پوشاک در صدر قاچاق
«پوشاک در صدر کالاهای قاچاق قرار دارد.» حدود یک ماه پیش بود که نایب‌رئیس هیأت‌مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران اعلام کرد پوشاک در رتبه نخست کالاهای قاچاق‌شده به کشور قرار دارد. طبق آمار منتشرشده، در تمام پاساژها و مراکز خرید فعال در تهران پوشاک قاچاق فروخته می‌شود، به همین دلیل بعد از شناسایی این مراکز خرید و مغازه‌های فعال در آنها، مبارزه جدی با کالاهای قاچاق از طرف ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و سازمان تعزیرات آغاز شد. البته از شهریورماه جاری بود که وزارت صنعت و معدن دستورالعمل گواهی ثبت نمایندگی را ابلاغ کرد که براساس آن، هر شخصی بخواهد پوشاک خارجی عرضه کند، باید دارای نمایندگی برند خارجی مربوطه باشد و حتما نمایندگی خود را ثبت کرده باشد که در غیر این‌صورت اجناس خارجی موجود در مغازه‌ها قاچاق محسوب می‌شود. بعد از گذشت حدود ٥ ماه از ابلاغ این دستورالعمل، طی یکی دو روز گذشته اعلام شد که ماموران ستاد مبارزه با قاچاق کالا و تعزیرات به مراکز خرید تهران سر زده و اقدام به پلمپ مغازه‌ها و جمع‌آوری پوشاک قاچاق کرده‌اند.
مارک ایرانی را به لباس قاچاق می‌دوزند
قاچاق پوشاک یکی از سودآورترین انواع قاچاق در ایران است. بوتیک‌داران پاساژ تیراژه می‌گویند گرفتاری‌های تأمین ارز باعث شده است که قاچاق چمدانی پوشاک رونق بگیرد.
به گفته این فروشندگان، پوشاک قاچاق از چین، ترکیه، تایلند و امارات وارد می‌شود. آماری که به‌تازگی از بازار قاچاق پوشاک منتشر شده واردات غیر قانونی ٢,٥میلیارد دلاری پوشاک به کشور است که نشان می‌دهد فعالان این صنف ترجیح می‌دهند از مبادی غیر قانونی به واردات پوشاک اقدام کنند.
قاچاق پوشاک به کشور درحالی اتفاق می‌افتد که اغلب واردکنندگان بعد از واردات پوشاک خارجی برای این‌که گرفتار نشوند مارک‌های ایرانی را به لباس‌های قاچاق‌شده می‌دوزند. یکی از فروشندگان مرکز خرید تیراژه در این‌باره می‌گوید: « از طرفی با این قیمت دلار نمی‌توانیم به صورت قانونی لباس وارد کنیم، از طرف دیگر ثبت در سامانه نیما و واردات قانونی هم دردسرهای خود را دارد، چون باید کلی پول گمرک بدهیم. آن وقت مجبور می‌شویم قیمت‌ها را چند برابر افزایش دهیم که اگر هم این کار را انجام دهیم، مردم نمی‌توانند لباس بخرند، چون قدرت خرید ندارند. در واقع شرایط به‌گونه‌ای شده که برای فعالان صنف پوشاک چاره‌ای جز قاچاق باقی نمی‌ماند. گاهی هم برای این‌که گیر نیفتیم روی لباس‌های خارجی مارک‌های ایرانی می‌چسبانیم تا نتوانند ایراد بگیرند.»
افزایش واردات پوشاک استوک و بی‌کیفیت
در هفته جاری، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا اعلام کرد از ابتدای هفته ماموران این ستاد و سازمان تعزیرات به‌صورت سازمان‌یافته به ٤٠ مجتمع تجاری توزیع‌کننده پوشاک قاچاق در تهران مراجعه و پوشاک قاچاق در ١٥٠ فروشگاه بزرگ را ضبط کردند. در همین راستا پوشاکی به‌عنوان کالای قاچاق ضبط شده است که شناسه کالا نداشته و برندهای آنها هم ثبت نشده است. البته پوشاکی که به‌عنوان کالای قاچاق ضبط شده است، اغلب پوشاک بی‌کیفیت خارجی و بدون برند است که حتی ممکن است سلامت مردم را هم به خطر بیندازد. صاحب یکی از برندهای معروف پوشاک در مرکز خرید پاسداران به «شهروند» می‌گوید: «سال‌هاست از مارک‌هایی مثل MANGO، LC WAIKIKI، JEEN LEVIS و ... لباس وارد می‌کنم و هیچ‌وقت هم مشکلی با سازمان تعزیرات نداشته‌ام.»
او ادامه می‌دهد: «فکر می‌کنم بهتر است مسئولانی که به فکر مبارزه با قاچاق کالا هستند، حتما این را هم تأکید کنند که فروشگاه‌های بزرگ که لباس‌های مارک‌دار می‌فروشند، لزوما قاچاقچی نیستند؛ چون الان این‌طور به مردم اعلام شده که انگار همه لباس‌های خارجی موجود در کشور قاچاق هستند. بهتر است مسئولان به جای این‌که به پاساژها بروند و مغازه‌ها را بازرسی کنند، سراغ عمده‌فروش‌ها بروند؛ چون آنها هستند که به مغازه‌ها لباس‌های بی‌کیفیت و استوک می‌دهند.»
