در حالی که پیش از این مجلسی‌ها با تاسی به اظهارات کارشناسان کهنه‌کار بازار سرمایه اعلام می‌کردند این بازار را به عنوان محلی برای تامین سرمایه شرکت‌ها برای اجرای طرح‌های توسعه‌ای می‌شناسند و حتی رییس کمیسیون اقتصادی این نهاد از لزوم هدایت نقدینگی به بازار دوم سخن می‌گفت اما گویا اکنون در بحبوحه تلاش مجلس برای ورود به موضوع روز- که موجب پررنگ‌تر نشان دادن این نهاد می‌شود- بلوکه شدن و گردش سرمایه در بازار جای تامین سرمایه تولید را گرفته است. محمدرضا پورابراهیمی گفته است: از این به بعد بخشی از منابع حاصل از عرضه اولیه شرکت‌ها در بورس، به عنوان سهم سبدگردانی بلوکه می‌شود و در اختیار سبدگردان قرار خواهد گرفت. این در حالی است که ناظران بازار همواره درباره عدم تناسب تعداد شرکت‌های بازار سرمایه و میزان معامله‌گران هشدار داده و نامتعادل بودن عرضه و تقاضا در این بازار را یکی از عوامل رشد بیش از اندازه قیمت سهام و بر هم خوردن روند طبیعی معاملات می‌دانستند. از همین رو دولت با هدف افزایش تعداد شرکت‌ها در بازار سهام وعده تسهیل‌گری در حوزه قوانین ورود به بازار سرمایه را داده بود تا تعداد شرکت‌ها در این بازار افزایش یابد. این روند از آن جهت مهم است که هم به تعمیق بازار سرمایه کمک خواهد کرد و هم تامین مالی شرکت‌ها را به دنبال خواهد داشت. اکنون مجلس با فشار بر سازمان بورس برای بلوکه کردن درآمد شرکت‌ها در بازار و سبدگردانی اجباری، انگیزه ورود شرکت‌های بیشتر به بازار و باقی ماندن حاضران را به کلی از بین برده است.
تناقض تصمیمات مجلس با روح بازار
یک کارشناس بازار سرمایه در این باره به «جهان‌صنعت» می‌گوید: واقعیت این است که این اتفاق با روح پذیرش کردن شرکت‌ها و عرضه آنها در بورس در تناقض است. امین رنجبر می‌افزاید: در واقع دارندگان سهام عمده این شرکت‌ها تصمیم می‌گیرند وارد بازار شوند و سهم را با هدف تامین مالی عرضه کنند تا بتوانند از آن منابع استفاده‌های دیگری کنند. اما اگر بخواهیم با قوانین من‌درآوردی و عجیب این مزیت بزرگ را از کسانی که شرکت‌های خود را در بازار عرضه می‌کنند بگیریم باعث می‌شود که عملا انگیزه ورود شرکت‌های جدید به بازار ضعیف شود. او ادامه می‌دهد: این روند کاملا در تناقض با آن بحثی است که همواره در بازار روی آن تاکید داشتیم که شرایط را تسهیل و فرآیندها را کوتاه کنیم تا به ویژه انگیزه بخش خصوصی زیاد شود و شرکت‌ها را در بازار عرضه کنند و در نتیجه بازار عمق بیشتری یابد. رنجبر تاکید می‌کند: به نظر من چنین رویکردهایی می‌تواند در تقابل با این نگاه مثبت باشد.
ضرورت کنترل هیجان در اظهارنظرها
رنجبر با اشاره به لطمات این تصمیم می‌گوید: یکی از لطمات این است که سهامداران عمده و شرکت‌هایی که در صف عرضه هستند را با این تردید مواجه می‌کند که اگر قرار است مزایای حاصل از این عرضه به دست من نرسد چه منفعتی برای من خواهد داشت؟ او ادامه می‌دهد: درست است که منافع و مزایای دیگری هم در بورسی شدن شرکت‌ها هست اما بدون تعارف مهم‌ترین مزیت همین دستیابی به منابع جدید است و اگر قرار است ما از منابعی که دارد وارد بورس می‌شود استفاده کنیم که مشکلات خود بورس را حل کنیم، همان اتفاقی که سال‌ها در سیستم پولی کشور رخ می‌داد تکرار می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه توضیح می‌دهد: روندی که در ورود منابع به نظام بانکی اتفاق می‌افتاد این‌گونه بود که پس از مدتی به مسابقه سپرده‌گیری بین بانک‌ها تبدیل شده بود. بانک‌ها سپرده با نرخ‌های عجیب و غریب می‌گرفتند تا بتوانند سود سپرده‌های قبلی را بدهند. دیدیم که آن شرایط چه وضعیت وخیمی را نه فقط برای نظام بانکی که برای کل اقتصاد کشور درست کرد و اگر آن شرایط رفع و رجوع نمی‌شد شاید برای کل سیستم مشکلات مختلفی را ایجاد می‌کرد. رنجبر تاکید می‌کند: الان هم وضعیت همین‌طور است.
