با استناد به بخش ديگري از گزارش مركز آمار، فاصله تورمي در گروه عمده «خوراكي‌ها، آشاميدني‌ها و دخانيات» نسبت به ماه قبل ٠.٦واحد درصد و گروه «كالاهاي غير خوراكي و خدمات» نيز نسبت به مرداد ١.٩ واحد درصد كاهش داشته‌اند. كاهش فاصله تورمي در هر دو گروه عمده كالايي نشان مي‌دهد كه بار تورم فارغ از اينكه افراد در كدام دهك هزينه‌اي زندگي مي‌كنند، افزايش يافته و افراد آسيب‌پذير نيز به اندازه افراد متمول مجبورند كه براي خريد مايحتاج خود هزينه بيشتري بپردازند. اگرچه كه ميزان خريد مواد خوراكي براي افراد در دهك‌هاي هزينه‌اي پايين‌تر، به اندازه افراد ثروتمند نيست، اما با ادامه‌دار شدن روند فعلي در بازار خوراكي‌ها، چه بسا جامعه هدف برخي اقلام خوراكي، مانند گوشت، برنج و مواد لبني تنها افراد حاضر در دهك‌هاي بالاي هزينه‌اي باشند. اين امر به تشديد طبقاتي دامن زده و بيماري‌هاي جسمي زيادي را براي افراد به وجود مي‌آورد.
دردسر در بازار
بر اساس آنچه مركز آمار منتشر كرده بازه تورمي براي دهك‌هاي هزينه‌اي از 47.3 درصد براي دهك اول تا 49.4 درصد براي دهك دهم است. بدين معنا كه تفاوت آنچه دهك دهم به عنوان پر هزينه‌ترين دهك جامعه از تورم حس مي‌كند تا آنچه دهك اول با آن روبروست، تنها 2.1 درصد است. شايد اين اعداد گوياي اين واقعيت باشند كه تورم در جامعه به گونه‌اي است كه حتي افراد حاضر در دهك‌هاي هزينه‌اي پايين‌تر نيز به اندازه افراد با هزينه بالاتر، براي خريد مايحتاج به خصوص كالاهاي خوراكي هزينه كنند. كاهش فاصله تورمي دهك‌ها درماه گذشته در حالي است كه در مردادماه، اين فاصله افزايش يافته بود؛ نرخ تورم در مردادماه به 2،45 درصد رسيد كه در دهك‌هاي مختلف هزينه‌اي در بازه 44.6 درصد براي دهك ششم تا 50 درصد براي دهك دهم نوسان داشت. كاهش اين فاصله در آخرين ماه از تابستان به دليل افزايش قيمت مواد خوراكي به خصوص برنج، گوشت و مرغ در مردادماه است. بر اساس آخرين داده‌هاي وزارت صمت از قيمت كالاهاي خوراكي در مرداد، برنج، شكر و گوشت افزايش‌هاي زيادي را تجربه كرده بودند. به عنوان مثال قيمت انواع برنج داخلي در ماه ياد شده بيش از ۴۳ درصد افزايش يافته بود حال آنكه اين محصول خوراكي كه چندي است كه از سهمش در سفره خوراكي خانواده كاسته شده، در چهار ماه نخست سال جاري با رشدي 79.3درصدي همراه بوده است. جهش بيش از 63 درصدي قيمت شكر نيز از ديگر مواردي بود كه باعث شده فاصله تورمي دهك‌ها در شهريور‌ماه كاسته شود. گوشت مرغ و محصولات لبني و البته تخم مرغ نيز از ديگر كالاهايي بودند كه با حواشي قيمتي در مردادماه مواجه شده و در شهريور نيز افزايش‌هاي چند‌باره‌اي را تجربه كردند؛ به عنوان مثال قيمت هر كيلوگرم گوشت مرغ تازه در مردادماه با افزايش ۵۳.۱ درصدي به حدود ۲۷ هزار تومان رسيده است. قيمت اين محصول در ماه مشابه سال قبل حدود ۱۷ هزار و ۷۰۰ تومان بوده است. پيش‌تر اين وزارتخانه در گزارش خرداد‌ماه خود اعلام كرده بود كه 27 قلم از كالاها كه بسياري از آنها محصولات خوراكي بودند طي يك سال منتهي به خرداد از 2 تا 4 برابر افزايش قيمت داشتند. مقايسه آنچه در 6 ماه نخست سال جاري بر قيمت برخي از اقلام ضروري سبد مصرفي خانوارها همچنين بر نرخ تورم گذشته، مي‌توان تورم كالاهاي خوراكي تا پايان سال را حدس زد؛ اگرچه كه اين حدس بستگي زيادي به آنچه در بيرون از زمين اقتصاد و در ديپلماسي رخ مي‌دهد، دارد. اما نبايد از اين مهم غافل شد كه چاپ پول پر قدرت به هر نحوي چه شامل برداشت از حساب تنخواه باشد و چه اعطاي تسهيلات براي طرح‌هايي مانند جهش توليد مسكن، مي‌تواند وضعيت قيمتي براي كالاها را بدتر كند. در اين شرايط علاوه بر اينكه مصرف در جامعه هدف كم مي‌شود، توليد‌كنندگان نيز دليلي براي توليد برخي محصولات نخواهند داشت و مي‌توان ادعا كرد برخي از كالاها به ندرت در بازار يافت خواهد شد.