این فروشنده تأکید می‌کند: «شخصا سال‌هاست از برندهای مختلف لباس خارجی به کشور وارد می‌کنم و هرگز هم درگیر قاچاق و لباس‌های بی‌کیفیت نبوده‌ام. درست نیست بخواهیم به‌اجبار مردم را به خرید کالاهای ایرانی وادار کنیم؛ چون فروشگاه‌های زیادی هم هستند که لباس‌های اصل و باکیفیت می‌فروشند و تخلف هم نمی‌کنند. متاسفانه افزایش نرخ ارز باعث شده جنس قاچاق تغییر کند و به جای کالاهای درجه یک، لباس‌های استوک و با کیفیت پایین‌تر به کشور وارد شود. در واقع نباید همه تقصیرات هم به گردن فروشگاه‌های پوشاک انداخته شود و فقط آنها جریمه شوند.»
از فلان پاساژ بازرسی نکنید
اگر چه سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا اعلام کرده که این‌بار برخورد با قاچاقچیان لباس ضربتی است، اما مشاهدات خبرنگار «شهروند» از چند پاساژ بزرگ تهران حاکی از این است که هیچ مغازه‌ای پلمپ نشده است. چندی پیش حمیدرضا دهقانی‌نیا، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا، درباره طرح ضربتی مبارزه با قاچاقچیان پوشاک از عدم همکاری فروشندگان و مغازه‌ها، گفته بود: «مقاومت‌ها در مقابل مبارزه با قاچاق لباس بسیار زیاد است. بارها پیش آمده که مسئولان مختلف تماس گرفته و گفته‌اند از فلان پاساژ یا حتی فلان مغازه بازرسی نکنید یا این‌که اول اخطار دهید و بعد برای جمع‌آوری بروید که این‌بار هم ما تأکید کردیم اخطارهای لازم داده شده و الان در مرحله بازرسی و جمع‌آوری هستیم. در روزهایی هم که عملیات داریم حجم تماس‌ها بسیار بالا است اما این‌بار ما کار خود را انجام دادیم و اقدامات‌مان همچنان ادامه‌دار خواهد بود.» این در حالی است که در اغلب پاساژها خود مغازه‌داران هم با سرسختی مقابل ماموران تعزیرات ایستادگی می‌کنند.»
هیچ مغازه‌ای پلمپ نشده
آن‌طور که از مشاهدات خبرنگار «شهروند» مشخص بود، این‌بار هم خبری از پلمپ مغازه‌های متخلف که کالای قاچاق می‌فروشند، نبوده است. در پاساژهایی مثل مرکز خرید پاسداران، تیراژه، مهستان، میلاد نور و مجتمع کوروش خبری از پلمپ مغازه‌ها نبوده است. یکی از مغازه‌داران در پاساژ تیراژه درباره طرح جدید مبارزه با کالای قاچاق به «شهروند» می‌گوید: «ما که در چند روز اخیر چیزی ندیده‌ایم و خبری هم نشنیده‌ایم درباره این‌که بیایند و مغازه‌ها را بگردند. البته پیش از این بارها پیش آمده که برای بازرسی مغازه آمده‌اند اما تا حالا هیچ وقت ندیده‌ام فروشگاهی را پلمپ کنند. معمولا مغازه‌داران را جریمه و لباس‌ها را ضبط می‌کنند. »
مغازه‌داران همکاری نمی‌کنند؟
صاحب یک مغازه معروف در مجتمع کوروش است. می‌گوید ماموران معمولا چند ماه یک‌بار برای بازرسی مغازه‌ها به پاساژ می‌آیند و گاهی برای خالی‌نبودن عریضه برخی از مغازه‌ها را جریمه می‌کنند: «البته کمتر پیش می‌آید که دستشان به اجناس قاچاق برسد. معمولا مغازه‌هایی که می‌توانند اجناس قاچاق عرضه کنند، همان‌هایی هستند که می‌دانند ماموران چه زمانی برای بازرسی می‌آیند؛ به همین دلیل یا در روز بازرسی کلا به مغازه‌ها نمی‌آیند یا این‌که در مغازههایشان را می‌بندند تا ماموران نتوانند وارد شوند. در چند روز اخیر هم چیزی نشنیده‌ایم از این‌که بیایند مغازه‌ای را پلمپ کنند یا این‌که جریمه‌ای ببُرند.» چندی پیش بود که معاون ستاد مبارزه با قاچاق کالا اعلام کرده بود اغلب مغازه‌داران در مراکز خرید بزرگ با ماموران این ستاد همکاری نمی‌کنند و اجازه بازرسی از فروشگاه‌های خود را نمی‌دهند. از سوی دیگر اصناف هم معمولا به هواداری از مغازه‌داران و فروشندگان می‌پردازند؛ به همین دلیل پروژه مبارزه با قاچاق کالا آن‌طور که باید و شاید به سرانجام نمی‌رسد. البته برخی از فروشندگان هم معتقدند افزایش قیمت دلار و دردسرهای واردات پوشاک باعث شده است که آنها دیگر کلا قید پوشاک خارجی را بزنند و روی به فروش برندهای ایرانی بیاورند. یکی از همین مغازه‌داران که فقط پوشاک مردانه می‌فروشد، در این‌باره به خبرنگار «شهروند» می‌گوید: «از ابتدای امسال فقط برند ایرانی می‌فروشم. برندهای باکیفیتی در عرصه پوشاک مردانه داریم که به راحتی با نمونه‌های خارجی رقابت می‌کنند. وقتی قیمت دلار افزایش نجومی پیدا کرد، دیگر قید واردات را زدم و چون نمی‌خواهم پوشاک قاچاق بی‌کیفیت بفروشم، فقط با برندهای ایرانی کار می‌کنم.» شاید اگر مسئولان امر و اصناف و فروشندگان بیشتر به دنبال مبارزه با قاچاق باشند، روزی برسد که برندهای ایرانی به‌طور تمام‌قد مقابل پوشاک خارجی بی‌کیفیت و استوک بایستند و پدیده قاچاق هم ریشه‌کن شود.