باید تصمیم‌گیری‌ها و اظهارنظرهای غیرکارشناسی و عجولانه تعدیل شود زیرا بازار ما بازاری است که سرمایه‌گذاران هوشمند در آن هستند و تصمیمات توسط سرمایه‌گذاران به سرعت گرفته می‌شود. هر کدام از این اخباری که منتشر می‌شود روی نظر و تصمیم سرمایه‌گذاران اثر می‌گذارد و تاثیر خود را به سرعت در بازار نشان می‌دهد. او تصریح می‌کند: باید از این رفتارها اجتناب کرد؛ همه ما این روزها در پی آن هستیم که هیجان را کنترل کنیم. یک بخش از کنترل هیجان هم مربوط می‌شود به همین هیجان در اظهارنظرها و هیجان در تصمیم‌گیری‌ها.
نشستن مجلس در جایگاه شورای‌عالی بورس
این کارشناس بازار سرمایه همچنین تصریح می‌کند: از طرف دیگر به نظر من باید این بررسی شود که چطور شده مجلس دارد در این موارد تصمیم‌گیری می‌کند؟ باید قوانین را بررسی کنیم اما دست کم در ساحت تخصصی اینها مواردی است که باید روی آن کار کارشناسی انجام شود و فکر می‌کنم که از عهده مجلس خارج باشد که بخواهد چنین کار کارشناسی را انجام دهد. رنجبر ادامه می‌‌دهد: به نظر من جایی مانند شورای‌عالی بورس صلاحیت بیشتری برای چنین تصمیم‌گیری‌هایی دارد. او اضافه می‌کند: در مجموع نمی‌دانم قرار است از این تصمیم چه منفعتی کسب شود. من در نگاه اول خیلی موافق چنین تصمیماتی نیستم زیرا این تصمیمات در نهایت پیام خوبی را به بازار مخابره نمی‌کند.
بازار سرمایه قربانی بازی سیاستمداران
رنجبر با بیان اینکه متاسفانه بخشی از موضوع بورس دستخوش بازی سیاستمداران می‌شود تصریح می‌کند: به جای اینکه نظرات و تحلیل‌های کارشناسی تبدیل به تصمیم شود متاسفانه بازی‌های سیاستمداران دارد شرایط را تعیین می‌کند و این می‌تواند از این به بعد خطرناک شود. این کارشناس بازار سرمایه اضافه می‌کند: تا پیش از این جمعیت فعالان بازار سرمایه جمعیت کوچکی بود و اگر از این دست اظهارنظرها و بعضا تصمیم‌گیری‌های عجیب و غریبی که در سال‌های گذشته هم داشته‌ایم رخ می‌داد آثار و تبعات آن به فعالان بازار سرمایه محدود می‌شد و هزینه این اظهارنظرها یا تصمیم‌گیری‌ها خیلی مشهود و مشخص نبود؛ اما ما با بازار سرمایه‌ای طرف هستیم که طبق شنیده‌ها جمعیت ۲۰ میلیون نفری بدون سهام عدالتی‌ها با آن درگیر هستند. این جمعیت فعال جمعیت خیلی زیادی است و اظهارنظرهایی که مبتنی بر کار کارشناسی نیست می‌تواند به کلیت بازار و توسعه آن لطمه هم بزند.
تصمیمات خوب شورای‌عالی بورس
این کارشناس بازار سرمایه با مثبت ارزیابی کردن تصمیمات شورای‌عالی بورس ابراز کرد: یکی از تصمیمات خوب اجازه دادن انتشار ابزاری بود که ما مدت‌ها بود در انتظار آن بودیم. اوراق اختیار فروش تبعی که نقش بیمه‌ای برای سهامداران دارد ابزار بسیار پیشرفته‌ای است که در همه بازارهای مالی دنیا استفاده می‌شود و به نظر من می‌تواند در شرایط ریزش بازار ما خیلی مفید و موثر باشد. رنجبر ادامه می‌دهد: این اوراق اطمینان حداقلی را به سرمایه‌گذار می‌دهد که در تاریخ سررسید اوراق اختیار فروش در مقابل یک درصد سود معقول سهام را واگذار کنند و از آن موقعیت خارج شوند و اطمینان نسبی هم دارند که دستکم دچار زیان نمی‌شوند. او اضافه می‌کند: دیدیم که به سرعت هم شرکت‌های مختلف شروع کردند خبر فروش اوراق اختیار تبعی را انتشار دادند و این اقدام هم به سرعت در حال عملی ‌شدن است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تصریح می‌کند: تصمیم بعدی شورای‌عالی بورس این بود که سهامداران عمده سهام را بازارگردانی کنند. این هم باید ساز و کار دقیقش اعلام و مشخص شود. رنجبر تاکید می‌کند: این بازارگردانی می‌تواند گستره و شرایط و ضوابط متفاوتی داشته باشد که باید ببینیم دقیقا چه خواهد بود و بر اساس آن بررسی کنیم که آثاری که روی بازار می‌گذارد چیست، ولی این اقدام هم در نهایت مثبت است. به هر حال رکن بازارگردان همیشه به سلیس بودن و روان بودن معاملات کمک می‌کند و این هم اتفاق خوبی است. این کارشناس بازار سرمایه عنوان می‌کند: فکر می‌کنم اینکه این تصمیمات چطور اجرا شوند موضوع مهمی است ولی قابلیت اجرا شدن به نحو مطلوب را هم دارند. اقداماتی است که به صورت ریشه‌ای و همیشگی می‌تواند به بازار هم در شرایطی که رشد غیرطبیعی دارد و هم در شرایط نزول غیرطبیعی کمک کند تا بازار زودتر به شرایط تعادل بازگردد.