تا پیش از فیلترینگ هیچ‌وقت فکر نمی کردم که کسب و کارهای تلگرامی هم به بن بست بخورند ، اما حالا فیلترشدن تلگرام امنیت شغلی ٩ هزار کسب و کار را به خطر انداخته است. نزدیک به ١٠ روز است که بازار کانال های فروش لباس، لوازم آرایشی، فیلم، ورزش و فیتنس و هر نوع کسب و کار تلگرامی،کساد شده است. کانال ها دیگر ممبرها و مشتریان و رونق سابق را ندارند و چراغ تلگرام رو به خاموشی است. در این گفت و گو سری زدیم به ادمین های حقیقی سه کسب و کار اینترنتی که بعد از فیلتر شدن تلگرام هیچ درآمدی نداشته اند. «آرین امیرخان» ادمین کانال و پیج فیلم نیوز معتقد است که کاربران تلگرام نباید چوب اشتباه چند کانال تلگرامی را می‌خوردند. «ساناز محمودی» می گوید که لباس هایی که از ترکیه سفارش می داد و به مشتریانش می‌فروخت هفته ای ٢هزار لیر برایش درآمد داشته اما در چند روز اخیر به خاطر این اختلالات در تلگرام مشتریانش را از دست داده و حساب کتاب های زندگیش به هم ریخته است. «مریم عبداللهی» دختر جوانی که در کنار سالن آرایشگاهش کانالی تبلیغاتی برای معرفی کارها و فروش محصولات آرایشی در تلگرام راه انداخته بود هم فضای مجازی را یک نیاز و ضرورت برای رونق کسب و کار می داند و معتقد است که اگر تلگرام برای همیشه فیلتر شود شانس اش را در یک شبکه اجتماعی دیگر امتحان می کند. بدون شک امروزی فضای مجازی برای تعداد زیادی از مردم فضای کسب و کار ایجاد کرد، آن هم در شرایطی که در فضای واقعی بیکاری معضلی جدی است. بعد از فیلترینگ درد مشترک افرادی که در تلگرام کسب و کار می کنند تنها از دست رفتن موقتی درآمدشان نیست؛ همه آن ها نگران «بیکاری» هستند.
«ساناز محمودی» کانال تلگرامی فروش لباس
شغل شما چیست؟
شغل اصلی من مربیگری بدنسازی است، اما چندماه پیش به‌عنوان یک شغل جانبی هم در تلگرام کانال راه‌اندازی کردم.
در تلگرام چه نوع کسب‌وکاری داری؟
من یک کانال فروش لباس‌های زنانه و مردانه دارم و یک کانال هم مربوط به بدنسازی و فیتنس. در کانالی که مربوط به ورزش می‌شود، برنامه‌های ورزشی و رژیم غذایی را به کسانی که برنامه ورزشی می‌خواهند می‌فروشم.
چه شد که تصمیم گرفتی از فضای مجازی برای کسب درآمد استفاده کنی؟
کسبوکار در شبکه‌های اجتماعی هزینه‌ای ندارد. همین که اجاره مغازه نمی‌دهیم و مالیات پرداخت نمی‌کنیم، یکی از امتیازهای مهم این‌گونه فعالیت‌هاست. از طرف دیگر، این کار زمان زیادی نمی‌گیرد و خیلی راحت از داخل خانه یا هر جای دیگری هم می‌توانی جواب مشتریانت را بدهی و کالایت را بفروشی.
سازوکار فروش لباس در تلگرام چطور است؟
من عکس لباس‌ها را از سایت‌های ترکیه می‌گیرم و در کانالم می‌گذارم. مشتریانم لباس‌هایی را که می‌خواهند انتخاب می‌کنند و من به واسطه‌هایی که از ترکیه خرید می‌کنند، سفارش می‌دهم.
عوارض گمرک هم پرداخت می‌کنید؟
بله، صددرصد.
از درآمد کانال تلگرام راضی هستی؟
با این‌که تازه این کار را شروع کردم، خیلی خوب بود، اما در یک هفته اخیر به خاطر فیلترینگ من حتی یک سفارش هم نداشتم.
این کار بیشتر از شغل اصلی‌ات درآمد داشت؟
نمی‌توانم بگویم بیشتر بود، اما به‌هرحال مربیگری بدنسازی نسبت به وقت و انرژی که می‌گذاشتم، خیلی درآمد زیادی نداشت، اما درآمدم از فروش لباس کمک‌درآمد خوبی برای زندگی‌ام شده بود، به‌خصوص این‌که این نوع کسبوکار در تلگرام واقعا هزینه‌ای ندارد و به صورت مجازی می‌توانی خیلی راحت پول دربیاوری.
