- توضیحات
هر ایرانی یک کدبورس؛ دیگر یک شوخی نیست؛ با کاهش روزانه ارزش ریال از یکسو و رونق بازار سرمایه از سوی دیگر قریب‌به‌اتفاق مردم ترجیح داده‌اند حتی اندک سرمایه خود را وارد بورس کنند تا ارزش دارایی نقدشان کمتر از این نشود. از این‌رو دیگر اتفاقات حول و حوش بازار سرمایه تنها برای اقتصاددان و کارشناسان مهم نیست و یک ملت گوش به زنگ اخبار این حوزه هستند و آن را رصد می‌کنند تا مبادا غفلتی باعث از دست رفتن سرمایه‌شان شود.
ماجرا به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ بسیاری از این سهامداران کم‌اطلاع که در چند ماه اخیر با وجود آشفته‌بازار اقتصادی، از بورس سود خوبی نصیبشان شده، انتظار دارند این سود روزانه با همان سرعت افزایش پیدا کند، از این‌رو با کوچک‌ترین نوسانی در بازار نگران و به‌تبع آن صف‌های فروش قفل می‌شوند. در این وضعیت اخبار درگوشی، شایعه‌ها، تایید و تکذیبیه‌های پی‌درپی و سخنان غیرکارشناسی قوز بالای قوز و منجر به التهاب بازار سرمایه شده است. آخرین نمونه‌های این اخبار درگوشی و شایعات نیز به ماجرای دارادوم، گشایش اقتصادی و حالا سلف استاندارد موازی برمی‌گردد.
ماجرای پرحاشیه عرضه دارا دوم اگرچه در نهایت ختم به‌خیر و اعلام شد سهام شرکت‌های پالایشگاهی در شهریور ماه عرضه می‌شوند اما اخبار ضدونقیض اثر منفی خود را بر جای گذاشت و شاخص کل بورس به زیر۲میلیون واحد بازگشت. کارشناسان و دلسوزان در این مدت در مصاحبه با رسانه‌ها و همچنین فضای مجازی نسبت به خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی به بازار سرمایه هشدار دادند و تاکید کردند حالا که مردم سرمایه خود را وارد بورس کرده‌اند و این بازار بعد از سال‌ها رونق گرفته نباید با تصمیم‌ها، رفتارهای غیرحرفه‌ای و همچنین اخبار نادرست و شایعات این اعتماد را از بین برد زیرا در صورت خروج سرمایه‌ها از بازار، بازگشت آن تضمین شده نیست.
محسن علیزاده، عضو ناظر مجلس در شورای بورس پیش از این در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» بر لزوم حفظ اعتماد مردم نسبت به بازار سرمایه تاکید کرده و گفته بود باید بررسی شود چه کسانی حول محور بازار سرمایه اخبار نادرست و شایعه منتشر می‌کنند، سپس از آن بهره خود را می‌برند.
لزوم هماهنگی همه اجزای دولت برای جلوگیری از آشفتگی بازار سرمایه
جلیل رحیمی جهان آبادی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز بر این باور است و بر لزوم وجود هماهنگی میان اجزای مختلف دولت برای جلوگیری از آشفتگی بازار سرمایه تاکید می‌کند و می‌گوید: اگر تصمیمی در دولت یا نهادی دیگر گرفته می‌شود، باید تمام اجزای آن مجموعه با هم هماهنگ باشند. او به ماجرای اخبار مربوط به عرضه دارا دوم که به آشفتگی بازار سرمایه منجر شد اشاره می‌کند و به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: اگرچه اختلاف‌نظر بد نیست و اتفاقا باید نظرات مختلف بیان شود تا یک طرح یا تصمیم پخته شود اما وقتی یک تصمیم گرفته و اعلام عمومی شد باید همه دستگاه‌ها و نهادها نسبت به اجرای آن پایبند باشند چون مردم بر اساس آن خبر و تصمیم برنامه‌ریزی می‌کنند. رحیمی جهان‌آبادی تاکید می‌کند نباید با اظهارنظرهای مختلف و غیرهم‌سو مردم را نسبت به بازار سرمایه بدبین و اعتماد آنان را از بین ببریم. او می‌گوید: هر تصمیمی قبل از آنکه اعلام عمومی شود باید کارشناسی شود، نهادهای ذی‌نفع درباره آن نظر خود را اعلام کنند و بعد از بررسی همه جوانب درباره آن اطلاع‌رسانی شود. به‌ویژه طرح‌ها و برنامه‌های اقتصادی که از اهمیت بالایی برخوردار است و با معیشت مردم ارتباط مستقیم دارد. رحیمی جهان‌آبادی در ادامه وعده دولت درباره گشایش اقتصادی را یادآور می‌شود و می‌گوید: درباره این وعده نیز نحوه اعلام خبر صحیح نبود. ابتدا باید اجازه می‌دادند این موضوع در دولت کارشناسی شود، نقاط قوت و ضعف آن بررسی و سپس نظر مجلس نیز گرفته شود تا بعد از طی این مراحل و جمع‌بندی موضوع در سطح عموم مطرح شود. خبری که به‌صورت خبر اولیه و خبر خام مطرح شد به یکباره به موضوع مهم کشور تبدیل شد. شاید خود دولت هم انتظار نداشت این موضوع تا این حد بازتاب داشته باشد. این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید می‌کند باید مراقب اظهارنظرهای غیرکارشناسی درباره موضوعات اقتصادی به‌ویژه بازار سرمایه بود زیرا بورس این روزها با اقبال مردم مواجه شده است و نباید اعتماد به‌دست آمده به‌راحتی از دست برود.
