علائم کاهشی در گروه‌های تورمی
- توضیحات
بررسی گروه‌های شاخص بهای مصرف‌کننده نشان می‌دهد که علائم کاهشی در نرخ تورم مشاهده می‌شود. یکی از این علائم کاهش نرخ تورم خوراکی‌ها در اردیبهشت است که به‌نظر می‌رسد این روند در ماه‌های آتی نیز تداوم داشته باشد، این موضوع با توجه به افزایش بارش‌ها طی یک سال اخیر و افزایش عرضه محصولات خوراکی می‌تواند تا نیمه نخست تداوم یابد. از سوی دیگر، در بخش مسکن نیز علائم و رفتار هیجانی قیمتی در گزارش مرکز آمار ایران مشاهده نمی‌شود. در سایر گروه‌ها نیز به‌نظر می‌رسد که در ماه‌های آینده احتمال کاهش نرخ تورم نسبت به افزایش نرخ تورم بیشتر باشد. این موضوع با توجه به ثبات بازار ارز در ماه‌های آتی، می‌تواند شرایط را برای جهت‌دهی به انتظارات تورمی به سمت کاهش نرخ تقویت کند. البته باید تاکید کرد که کاهش تورم به معنی کاهش سطح قیمت‌ها نیست، بلکه به این معنی است که از سرعت افزایش قیمت‌ها کاسته خواهد شد. مرکز آمار ایران، گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده را در اردیبهشت‌ماه منتشر کرده است. در این گزارش تغییرات گروه‌ها به تفکیک خانوارهای شهری و روستایی منتشر شده است. به‌طور کلی، در گزارش مرکز آمار ایران ۱۲ گروه اصلی وجود دارد. هر کدام از این گروه‌ها با توجه به اهمیت خود دارای وزن مشخصی هستند. علاوه‌بر این مرکز آمار ایران، یک تقسیم‌بندی دیگر نیز دارد که از دو بخش کالا و خدمات تشکیل می‌شود. در این دسته‌بندی نیز کالاها به کالاهای بادوام، کالاهای بی‌دوام و کالاهای کم‌دوام تقسیم شده است.
تورم منفی گروه خوراکی
گروه خوراکی در شاخص بهای مصرف‌کننده حدود ۶/ ۲۶ درصد را در اختیار دارد. براساس این آمارها تورم گروه خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها در اردیبهشت‌ماه منفی ۸/ ۰ گزارش شده است. اما شدت کاهش تورم خوراکی‌ها در بخش روستایی بیشتر از شهری است. به نوعی که تورم ماهانه بخش روستایی معادل منفی ۳/ ۱ درصد و تورم ماهانه بخش شهری معادل منفی ۶/ ۰ درصد بوده است. اما چه کالاهایی در اردیبهشت‌ماه باعث منفی شدن تورم خوراکی‌ها شده است. در اردیبهشت‌ماه، گوشت قرمز و گوشتماکیان دارای کاهش قیمت ۶ درصدی بودند که با توجه به ضریب اهمیت ۵ درصدی، اثر قابل‌توجهی در کاهش تورم خوراکی‌ها ایفا کرده است. پس از آن گروه سبزی‌ها نیز با تورم منفی ۷/ ۱۰ درصدی یکی دیگر از گروه‌هایی بود که باعث افت تورم ماهانه خوراکی‌ها در اردیبهشت‌ماه شده است. از سوی دیگر گروه شکر و شیرینی‌ها با رشد ماهانه ۵/ ۱۴ درصدی یکی از گروه‌های با تورم بالا در اردیبهشت‌ماه محسوب می‌شود. به رغم رشد ماهانه، اما در بازه زمانی یکساله، بهای اکثر خوراکی‌ها با افزایش روبه‌رو شده است. بهای گوشت قرمز و گوشت ماکیان طی یک سال منتهی به اردیبهشت‌ماه سال‌جاری، به میزان ۱۰۰ درصد افزایش یافته است. البته این افزایش در بخش شهری به میزان ۶/ ۱۰۱ و در بخش روستایی به میزان ۳/ ۹۸ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهدگرانی گوشت در بخش روستایی و شهری طی یک سال اخیر به یک شکل بوده و سیاست‌های تخصیص ارز یارانه و توزیع گوشت ارزان قیمتی، تاثیر قابل‌توجهی در تفاوت میان تورم روستایی و شهری این بخش نداشته است. در بین خوراکی‌ها، سبزیجات که شامل سبزی‌ها و حبوبات می‌شود، طی یک سال به میزان ۲/ ۱۳۶ درصد افزایش یافته است، از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که طی یک‌سال ۶/ ۱۱۲ درصد به سطح قیمت میوه و خشکبار افزوده خواهد شد. طی یک سال منتهی به اردیبهشت‌ماه سال‌جاری ۴۷ درصد به میزان قیمت شیر، پنیر و تخم مرغ افزوده شده است. در مجموع به‌نظر می‌رسد در ماه‌های آتی روند تورم خوراکی‌ها در یک بازه کم‌نوسان‌تر حرکت کند و از سطح نرخ تورم این گروه کاسته شود.
