آیتم‌های مبهم قبض موبایل بارها مورد اعتراض کاربران قرار گرفته است؛ آیتم‌هایی مثل سایر هزینه‌ها، درآمد دولت، عوارض، تماس‌بان و... که در قبض‌ها به چشم می‌خورد اما کمتر کسی به ‌طور دقیق می‌داند مفهوم این آیتم‌هایی که بابت آنها پول می‌پردازیم، چیست؟ در این میان خدمات مبتنی بر محتوا یا همان سرویس ارزش‌افزوده بیشتر از همه خبرساز شده است و البته سازمان‌های متولی قول داده بودند که به این موضوعات رسیدگی و آن را شفاف‌سازی کنند؛ اما درنهایت اتفاق خاصی رخ نداد.
حالا از آنجا که این روزها اغلب مشترکان به جای دریافت قبوض کاغذی، از طریق پیامک از مبلغ قبض‌های خود باخبر می‌شوند و معمولا نمی‌دانند که بابت چه خدماتی پول پرداخت می‌کنند، هنگامی که قبض خود را می‌بینند با آیتم‌های جدیدی روبه‌رو می‌شوند که برای‌شان جای سوال دارد. در این گزارش به بررسی قبض‌های خطوط دایمی اپراتورها می‌پردازیم تا مشخص شود که مشترکان این خطوط بابت چه مواردی هزینه پرداخت می‌کنند.
خدمات مبتنی بر محتوا
همین چند وقت پیش بود که به قبض‌های مشترکان خطوط دایمی تلفن همراه یکی از اپراتورها آیتمی جدید اضافه شد. آیتمی به نام خدمات مبتنی بر محتوا که مبلغی هم بابت آن به قبض‌ها اضافه شده بود. وقتی جزییات این طرح مشخص شد، مشترکان زیادی اعتراض کردند که بدون تمایل آنها برخی سرویس‌ها برای‌شان فعال شده و همین موضوع منجر به افزایش مبلغ قبض‌شان شده است.
اخبار، بازی و سرگرمی، مسابقه، محتوای مذهبی، آموزشی، اطلاع‌رسانی، بهداشت و سلامت و تبلیغات در دسته‌بندی خدمات مبتنی بر محتوا یا ارزش افزوده پیامکی قرار می‌گیرد که از این طریق برای مشترکان فعال شده بود، در حالی ‌که طبق قوانین یک اپراتور تلفن همراه باید در مورد تمامی خدمات ارزش افزوده قبل از شروع ارایه خدمات از طریق یک پیامک در مورد ارایه خدمات از مشترک سوال کند و در صورت تأیید مشترک آن را فعال کند.
در موارد زیادی مشاهده شده است که در شبکه‌های اجتماعی پیام‌هایی با مضامین دعوت به عضویت در سرویس‌ها با متن‌های فریبنده و جذاب مانند شرکت در قرعه‌کشی، شما برنده شدید، شارژ رایگان و... ارسال می‌شود که در آنها به عضویت و محاسبه هزینه هیچ اشاره‌ای نشده و در حال حاضر تعداد بسیار زیادی از مشترکان به این صورت برای دریافت خدمات عضو شده‌‌اند و در نتیجه مبالغی در قبوض تلفن همراه‌شان درج و محاسبه می‌شود که از آنها بی‌اطلاع هستند. بعد از اینکه سر و صداهای زیادی درباره این سرویس‌ها که بدون تمایل مشترکان فعال می‌شدند به پا شد، سازمان تنظیم مقررات رادیویی اعلام کرد که حوزه نظارت و اعمال مقررات رگولاتوری در مورد نحوه عضویت مشترکان تلفن همراه در سرویس‌های خدمات مبتنی بر محتوا حساسیت ویژه‌ای دارد و درصورت مشاهده هرگونه عضویت ناخواسته مشترکان در اینگونه سرویس‌ها پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهد. همین موضوع باعث شد که امکان لغوکردن سرویس‌های مختلفی که به خدمات مبتنی بر محتوا مربوط می‌شود، فراهم شود و شما در صورتی که تمام سرویس‌ها را غیرفعال کرده باشید، دیگر بابت آنها هیچ پولی در قبض‌تان محاسبه نخواهد شد. البته خدمات دولت الكترونيك مثل گرفتن خلافي خودرو و اعلام وضعيت گواهينامه هم جزو خدمات مبتنی بر محتوا هستند که شما در صورت استفاده از آن هزینه مربوطه را روی قبض خود پرداخت خواهید کرد.
سایر هزینه‌ها
یکی دیگر از ردیف هزینه‌هایی که در قبوض مشترکان دایمی تلفن همراه در اپراتورهای مختلف به چشم می‌خورد «ساير هزينه‌ها» است كه در قبض توضیحی برای آن درج نشده است. سایر هزینه‌ها شامل هزینه خدماتی است که شما با مراجعه به دفاتر همراه اول یا ایرانسل انجام می‌دهید یا هزینه تعویض اپراتور یا ترابرد یا آوای انتظار و ... است. به‌عنوان مثال اگر سيم‌كارت مشترك بسوزد و فرد براي تعويض به دفاتر اپراتور خود مراجعه كند، در اين خدمات دفاتر اجازه ندارند پولي از مشتركان دريافت كنند و مبالغ خدماتي مستقيما روي قبض افراد مي‌آيد. یکی دیگر از هزینه‌هایی که در این بخش محاسبه می‌شود تغيير سيم‌كارت است. در اپراتور همراه اول برای تغییر سیم‌کارت‌های قدیمی به يوسيم، دفاتر خدمات هيچ هزينه‌اي نبايد دریافت کنند. در این سرویس هزينه تغيير سيم‌كارت دایمي ٧ هزار تومان است كه در قبض محاسبه می‌شود، بنابراین اگر دیدید در قبض شما آیتمی به نام سایر هزینه‌ها وجود دارد که رقم قابل توجهی هم مقابل آن درج شده، متوجه باشید که این مبالغ بابت برخی از خدمات به قبض شما اضافه شده است.
