کاهش هیجان فروشندگان سهام

روز گذشته شاخص کل بورس تهران در راستای روندی که از ابتدای هفته پیش گرفته طی ساعت نخست معاملات با افت ۴هزار واحدی مواجه شد. اما با گذر از این ساعت عرضه‌ها کمرنگ‌تر شده و تقاضا افزایش یافت. این روند تا جایی ادامه یافت که دماسنج اصلی بورس تهران نسبت به کف روزانه بیش از ۳هزار واحد رشد کرد و در قیاس با سه‌شنبه به افت ۱۴۲۱ واحدی تن داد. به این ترتیب هفته سرخ‌پوش بورس تهران با افت ۴ درصدی نماگر اصلی به پایان رسید. با این حال کاهش ارزش معاملات خرد بازار سهام طی روزهای اخیر نمایان‌گر عقب‌نشینی معامله‌گران در خرید سهم‌ها است. به نظر می‌رسد در شرایطی که بورس‌بازان سودهای بالایی را کسب کرده‌اند، ترجیح به حفظ سود داده و خودنمایی سرمایه‌گذاران خرد در طرف عرضه کمتر به چشم می‌آیند.

موسم هوشیاری سهامداران

ارزش معاملات خرد بورس تهران (بدون احتساب معاملات بلوک و اوراق) طی روز گذشته برای ششمین جلسه معاملاتی پیاپی کاهش یافت و برای اولین بار طی ماه جاری از کف ۱۷۰۰ میلیارد تومانی عبور کرد و بدون در نظرگرفتن عرضه اولیه «کویر» به ۱۵۱۹ میلیارد تومان رسید. به این ترتیب متوسط ارزش معاملات هفته جاری با کاهشی معادل ۲۱ درصد در قیاس با هفته گذشته به کمتر از ۱۹۵۵ میلیارد تومان رسید. در این شرایط همزمانی افت ۴درصدی شاخص کل بازار سهام و کاهش ۲۱ درصدی متوسط ارزش معاملات خرد نسبت به هفته قبل زنگ‌های خطر را برای بورس‌بازان به صدا درآورده است. در همین راستا طی روز گذشته به‌‌رغم کم شدن ترافیک صف‌های فروش سهام شاهد احتیاط شدید معامله‌گران در خرید سهم بودیم.

پیش از این بارها راجع به افت ارزش معاملات هشدار داده شده بود. اگر نقدینگی سنگینی که در سال جاری بورس تهران را درنوردیده و موجب رشد‌های چند صد درصدی قیمت برخی از سهام‌ شده، قصد مهاجرت از این بازار را داشته باشد می‌تواند موجب ایجاد رکودی عمیق در بورس تهران شود. البته کاهش ارزش معاملات به‌طور دقیق بیانگر کوچ نقدینگی از بورس تهران نیست اما در صورت تداوم اصلاح می‌تواند به این امر منجر شود. در هفته جاری شاهد بیشترین افت هفتگی شاخص کل بورس تهران از هفته آخر آذرماه سال گذشته بودیم. طی یک سال اخیر از ۵۴ هفته معاملاتی تنها ۵ هفته با افت‌های بیش از ۳ درصدی دماسنج اصلی بازار سهام همراه شده‌اند. نکته جالب توجه دیگر این است که از پنج هفته مذکور تنها هفته جاری بوده که افت نماگر هم‌وزن از میزان کاهش شاخص کل پیشی گرفته است. به عبارتی دیگر قبل از این در تمام هفته‌هایی که شاهد افت‌های سنگین بوده‌ایم افت شاخص کل از افت شاخص هم‌وزن همواره بیشتر بوده‌است. اما در هفته جاری این سنت بر هم خورده و نماگر هم‌وزن که اثرپذیری یکسانی از نمادها دارد با سرعت بیشتری نزول کرده است. در سال جاری شاهد رکود بازارهای جهانی و ثبات قیمت دلار در داخل کشور بودیم. به همین دلیل اغلب نمادهای کامودیتی‌محور بازار سهام که اثرپذیری بالایی از دو عامل مزبور دارند طی این دوره رشدهای کمتری را به ثبت رسانده‌اند. به‌طوری که از ابتدای امسال تا روز گذشته دماسنج اصلی بورس تهران رشد ۷۵ درصدی را ثبت کرده است. در جبهه مقابل نماد شرکت‌های کوچک‌تر و متوسط بازار قرار دارند که اغلب غیرصادراتی بوده و بازار مصرف آنها داخل کشور است. این دسته از شرکت‌ها در راستای تورم ایجاد شده در کشور و همچنین بهانه‌های غیربنیادی از قبیل افزایش سرمایه رشدهایی چند صددرصدی را به همراه داشته‌؛ تا جایی که نماگر هم‌وزن در دوره مذکور بازدهی ۱۷۷ درصدی را به ثبت رسانده است.