تورم پایین مسکن
گروه مسکن و سوخت‌ها نیز یکی دیگر از گروه‌هایی است که وزن قابل‌توجهی دارد. گروه مسکن دارای ارزش ۳۱ درصدی است و تورم ماهانه این گروه نیز معادل ۶/ ۰ درصد بوده است. افزایش ماهانه بهای مسکن در بخش شهری نیز ۶/ ۰ درصد بوده و در بخش روستایی نیز تورم ماهانه تنها به میزان ۹/ ۰ درصد گزارش شده است. این موضوع نشان می‌دهد که برعکس گروه خوراکی‌ها، تورم گروه مسکن در بخش روستایی بیشتر بوده است. یکی از نکات قابل‌توجه این است که تورم نقطه به نقطه گروه مسکن در اردیبهشت‌ماه معادل ۲۵ درصد گزارش شده است. البته در اردیبهشت‌ماه میزان افزایش قیمت، آب، برق و سوخت ۴ درصد بوده است، تورم نقطه به نقطه این گروه نیز معادل ۸/ ۲۸ درصد گزارش شده است. در مجموع آمار گروه مسکن نیز نشان می‌دهد که رفتار هیجانی در بخش مسکن وجود ندارد، از سوی دیگر به‌نظر نمی‌رسد که تا نیمه نخست اتفاق قابل‌توجهی در قیمت‌های این گروه رخ دهد.
تورم بالای بخش حمل‌و‌نقل
در بین کالاهای گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده گروه حمل‌و‌نقل با وزن ۴/ ۹ درصدی از نظر اهمیت در رده سوم قرار دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این گروه در مقایسه با سایر گروه‌ها، بیشترین تورم ماهانه را ثبت کرده است، بر این اساس، نرخ تورم ماهانه حمل‌و‌نقل معادل ۸/ ۷ درصد بوده است. به‌نظر می‌رسد که افزایش قیمت گروه حمل‌و‌نقل در ماه دوم به‌دلیل افزایش قیمتکرایه‌ها و حمل‌و‌نقل عمومی است، اما به‌نظر نمی‌رسد این روند در ماه‌های آتی تداوم داشته باشد و انتظار می‌رود که فشار تورمی از سمت حمل‌و‌نقل کاهش یابد. آمارها نشان می‌دهد در اسفند ماه سال قبل نیز تورم ماهانه گروه حمل‌و‌نقل ۳/ ۹ درصد ثبت شده بود که البته در فروردین این رقم دارای تورم منفی ۸/ ۰ درصد بوده است. در اردیبهشت‌ماه تورم حمل‌و‌نقل در بخش شهری بیشتر از روستایی بوده است. به نحوی که براساس گزارش مرکز آمار ایران تورم حمل‌و‌نقل شهری ۲/ ۸ درصد و تورم حمل‌و‌نقل روستایی به میزان ۳/ ۵ درصد بوده است. همچنین تورم نقطه به نقطه این گروه نیز در اردیبهشت‌ماه به میزان ۴/ ۶۲ درصد گزارش شده که نسبت به خوراکی‌ها در سطح بیشتر و نسبت به گروه تورم بخش مسکن کمتر بوده است.