کانال تلگرامت چند تا عضو داشت؟
٣١٥نفر عضو شده بودند.
بعد از فیلترشدن تلگرام هیچ‌کدام از مشتریان‌تان تماس نگرفتند؟
فقط دو نفر به من پیغام دادند. می‌خواستند لباس سفارش دهند، اما وقتی لینک مدل‌های لباس‌ها را در سایت‌ها برای‌شان فرستادم به‌خاطر اختلالی که به وجود آمده، نتوانسته بودند لینک‌ها را باز کنند.
اعضای تلگرامت بیشتر خانم بودند یا آقا؟
من هم لباس مردانه و هم لباس زنانه می‌فروشم، اما طبعا تعداد خانم‌هایی که عضو کانال‌های اینچنینی می‌شوند، بیشتر است. برای من نیز همین‌طور بود و بیشتر اعضای تلگرامم خانم بودند.
قطعا برای درآمدی که از فروش لباس‌ها داشتی برای زندگی‌ات برنامه‌ریزی کرده بودی. حالا که دیگر مثل سابق فروش نداری می‌خواهی چه کار کنی؟
متاسفانه نمی‌دانم باید چه کار کنیم. از همکارانم هم که می‌پرسم آنها هم فروش‌شان یا خیلی پایین آمده یا قطع شده است.
اینستاگرام همزمان با تلگرام فیلتر شد و الان این شبکه اجتماعی رفع فیلتر شده، اما تلگرام همچنان فیلتر است. چرا کارت را با اینستاگرام ادامه نمی‌دهی؟
کار من با لینک‌ها و سایت‌هاست. اینستاگرام خیلی برای کار من راحت نیست، اما سبک تلگرام برای این نوع فعالیت خیلی راحت است.
اپلیکیشن دیگری نیست که این امکان را داشته باشد؟
راستش خیلی با تلگرام راحت کار می‌کردم و با اپلیکیشن‌های دیگر آشنایی ندارم. از طرف دیگر، الان بیشتر مردم ایران عضو تلگرام هستند و اگر من هم بخواهم از یک شبکه اجتماعی دیگر استفاده کنم، قطعا نمی‌توانم مشتریان تلگرامم را داشته باشم. مثل این است که یک لباس‌فروشی در یک مرکز خرید شلوغ، مغازه داشته باشد و بعد منتقل شود به کوچه‌پس‌کوچه‌های آن سر شهر. حکایت ما و مشتریان تلگرامی‌مان نیز همین است (با خنده)
چاره چیست؟
فعلا یک مدت صبر می‌کنیم. امیدوارم بالاخره تلگرام هم رفع فیلتر شود. من و همه کسانی که از طریق کانال تلگرام کسب درآمد می‌کنیم، برای به دست آوردن ممبرها یا همان مشتریان‌مان زحمت کشیده‌ایم. هر چند کانال تلگرام هزینه مالی ندارد، اما برای جلب اعتماد مشتریانم زیاد تلاش کردم. به‌هرحال فضایی ایجاد شده بود که مردم از پشت همین گوشی‌ها و فضای مجازی به ما اعتماد کنند و کسب‌وکارمان راه بیفتد، بنابراین از دست دادن تک‌تک مشتریانم سخت است.
در همین چند روزی که تلگرام فیلتر شده است، چقدر از درآمدت عقب مانده‌ای؟
فروش من با نرخ لیر ترکیه محاسبه می‌شد. من لیر را با احتساب نرخ حمل و نقل و هزینه گمرک ١٨٠٠ تومان در نظر گرفته‌بودم. بنابراین تقریبا تا قبل از فیلترشدن هفته‌ای ٣ تا ٤میلیون تومان فروش داشتم و قطعا تا امروز اگر بخواهم حساب کنم، حدود ٧میلیون از درآمدم را از دست داده‌ام.
«آرین امیرخان» ادمین کانال و پیج فیلم نیوز
در اینستاگرام و تلگرام چه فعالیتی می‌کنید؟
من تبلیغ فیلم‌ها و تئاترها را در فضای مجازی انجام می‌دهم. درواقع فیلم‌های روزی که روی اکران هستند، مثلا با عوامل یک فیلم قرارداد می‌بندم که از روزی که فیلم‌شان اکران می‌شود تا روزی که وارد شبکه نمایش خانگی می‌شود، خبر و تصاویر فیلم‌شان را در پیج و کانالم پوشش دهم.
پس فیلترینگ به شما هم حسابی ضرر زده است...
