیریت امور اعتباری بانک تجارت، معاونت مدیر عامل بانک تجارت و عضویت در هیاتمدیره بانک تجارت را در کارنامه اجرایی خود دارد. وی همچنین در کارنامه خود سمت مشاور حقوقی بانک‌های دی و اقتصاد نوین را نیز به ثبت رسانده است.
اخلاقی فیض و حکمرانی جدید در بانک تجارت
حال با معرفی دولت‌آبادی به مدیریت عامل بانک ملت، هادی اخلاقی فیض بر صندلی مدیریت بانک تجارت تکیه زده است. وی دارای مدرک دکتری علوم اقتصادی و بانکداری و مدیر ارشد اجرایی است که از سال ۹۸ قائم مقام مدیرعامل بانک سپه بوده است. وی پیش از این مدیر عامل بانک ملت بود و حال با انتصابات جدید جایگزین رضا دولت‌آبادی در بانک تجارت شده است. در خصوص سوابق اجرایی اخلاقی می‌توان گفت که وی دارای سوابق اجرایی عضویت هیاتمدیره بانک ملت، عضویت هیات مدیره بانک سپه، عضویت در هیاتمدیره بانک رفاه، ریاست هیاتمدیره بانک بین‌المللی کیش، عضویت در هیاتمدیره موسسه بین‌المللی تحقیقات و مطالعات بانکداری اسلامی صدر، معاونت مدیرعامل در امور طرح و برنامه بانک ملت، مدیرعاملی و نایب‌رییسی هیاتمدیره بانک ملت بوده است.
۱۳ هدف بانکی برای دو مدیر جدید
بعد از معرفی سکانداران بانک تجارت و ملت، شاهد دو انتصاب جدید در بانک‌های سپه و ملی نیز بودیم. وزیر اقتصاد در احکامی جداگانه محمدرضا فرزین و آیت‌الله ابراهیمی را نیز به مدت دو سال به عنوان مدیرعامل‌های جدید بانک ملی و سپه معرفی کرد. در حکم وزیر اقتصاد تاکید شده که مدیران جدید بانک‌های ملی و سپه باید برای تحقق ۱۳ هدف مشخص تلاش کنند؛ سودآور ساختن عملیات بانک و پیگیری برای افزایش نسبت کفایت سرمایه به سطح استانداردهای مطلوب نظارتی حداکثر تا پایان سال ۱۴۰۱، افزایش سریع حجم عملیات ارزی بانک حداقل به میزان ۱۰۰ درصد نسبت به سال قبل، خروج از بنگاهداری غیرضرور و واگذاری حداقل ۵۰ درصد از ارزش سرمایه‌گذاری‌های بانک در شرکت‌های فرعی تا پایان سال ۱۴۰۱ و فروش اموال مازاد بانک، هدایت اعتبارات به سمت بخش‌های مولد اقتصاد متناسب با اولویت‌های توسعه‌ای کشور و ممنوعیت اعتباردهی به فعالیت‌های سوداگری، استقرار کامل حاکمیت شرکتی و رعایت استانداردهای نظارتی و کنترل ریسک به منظور افزایش استحکام مالی بانک، استقرار کامل نظام اعتبارسنجی و رتبه‌بندی و رعایت بهداشت اعتباری، ایجاد توازن در تخصیص عادلانه تسهیلات از منظر جغرافیایی و رشد حداقل ۱۵ درصد سهم تسهیلات سرمایه ثابت در بخش‌های مولد، رعایت کامل مصوبات شورای پول و اعتبار به ویژه در خصوص نرخ سپرده‌ها و تسهیلات، توجه بیش از پیش به جوان‌گرایی و پرورش استعدادها به منظور جانشین‌پروری، شفافیت و تبادل قراردادهای منعقده فی‌مابین بانک و مشتری، جلوگیری از تعطیلی واحدهای تملیکی، گسترش انواع تسهیلات خرد و کارت‌های اعتباری با توجه به رتبه اعتباری و با حداقل وثیقه و در انتها نیز رعایت انضباط بودجه‌ای و مدیریت هزینه‌ها. ضمن آنکه در حکم انتصاب آیت‌الله ابراهیمی به مدیرعاملی بانک سپه علاوه بر موارد یاد شده به سامان رساندن پروژه ادغام بانک‌های نظامی در بانک سپه تا پایان سال ۱۴۰۱ نیز مورد تاکید قرار گرفته است.