تورم کم‌نوسان بهداشت و درمان
گروه بهداشت و درمان نیز با وزن ۱/ ۷ درصدی چهارمین گروه با اهمیت شاخص بهای مصرف‌کننده محسوب می‌شود، در اردیبهشت‌ماه نرخ تورم ماهانه به میزان ۸/ ۱ درصد گزارش شده است. این نرخ در بخش شهری معادل ۸/ ۱ درصد و در بخش روستایی ۹/ ۱ درصد ثبت شده است. تورم نقطه به نقطه بخش بهداشت و درمان نیز به میزان ۶/ ۲۸ درصد بوده است. در بازه یکساله بخش بهداشت و درمان یکی از کمترین تورم‌ها را ثبت کرده است. میانگین تورم ماهانه بخش بهداشت و درمان در یک سال اخیر کمتر از ۲ درصد بوده است. به‌نظر می‌رسد که در صورت عدم اختصاص ارز ترجیحی به این گروه، احتمال افزایش نرخ تورم این بخش وجود داشته باشد، اما دامنه این افزایش به نحوی نخواهد بود که بر نرخ تورم کل اثر قابل‌توجهی داشته باشد، از سوی دیگر شواهد نیز حاکی از آن است که سیاست تخصیص ارز ترجیحی به بخش بهداشت و درمان ادامه دارد.
تغییرات سایر گروه‌ها
سایر گروه‌های شاخص بهای مصرف‌کننده با توجه به ضریب اهمیت پایین‌تر، اثر کمتری را نیز در شاخص بهای کل مصرف‌کننده دارند. در اردیبهشت‌ماه تورم ماهانه گروه پوشاک و کفش معادل ۵/ ۳ درصد گزارش شده که تقریبا یکی از گروه‌های با تورم بالا محسوب می‌شود. این تورم در بخش شهری و روستایی به یک میزان و معادل ۵/ ۳ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه این گروه در اردیبهشت‌ماه معادل ۶۱ درصد گزارش شده است. از سوی دیگر بررسی‌ها نشان می‌دهد که گروه تفریح و فرهنگ نیز در اردیبهشت‌ماه ۵ درصد ثبت شده است، تورم نقطه به نقطه این گروه نیز به میزان ۷۵ درصد گزارش شده است. در اردیبهشت‌ماه تورم ماهانه بخش هتل و رستوران در سطح ۵/ ۲ درصد ثبت شده، تورم نقطه به نقطه این گروه نیز در دومین ماه از سال ۳/ ۵۰ درصد ثبت شده است.
شکاف تورم کالاها و خدمات
مرکز آمار ایران، علاوه‌بر دسته‌بندی گروه‌ها، شاخص بهای مصرف‌کننده را به دو بخش کالا و خدمات بخش‌بندی کرده است. کالاها حدود ۵۱ درصد و خدمات ۴۹ درصد از وزن شاخص را در اختیار دارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اردیبهشت‌ماه تورم ماهانه کالاها با ثبت رقم ۸/ ۱ درصد از تورم ماهانه بخش خدمات با ثبت رقم ۱/ ۱ درصد بیشتر بوده است. همچنین تورم نقطه به نقطه بخش کالاها ۷۶ درصد گزارش شده که این رقم برای بخش خدمات ۲۶ درصد ثبت شده است. به بیان دیگر در بازه سالانه شکاف قابل‌توجهی میان تورم کالاها و خدمات وجود دارد که این موضوع به‌دلیل افزایش نرخ ارز در یک سال اخیر ایجاد شده و اثر بیشتری را در تورم کالاها ایجاد کرده است. نکته قابل‌توجه این گزارش این است که کالاها به سه بخش کالاهای بادوام، بی‌دوام و کم‌دوام تقسیم‌بندی شده است. در اردیبهشت‌ماه تورم ماهانه گروه بادوام معادل ۱/ ۱۰ درصد، تورم ماهانه گروه بی‌دوام معادل ۲/ ۰ درصد و تورم ماهانه کالاهای کم‌دوام معادل ۳/ ۴ درصد ثبت شده است.