دهك اول؛ خطر سفره خالي
بر اساس گزارش مركز آمار تورم خوراكي براي دهك اول 61.2 درصد و براي دهك آخر نيز 57.5 درصد بوده است. بدان معنا كه افراد حاضر در دهك اول عمده درآمد خود را صرف خريد كالاهاي خوراكي و بي‌دوام مي‌كنند بنابراين آن‌گونه كه بايد براي ساير كالاها هزينه‌اي نخواهند كرد. به عنوان مثال لوازم خانگي را به صورت دست دوم تهيه و در اين شرايط تورم كمتري از كالاهاي بادوام و غيرخوراكي را تحمل مي‌كنند. تورم گروه كالايي غيرخوراكي براي دهك اول 44.8 درصد و براي دهك دهم نيز 47.5 درصد گزارش شده است. در بخش ديگري از گزارش مركز آمار به تورم ماهانه نيز اشاره شده كه بر اساس آن دهك اول با تورمي 4.2 درصدي مواجه شدند در حالي كه تورم ماهانه كل كشور 3.9 درصد بود. بدين معنا كه شهريور‌ماه براي افراد حاضر در دهك اول به مراتب سخت‌تر از ساير دهك‌ها بوده چرا كه حتي بيشتر از تورم ماهانه، بر آن فشار تورمي آمده است. تورم ماهانه كالاهاي غيرخوراكي نيز 3.9 درصد گزارش شده بود حال آنكه تورم ماهانه كل براي اين دسته از كالاها 3.3 درصد بود. تورم براي گروه خوراكي‌ها در كل كشور 5 درصد بود كه براي دهك اول 4.4 درصد اعلام شده بود. برآيند تورم ماهانه كل و دو گروه كالايي عمده در سبد مصرفي خانواده‌ها نشان مي‌دهد كه حضور دهك اول براي خريد كالا از هر دو گروه كالايي كمرنگ‌تر شده است. چرا كه به باور فعالان و روساي اتحاديه‌هاي مربوطه، تقاضا براي خريد بسياري از اقلام از برنج تا گوشت و لبنيات توسط افراد كاهش شديدي پيدا كرده است. سهم خوراكي‌ها از تورم ماهانه براي دهك اول 2.38 درصد و براي دهك دهم نيز 1.11 درصد بود. كالاي غيرخوراكي نيز براي دهك اول و دهم به ترتيب سهمي به اندازه 2.16 و 2.9 درصد از تورم ماهانه داشته است.
آنچه در يك سال گذشت
با استناد به جدول مربوط به تورم سالانه براي دهك‌هاي هزينه‌اي، وضعيت براي تمام دهك‌ها در يك سال منتهي به شهريور سال جاري بدتر شده چرا كه نرخ تورم سالانه براي آنها افزايش پيدا كرده و بالاترين رقم از شهريور 99 است. اين وضعيت تورمي سالانه براي گروه كالاي خوراكي نيز وجود داشته است. به نظر مي‌رسد با شرايطي كه از مرداد تا هم‌اكنون در بازار خوراكي‌ها ايجاد شده، افزايش تورم براي اين گروه از كالاها نه تنها دور از ذهن نيست بلكه هر چقدر زمان بگذرد، كنترل آن نيز با مشكل مواجه خواهد شد. در اين صورت دهك‌هاي با هزينه‌هاي پايين، مهم‌ترين قربانيان آن خواهند بود.