فرزین و انضباط مالی
مثال زدنی
سوابق مدیریتی و اجرایی مدیران جدید بانک‌های ملی و سپه نیز از تجارب ارزشمند آنان در زمینه بانکداری حکایت دارد. محمدرضا فرزین، اقتصاددان و دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی است. وی در زمان دولت احمدی‌‌نژاد معاون وزیر اقتصاد و همچنین دارای مشاغلی چون دبیری ستاد هدفمندی یارانه‌ها و مدیرعامل صندوق توسعه ملی بود. برخی از فعالیت‌های اجرایی محمدرضا فرزین عبارتند از مدیرکل برنامه‌ریزی بنیاد مستضعفان و جانبازان، دبیر ستاد برنامه ۲۰ ساله بنیاد مستضعفان و جانبازان، معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی شرکت بین‌المللی هتل‌های آزادی، معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی سازمان سیاحتی و مراکز تفریحی، عضو هیاتمدیره شرکت بین‌المللی هتل‌های آزادی، عضو هیاتمدیره شرکت سیروسفر افق، دبیر کل برنامه‌ریزی و توسعه وزارت بازرگانی، عضو شورای عالی سیاستگذاری و برنامه‌ریزی وزارت بازرگانی، معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه حسابداری و مدیریت علامه طباطبایی، عضو شورای برنامه‌ریزی اصناف وزارت بازرگانی، عضو شورای برنامه‌ریزی تامین و توزیع وزارت بازرگانی، عضو شورای برنامه‌ریزی پژوهش وزارت بازرگانی، مشاور برنامه‌ریزی استراتژیک شرکت سایپا یدک، مشاور معاونت برنامه‌ریزی و بررسی‌های اقتصادی وزارت بازرگانی، رییس هیاتمدیره شرکت «شماره‌گذاری خدمات و کالا» وابسته به سازمان بازرگانی، رییس هیاتمدیره شرکت «خدمات انفورماتیک راهبر» وابسته به وزارت بازرگانی، رییس هیاتمدیره شرکت «آموزش، مشاوره و تحقیقات گردشگری و هتلداری» وابسته به سازمان سیاحتی و مراکز تفریحی، رییس هیاتمدیره شرکت کارگزاری ملی ایران، معاون اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی و مدیرعامل صندوق توسعه ملی است.از جمله سوابق درخشان وی ارتقای بانک کارآفرین است. در زمان مدیریت وی بر بانک کارآفرین سود بانک شش برابر شد و سیستم‌های امنیتی، تطبیق‌پذیری، ارائه خدمت به مشتریان، تنوع خدمات، فناوری‌های ارائه خدمت، نظارت و کنترل حساب همگی با هم رشد کردند. همچنین در اواخر سال ۹۹ وی اقدام به ری‌برندینگ بانک کارآفرین کرد و این بانک را ارتقا داد. از خصیصه‌های شاخص وی که در بانک کارآفرین نیز به روشنی نمایان شده، انضباط مالی است که او همواره بانی آن بوده و بانک کارآفرین نیز آن را ایجاد کرده و این مساله میتواند برای بانک ملی به دلیل مشکلاتی که دارد، بسیار مفید باشد.
ابراهیمی و عملکرد درخشان مدیریتی
اما آیت‌اله ابراهیمی که هم‌اکنون سکاندار بانک سپه شده نیز کارنامه درخشانی داشته است. وی که مدرک دکتری مدیریت دارد پیش از این مدیرعامل بانک انصار بوده که کارنامه درخشانی نیز از خود به یادگار گذاشته است. در ایامی که بانک‌های ایرانی وضعیت مناسبی نداشتند، بانک انصار همچنان سودده بوده و سهامش با سرمایه ۱۰ هزار میلیارد ریالی و ارزش بازار ۲۰ هزار و ۸۶۰ میلیارد ریالی در بورس معامله میشد. مجمع سالیانه بانک هرساله بدون وقفه برگزار شده و انصار همواره جزو رتبه‌‌های برتر در حوزه شفافیت مالی در شبکه بانکداری کشور بوده است. آیت‌الله ابراهیمی پس از سال‌ها فعالیت متعدد و غیرمتمرکز، در سال ۷۸ شرکت حفیظ را به عنوان یکی از شرکت‌های زیرمجموعه سپاه با همکاری چند نفر از همکارانش تاسیس می‌کند و به عنوان مدیرعامل این شرکت انتخاب می‌شود و از سال ۸۴ به صندوق انصارالمجاهدین مامور می‌شود. او از طرف سپاه ماموریت می‌یابد تا این صندوق را حسابرسی کند و در نهایت جذب این صندوق شد و به بالاترین سطح مدیریتی این صندوق که بعدها به بانک تبدیل شد، رسید و با تلاش‌های او بود که در خرداد ۸۹ صندوق انصارالمجاهدین تبدیل به بانک انصار شده و در بورس نیز عرضه شد.با توجه به انتصابات شایسته اخیر بر مدیریت بانک‌های دولتی و با توجه به نیازمندی شبکه بانکی به اصلاح رویه‌ها، قوانین و آیین‌نامه‌ها پیش‌بینی می‌شود که شاهد تحولاتی جدی در حوزه بانکی و پولی کشور باشیم.