امتناع از خرید و فروش سهم

دیروز شاهد افت چشمگیر ارزش مازاد عرضه سهام در کف قیمتی مجاز روزانه (صف فروش) بودیم. ارزش صف‌های فروش در روز دوشنبه هفته جاری به ۱۸۶ میلیارد تومان رسید. سه‌شنبه با غلبه بیش از پیش هیجان بر بورس تهران ترافیک فروشنده‌های سهم در پایین‌ترین قیمت روزانه نیز تشدید یافت. تا جایی که ارزش مازاد عرضه‌های موجود در صف‌های فروش به بیش از ۶۱۰ میلیارد تومان رسید. این روند تشدید ترافیک صف‌های فروش روز گذشته متوقف شد و با کاهشی بالغ بر ۶۱ درصد ارزش مازاد عرضه‌های بازار سهام (صف‌های فروش) به ۲۳۵ میلیارد تومان رسید. اما روی دیگر سکه خبر از تردید بورس‌بازان برای خرید سهام می‌دهد. در شرایطی که طی هفته جاری قیمت برخی از سهم‌ها تا ۲۰ درصد اصلاح شده است هر روز شاهد کاهش ارزش معاملات خرد نسبت به روز قبل از آن هستیم. به نظر می‌رسد پس از رشدهای افسارگسیخته‌ای که از ابتدای شهریور‌ماه شدت یافته، در شرایطی که دیگر بازارهای موازی دچار رکودی عمیق شده‌اند بورس‌بازان ترجیح به ذخیره سود داده و در موسم حاضر به انتظار تعیین تکلیف مسیر بعدی بازار سهام نشسته‌اند.

عقب‌نشینی با محوریت بزرگان غیرکالایی

با آغاز شهریور ماه تعداد روزهایی که نماد شرکت‌های بزرگ غیر کامودیتی در صدر فهرست نمادها با بیشترین اثرگذاری بر دماسنج اصلی بازار قرار گرفتند افزایش چشم‌گیری یافت. به‌طوری که طی روزهایی که سهام شرکت‌های کالایی‌محور در پی رکود بازار جهانی و بازار ارز داخلی درجا می‌زدند، نمادهایی از صنایع مخابرات، فنی‌مهندسی، بانک‌ها و گاها خودروسازها پیشران اصلی شاخص کل بورس تهران بودند. در همین راستا با بازگشایی «وبملت» پس از ۱۰۰ روز شاهد رشدی چشمگیر در قیمت این نماد و در پیروی از آن دیگر نمادهای بانکی بودیم. اما این اثرگذاری عظیم دو روز بیشتر دوام نیاورد و پس از یک روز استراحت در سطوح قبلی از روز دوشنبه هفته جاری سهام بانک ملت وارد روند نزولی شد. به‌طوری که قیمت هر سهم «وبملت» طی سه جلسه کاری گذشته افتی بالغ بر ۹ درصد را تجربه کرده است. در تمام این سه روز «وبملت» در صدر فهرست نمادها با بیشترین اثرگذاری منفی قرار گرفت. از دیگر نمادهایی که روز گذشته بیشترین فشار را بر دماسنج اصلی بازار سهام وارد کردند می‌توان به «خودرو»، «رمپنا»، «همراه» و «خساپا» نیز اشاره کرد.

در سمت دیگر نمادهای پالایشی قرار داشتند که با انتشار نرخ‌های خوراک مهر‌ماه از روز یکشنبه وارد روند صعودی شدند. به‌طوری که طی این چهار روز اغلب این دسته از نمادها بودند که در نقش حامی اصلی شاخص کل ظاهر می‌شدند. طی مدت مزبور «شسپا» با رشد ۵/ ۱۸ درصدی صدرنشین بازدهی‌ها بوده است. به غیر از «شسپا» دیگر نمادهای پالایشی نیز در چهار جلسه معاملاتی اخیر اغلب بالای ۱۰درصد بازدهی را به ثبت رسانده‌اند. در شرایطی که بازارهای جهانی همچنان در سطوح قیمتی پایین درجا می‌زنند، نمادهای کامودیتی‌محور بورس تهران طی روز گذشته اغلب به مدار مثبت معاملات بازگشتند. به‌طوری که طی روز گذشته نماگر صنعت کانه‌های فلزی ۱/ ۱ درصد و شاخص صنعت فلزات اساسی نیز ۹/ ۰ درصد رشد کرد. در همین حال گروه فرآورده‌های نفتی نیز رشد ۱/ ۱ درصدی در متوسط قیمت‌ها تجربه کرد.

تداوم رکوردشکنی‌ عرضه اولیه‌ها

روز گذشته شاهد دوازدهمین عرضه اولیه بازار سهام طی سال جاری بودیم. پیش از این در پنج عرضه اولیه پی‌درپی شاهد رکوردشکنی مداوم تعداد شرکت‌کنندگان در خرید عرضه اولیه بودیم. این روند تند نزولی تا جایی پیش رفت که در عرضه اولیه «بجهرم» که ابتدای ماه جاری انجام شد شاهد مشارکت حدود یک درصد از جمعیت کشور (نزدیک به ۸۲۰ هزار نفر) بودیم. طی روز گذشته بار دیگری این رکورد جابه‌جا شد، تا مشارکت‌کنندگان در عرضه اولیه «کویر» به بیش از ۸۷۵ هزار نفر برسد. در عرضه اولیه تولیدی فولاد سپید فراب کویر به هر کد سهامداری ۲۷۵ سهم ۶۲۵ تومانی تعلق یافت.

آرمان علایی