در برخورد با بازار سرمایه حرفه‌ای رفتار کنیم
مرتضی دلخوش، کارشناس بازار سرمایه نیز معتقد است: اکنون که مردم جذب بازار سرمایه شده‌اند و نقدینگی به این سمت سرازیر شده است، رفتارهای مسوولان در ارتباط با این بازار باید بسیار حرفه‌ای‌تر باشد تا اعتمادی که به‌وجود آمده به راحتی خدشه‌دار نشود. او در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به اخبار ضدونقیضی که در روزهای گذشته درباره عرضه دارادوم منتشر شد اشاره می‌کند و می‌افزاید: «اتفاقی که در این روزها افتاد و شایعات و اخبار ضدونقیضی که منتشر شد اثر بسیار بدی بر بازار و به موجب آن بر اعتماد عمومی باقی گذاشت. صحبت‌هایی در رسانه‌ها مطرح شد که باید در جای دیگری بیان می‌شد تا این‌گونه اثر منفی بر بازار نمی‌گذاشت.» دلخوش توضیح می‌دهد: «ما شاهد بحث بین مسوولان وزارت نفت، وزارت اقتصاد و مسوولان سازمان خصوصی‌سازی بودیم که این صحبت‌ها باید در محفل‌های خصوصی و علمی مطرح می‌شد، نه اینکه این صحبت‌ها در رسانه‌ها مطرح شود. وقتی این خبرها را بیرون از محافل خصوصی مطرح می‌کنیم اثر خود را خیلی زود بر عموم می‌گذارد.»
این کارشناس بازار سرمایه می‌افزاید: «ما از عموم مردم دعوت کرده‌ایم که در بورس سرمایه‌گذاری کنند. با این کار دولت می‌خواهد از سویی کسری بودجه را جبران کند و از سوی دیگر بر جریان نقدینگی کنترل داشته باشد، برای این اتفاق هم از بورس حمایت کرد، در مقابل مردم جذب بازار شدند. با این استقبالی که اکنون از بازار سرمایه شده باید رفتارهای ما نیز درست و حرفه‌ای باشد.»
وقتی سیاستی تبیین شد باید همه برای اجرای آن مصمم باشند
دلخوش با تاکید بر اینکه «همه اجزای دولت باید با هم هماهنگ باشند تا سیاست‌ها درست اجرا شود» می‌گوید: «وقتی دولت تصمیم می‌گیرد که سیاستی را اجرا کند باید کل دولت همگام با هم جلو بروند. نمی‌شود بخشی از دولت برای خود ساز جداگانه بزند و بگوید من این امکان که فلان سیاست را اجرا کنم، ندارم. این رفتار غلط است و بازار را به‌هم می‌ریزد. وقتی سیاستی تبیین شده باید همه برای اجرای آن مصمم و پای کار باشند.» او یادآور می‌شود: «مثلا اتفاقی که درباره دارادوم افتاد از ناهماهنگی دولت حکایت داشت. خبر مربوط به دارا دوم خبر امروز و دیروز نیست. بعد از عرضه دارااول اعلام شد که دارادوم نیز عرضه می‌شود، بنابراین از مدت‌ها پیش باید برای آن برنامه‌ریزی می‌شد. باید وزارتخانه‌ها از قبل با هم هماهنگ می‌شدند و اگر هم اختلافی وجود داشت باید در محافل علمی و خصوصی آن را مطرح، سپس حل می‌کردند، نه اینکه یک مسوول چیزی بگوید و دیگری خلاف حرف او. آثار این رفتار همین اتفاقی است که این مدت برای بازار افتاد و موجب ضرر مردم شد.» دلخوش با اشاره به استقبال مردم از بازار سرمایه می‌گوید: «اکنون ۸۰ درصد از این سهامداران به‌صورت غیرحرفه‌ای در بازار فعالیت دارند و از طریق دوست و آشنا یا سیگنال گرفتن خرید و فروش می‌کنند. بنابراین با شنیدن کوچک‌ترین خبر منفی پا به فرار می‌گذارند. در علم اقتصاد هم این مثال هست که سرمایه‌گذار مانند آهو می‌ماند و با کوچک‌ترین حرکت پا به فرار می‌گذارد. اخبار نادرست بازار را ملتهب می‌کند. بنابراین باید با احتیاط بیشتر رفتار کرد و جلوی رفتارهای نسنجیده را گرفت.»
او تاکید می‌کند: «ما مردم را برای حضور در بازار سرمایه تشویق کردیم و اعتماد آنان کم‌کم شکل گرفته است، بنابراین اکنون نباید با رفتارهای نادرست به‌راحتی اعتماد مردم را از بین ببریم. باید خیلی حرفه‌ای‌تر برخورد کنیم چون کوچک‌ترین حرکت غیرحرفه‌ای و ناپخته باعث می‌شود که بازار سرمایه به‌صورت غیرمنطقی ریزش کند.»