- توضیحات
دو خودروساز بزرگ کشور در راستای مجوز جدید وزارت صنعت، معدن و تجارت، پیش‌فروش برخی محصولات خود را طی هفته گذشته و هفته جاری آغاز کردند تا بخشی از نقدینگی موردنیاز خود را از این طریق جذب کنند.
پس از آنکه خودروسازی ایران از سوی آمریکا تحریم شد، تولید خودرو در کشور روند نزولی به خود گرفت و منحنی قیمت نیز به شدت صعود کرد. ازآنجاکه خودروسازان نزدیک به یک میلیون محصول پیش‌فروش کرده بودند، تحریم و افت تولید سبب شد بخش قابل‌توجهی از تعهدات موردنظر، معوق شود. تعهدات معوق اعتراضات زیادی را به دنبال داشت و از همین رو وزارت صمت تصمیم گرفت انجام پیش‌فروش جدید از سوی خودروسازان را ممنوع کند. در واقع وزارت صمت در راستای تمرکز خودروسازان بر رفع تعهدات معوق، پیش‌فروش را ممنوع کرد تا ایران خودرو و گروه خودروسازی سایپا هرچه سریع‌تر تعهدات معوق را رفع کنند. با این حال با مجموعه مشکلات مالی خودروسازان و قطعه‌سازان در کنار پرداخت نشدن تسهیلات ارزی به آنها، وزارت صمت در نهایت تصمیم گرفت ممنوعیت پیش‌فروش را بردارد تا خودروسازان بخشی از نقدینگی موردنیاز خود را از این مسیر جذب کنند. قرار بود تسهیلاتی ۸۴۴ میلیون یورویی در اختیار زنجیره خودروسازی کشور قرار گیرد تا به واسطه آن، هم بخشی از مطالبات قطعه سازان پرداخت شود و هم خزانه خودروسازان رونقی بگیرد، با این حال تسهیلات موردنظر در نهایت پرداخت نشد و وزارت صمت ناچار شد پیش‌فروش‌ها را دوباره آغاز کند.
آن‌طور که یک منبع آگاه به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: وزارت صمت برای پیش‌فروش همه خودروها مجوز صادر کرده، اما خودروسازان با توجه به شرایط تولید و توان خود در تحویل، اقدام به پیش‌فروش کرده و خواهند کرد. به گفته وی، حتی خودروهایی که تعهدات قبلی آنها برطرف نشده نیز امکان پیش‌فروش جدید خواهند داشت. گفته‌های این منبع آگاه در شرایطی است که ایران خودرویی‌ها هفته گذشته چراغ اول در پیش‌فروش جدید را روشن و برخی محصولات خود را با موعد تحویل شهریور ۹۹ و قیمت روز، به مشتریان عرضه کردند. ایران خودرو امروز نیز مرحله دوم پیش‌فروش خود را اجرایی می‌کند، هرچند همان‌طور که تعداد خودروهای پیش‌فروشی در هفته گذشته اعلام نشده، مشخص نیست امروز نیز چه تعداد محصول پیش‌فروش شده است. البته پیش‌تر یک منبع آگاه به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود تنها یکی از دو خودروساز بزرگ کشور مجاز شده تا سقف سه هزار میلیارد تومان اقدام به پیش‌فروش کند، با این حال هیچ مرجع رسمی تعداد دقیق پیش‌فروش‌ها را اعلام نکرده است. البته با توجه به اینکه هدف از پیش‌فروش‌های جدید، تامین نقدینگی در سطح کلان است، بسیار بعید به نظر می‌رسد خودروسازان در ارقام کم اقدام به پیش‌فروش کنند. نکته دیگری که در مورد پیش‌فروش‌ها وجود دارد این است که به نظر می‌رسد برخی خودروها با وجود داشتن تعهد معوق، در سبد فروش خودروسازان جای گرفته‌اند. البته اطلاعات دقیقی از تعداد و نوع خودروهای دارای تعهد معوق در دست نیست، با این حال با توجه به روند تولید خودروسازان پس از تحریم در مرداد پارسال، بعید به نظر می‌رسد تعهدات خودروهای موردنظر پایان یافته باشد. البته با توجه به اینکه وزارت صمت مجوز پیش‌فروش برای همه خودروها را صادر کرده، خودروسازان مرتکب تخلف نشده‌اند، اما برای افکار عمومی جای سوال است که چرا وقتی خودرویی دارای تعهد معوق است، مجوز پیش‌فروش جدید برای آن صادر شده است؟
اما در حالی که گمان می‌رفت فعلا فقط ایران خودرو اقدام به پیش‌فروش محصول کرده، سایت فروش سایپا نشان می‌دهد این شرکت نیز از قافله پیش‌فروش‌ها عقب نمانده است. سایپایی‌ها از دیروز پیش‌فروش جدید خود را آغاز کرده‌اند، منتها تنها با یک محصول. این محصول، کوئیک دنده‌ای نام دارد و بنا به ادعای سایپایی‌ها، چون تعهدات آن به‌روز شده، در سبد پیش‌فروش قرار گرفته است. سایپایی‌ها هرچند برای پیش‌فروش دیگر محصولات خود مانند پراید و تیبا و ساینا نیز مجوز پیش‌فروش دریافت کرده‌اند، با این حال گویا تا زمان صفر شدن تعهدات خودروهای موردنظر، قصد قرار دادن آنها در سبد پیش‌فروش را ندارند. ظاهرا سایپایی‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که پیش‌فروش محصولاتی که همچنان دارای تعهد معوق هستند، دردسرآفرین بوده و بهتر است تا زمان اتمام تعهدات، پیش‌فروش آنها مسکوت بماند. این سیاست سایپا البته این پرسش را به وجود می‌آورد که نارنجی‌های جاده مخصوص چگونه می‌خواهند نقدینگی موردنیاز خود را تامین کنند.