درآمد عمومی دولت
شاید برایتان جالب باشد، اما تمام مشترکان اپراتورها روی قبوض خود مبلغی هم بابت درآمد عمومی دولت پرداخت می‌کنند. در این ردیف به ازای هر پیامکی که مشتركان ارسال مي‌كنند، مبلغ ١٠ ريال اضافه‌تر دريافت و به حساب دولت واريز می‌شود. دولت طبق قانون موظف است این پول را برای توسعه خطوط ارتباطی در مناطق محروم و روستاها هزینه کند.
تماس‌بان
یکی دیگر از آیتم‌هایی که در بخش سایر هزینه‌ها برای مشترکان محاسبه می‌شود، سرویس «تماس‌بان» است. «تماس‌بان» سرويسي است كه شما می‌توانید آن را فعال کنید تا حتي هنگام در دسترس نبودن يا خاموش‌بودن تلفن همراه، از همه تماس‌هاي دريافتي خود مطلع شوید.
به این ترتیب، اگر کسی با شما تماس بگیرد و تلفن همراه شما خاموش باشد یا در دسترس نباشید، بعد از بازگشت به شبکه از طریق پیامک متوجه تماس او خواهید شد.
هزینه‌های مشترک تمام اپراتورها کدام است؟
برخی بندهای هزینه‌ای در قبض‌های موبایل برای تمام اپراتورها مشترک است. آبونمان، مکالمه، خارجه، پیام کوتاه، خدمات ویژه، اینترنت تعرفه عادی، بسته‌ها، پیام چندرسانه‌ای، رومینگ، صندوق پستی، خدمات مبتنی بر محتوا، صورت‌حساب، تخفیفات، مالیات، بدهی، بستانکاری، معافیت، وصولی تأییدنشده، کمک‌های مردمی، درآمد عمومی دولت، از جمله این موارد است.
آبونمان: آبونمان همان هزینه اشتراک است که به‌صورت ماهانه پرداخت می‌شود و در تمام اپراتورها یکسان است.
مکالمه: نرخ مکالمه سیم‌کارت دایمی همراه اول٩/٥٩ تومان و سیم‌کارت اعتباری ٩/٨٩ تومان است. سیم‌کارت دایمی و اعتباری ایرانسل هم به ازای هر دقیقه همین تعرفه‌ها را دریافت می‌کند. سیم‌کارت دایمی و اعتباری رایتل نیز ٢٩,٩ تومان به ازای هر دقیقه مکالمه از مشترکان می‌گیرد.
پیام کوتاه: هزینه هر پیامک فارسی در سیم‌کارت‌های دایمی این شرکت به‌صورت صفحه‌ای ٨,٩ تومان و پیامک‌های انگلیسی ٢٢.٢ تومان است. هزینه هر پیامک فارسی در سیم‌کارت‌های دایمی ایرانسل ٩.٩ تومان و پیامک انگلیسی ١٧ تومان است. اپراتور رایتل هم برای ارسال پیامک فارسی از خطوط دایمی خود تعرفه ٩.٨ تومانی و برای ارسال پیامک انگلیسی هزینه ١٦.٩ تومانی را در نظر گرفته است.
بسته‌های اینترنت: هزینه بسته‌های اینترنت در قبوض خطوط دایمی اپراتورها یکسان نیست. با توجه به تنوع و تعدد بسته‌های اینترنتی، مبلغی که بابت اینترنت همراه روی قبض تلفن همراه شما می‌آید بستگی به میزان استفاده شما دارد. در طول ماه هرچقدر بسته اینترنتی بخرید، هزینه آن را در پایان ماه روی قبض خود مشاهده خواهید کرد که معمولا بالاترین عدد قبض مشترکان به همین بخش برمی‌گردد.
اینترنت تعرفه عادی: در صورت عدم فعال‌سازی بسته‌های تخفیفی نیز به ازای هر کیلوبایت داده هزینه‌ای مطابق نرخ مصوب نیم ریال به حساب مشترک منظور خواهد شد که در همه اپراتورها به ازای هر کیلوبایت ٤/٠ است.
رومینگ: تماس‌های صادره از ایران که مقصد آن (مخاطب) شماره تلفن ثابت یا همراه کشور دیگری باشد هم هزینه‌هایی دارد که برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هزینه‌های این تماس باید از خدمات مشترکان اپراتور خود اطلاعات لازم را کسب کنید تا هزینه‌ای نجومی روی قبض‌تان نیاید.
مالیات و عوارض: مالیات و عوارض ۹ درصد مبلغ جمع صورت‌حساب است. در نهایت هم مبلغی که باید از طرف مشترک پرداخت شود جمع صورت‌حساب به اضافه مالیات و عوارض و درآمد عمومی دولت و کسر هزار ریال از مبلغ فوق که بابت رندشدن نرخ صورت‌حساب انجام می‌شود، است.