رضا کربلایی: صندوق بین المللی پول در اولین گزارش پساکرونایی خود از آینده اقتصاد جهان گزارش داده کیک اقتصاد ایران در سال جاری میلادی کوچک تر و بیکاری بیشتر خواهد شد. تصویری خاکستری نه فقط برای ایران، بلکه برای کل جهان، که نشان می دهد سفره فقرا و اقشار متوسط به دلیل کند شدن نرخ رشد اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری خالی تر شود. اما در این میان مقام های بلندپایه ایران چنین تصویری را مخدوش می دانند چنان که حسن روحانی رییس جمهوری اعتقاد دارد شرایط سیاهی که خارجی‌ها از اقتصاد ایران ترسیم می کنند کاملا دروغ و بی‌اساس است .
هرچند رییس کل بانک مرکزی ایران می‌گوید؛ پیش‌بینی کارشناسان این نهاد، برای رشد(عقبگرد) اقتصاد ایران در سال جاری، در بدترین حالت ۱.۵ درصد منفی بیشتر نیست؛ اما صندوق بین المللی پول در ارزیابی جدید خود از چشم انداز اقتصاد ایران می گوید: اقتصاد ایران در سال ۲۰۱۹ میلادی رشد منفی ۷.۶ درصدی را تجربه کرده و پیش بینی می شود در سال جاری میلادی هم ۶ درصد دیگر از اندازه اقتصاد ایران کم شود و احتمال مثبت شدن شاخص رشد اقتصادی در سال ۲۰۲۱ به میزان ۳.۱ درصد وجود دارد.
بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول، نرخ تورم ایران از ۴۱.۱ درصد در پایان سال ۲۰۱۹ میلادی به ۳۴.۲ درصد در سال جاری و ۳۳.۵ درصد در سال ۲۰۲۱ خواهد رسید و نرخ بیکاری هم از ۱۳.۶ درصد سال ۲۰۱۹ امسال به ۱۶.۳ درصد و سال آینده میلادی ۱۶.۷ درصد خواهد شد.
هرچند تصویری که صندوق بین المللی پول ارائه می دهد، ممکن است از نظر دولتمردان ایرانی خاکستری یا تیره باشد، اما در صورت باقی ماندن دونالد ترامپ در کاخ سفید و حفظ تحریم ها یا گسترش ابعاد آن، در کنار بلاتکلیف ماندن بسیاری از کانال‌های مالی وعده داده شده اروپا و تاثیر شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد ایران، تغییر جهت اقتصاد ایران به سمت بیکاری بالا و رشد اقتصادی منفی، قطعی است. البته درباره نرخ تورم باید دید اثر واقعی سیاست های پولی انبساطی بانک مرکزی برای کم کردن فشار کرونا بر اقتصاد چگونه در متغیرهای پولی آینده نمایان خواهد شد.
- روایت همتی از آینده اقتصاد
با وجود گزارش بدبینانه صندوق بین‌المللی پول، عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی ایران تحلیل متفاوتی از اوضاع دارد؛ او می‌گوید: رشد(عقبگرد) اقتصادی سال ۹۷ ایران با نفت منهای ۵ درصد بود. در سال ۹۸ با فشار حداکثری تحریم‌ها مواجه بود و صادرات نفتی کاهش یافت، این موضوع باعث شد رشد(عقبگرد) اقتصاد با نفت مقدار بیشتری کاهش پیدا کند و در فصل اول منفی بشود.
او ادامه می‌دهد: فصل دوم و سوم سال گذشته رشد اقتصادی بدون نفت ۱.۳ درصد مثبت شد و حتی رشد بخش کشاورزی ۸.۵ درصد مثبت بود و رشد صنعت بیش از ۲ درصد شده بود. خدمات هم رشد خوبی داشت ولی رشد(عقبگرد) اقتصادی با نفت منفی ۶.۷ شده بود؛ که در حال بهبود بود.
همتی می‌گوید: پیش‌بینی من این است که اگر کرونا نبود تا پایان سال ۹۸، رشد غیرنفتی ما بهتر می‌شد و رشد با نفت از این هم بهتر می‌شد. سال ۹۹ مطمئن هستیم بخش‌های دیگر غیرنفتی همین روال را پیدا می‌کند. رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه الان فرصت طلایی است که رشد با نفت را هم بهبود ببخشیم، گفت: پیش‌بینی همکاران من در بدترین حالت ۱.۵ درصد منفی بیشتر نیست.
- رضایت روحانی از اقتصاد ایران
حسن روحانی رییس جمهوری هم با تاکید بر این که امسال سال خوبی خواهد بود، گفت: مشکلات تحریم و کرونا را داریم این ها سرجای خود است ولی آن شرایط سیاهی که رسانه‌های خارجی ترسیم می کنند و دل مردم را خالی کنند کاملا دروغ و بی‌اساس است. او وعده داد: امسال شرایط به‌رغم همه مشکلات شرایط اقتصاد برای مردم به نسبت قابل قبول و مطلوب خواهد بود.
رییس جمهوری گفت: دشمنان تبلیغ نکنند که سال گذشته وضع دولت خیلی بد بود و امسال خیلی بدتر است. امسال همه پیش‌بینی‌ها به ما می گوید رشد اقتصاد مثبت است. وی افزود: بانک مرکزی رشد اقتصادی و کاهش تورم را در سال ۹۹ پیش بینی کرده است و امسال شرایط تورم را از دوسال گذشته بهتر پیش‌بینی می‌کند و اینگونه نیست که رسانه های خارجی تبلیغ می کنند که مردم گرفتارند و امسال مشکلات فراوانی خواهد بود.
- جهان تیره نفت فروشان
خوش بینی مقام‌های ایرانی به آینده در حالی است که صندوق بین المللی پول در آخرین نسخه گزارش دورنمای اقتصادی جهان ضمن پیش بینی رشد منفی سه درصدی اقتصاد جهان در سال ۲۰۲۰، قیمت هر بشکه نفت را ۳۵ دلار پیش بینی کرده؛ طبق گزارش صندوق بین المللی پول، قیمت هر بشکه نفت تا سال ۲۰۲۳ پایین‌تر از سطح ۴۵ دلار خواهد ماند که ۲۵ درصد کمتر از میانگین قیمت سال ۲۰۱۹ خواهد بود.
انتظار می رود این تحولات روی صادرکنندگان نفت که درآمدها و صادرات غیرمتنوعی دارند به خصوص آن دسته از تولیدکنندگانی که هزینه بالایی دارند، تاثیر بگذارد و شوک ناشی از تورم داخلی، شرایط مالی جهانی محدودتر و تقاضای خارجی ضعیفتر را تشدید کند.
بر اساس گزارش صندوق بین‌الملی پول برای اولین بار از سال ۱۹۳۰ تا کنون، هر سه گروه اقتصادهای توسعه‌یافته، اقتصادهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه در رکود قرار گرفته‌اند و اقتصاد جهان ۳ درصد کوچک خواهد شد.