بله. متاسفانه بعد از فیلترشدن تلگرام و اینستاگرام عملا کارم تعطیل شد و هیچ درآمدی نداشتم. اما حالا با رفع فیلتر اینستاگرام کمی وضع بهتر شده و امیدوارم همین اتفاق برای تلگرام هم بیفتد.
کسبوکار و تبلیغات در فضای مجازی شغلی اصلی شما است؟
شغل اصلی و تنها منبع درآمدم. هرچند لیسانس عمران دارم، اما به خاطر این‌که از کودکی به فیلم و سینما علاقه داشتم، تصمیم گرفتم در این حرفه فعالیت کنم. سال ٩١ بود که یک پیج سینمایی در اینستاگرام باز کردم. با این‌که آن موقع‌ها اینستاگرام به اندازه الان کاربر نداشت، اما خیلی زود پیج من مورد استقبال قرار گرفت و به خاطر اطلاعات و اخبار سینمایی که در پیجم منتشر می‌کردم، هنرمندان و بازیگران هم پیجم را فالو کردند.
فیلترینگ چقدر از تعداد بازدیدکننده‌ها و مشتریانت کم کرد؟
فیلترینگ نه‌تنها روی فعالیت کسانی که پیج و کانال من را دنبال می‌کردند تأثیر گذاشت، بلکه خود من هم نمی‌توانستم مثل سابق فعالیت کنم. قبل از فیلترینگ می‌توانستم روزی ١٣ تا ١٦ پست بگذارم، اما بعد از فیلترشدن نهایتا می‌توانستم دو تا پست بگذارم. از طرف دیگر، این موضوع باعث شد افرادی که به پیج و کانال من سفارش تبلیغ کارهای‌شان را می‌دادند هم دیگر سفارشی ندهند.
در اینستاگرام چقدر فالوور داری؟
٧٠٠هزار فالور واقعی.
بعد از فیلترینگ از تعداد فالوورهایت کم نشد؟
فالوورهایم ریزش نداشتند، اما به‌هرحال از تعداد لایک‌هایی که پست‌هایم می‌خورد، متوجه می‌شدم که خیلی‌ها نمی‌توانند به اینستاگرام‌شان دسترسی داشته باشند. مثلا قبل از فیلترشدن یک پست سینمایی بالای ١٠هزار تا لایک می‌خورد، اما بعد از فیلترشدن بهترین پست سینمایی ٤هزار تا لایک می‌خورد، بنابراین از پیج من می‌توانستیم آمار بگیریم که فیلترینگ دسترسی ٦ هزار عضو اینستاگرام را مختل کرده است!
البته اینستاگرام رفع فیلتر شده است، اما تلگرام همچنان فیلتر است، بنابراین چون در هر دو شبکه مجازی فعالیت می‌کردی با رفع فیلتر یکی از آنها هم باید کسب‌وکارت دوباره رونق گرفته باشد....
از همان روزهای نخست که هر دو شبکه فیلتر شدند، روی تلگرام اصلا پست نگذاشتم و فقط فعالیتم را به اینستاگرام محدود کردم. راستش برای کار من اینستاگرام خیلی جذاب‌تر است، به‌خصوص این‌که حدود ٩٠درصد از هنرمندان و بازیگران هم پیج من را دنبال می‌کنند، با این حال مشتریانم دیگر برای تلگرام سفارش نمی‌دهند، اما کسبوکار و سفارش‌های اینستاگرامی راه افتاده است.
در مدت زمانی که تلگرام و اینستاگرام فیلتر شده بود، چقدر ضرر کردید؟
نمی‌توانم عدد و رقم بگویم، اما به طبع در این مدت سفارش تبلیغ نگرفتم، حتی کسانی که قبلا پول داده بودند تا کارشان را در تلگرام تبلیغ کنم، بعد از فیلترینگ تلگرام پول‌شان را برگرداندم، ضمن این‌که یک هفته هیچ دریافتی نداشتم.
معمولا کسبوکار در فضای مجازی هزینه‌بر نیست، برای تبلیغاتت هزینه هم کرده بودی؟
برخی از فعالیت‌ها ممکن است هزینه‌بر نباشد، اما کارها و عکس‌های پیج من اختصاصی هستند. مثلا من هزینه عکاس دارم، برای طراحی پوسترها و عکس‌های پیجم هزینه گرافیست دارم و برای ویدیو‌ها نیز هزینه تدوینگر می‌پردازم. به همین خاطر بعد از فیلتر شدن تلگرام هزینه‌هایی که قبلا پرداخت کرده بودم بدون‌استفاده ماند که باعث ضرر مالی به من شد.
اینستاگرام بهتر است یا تلگرام؟
من خودم اینستاگرام را ترجیح می‌دهم. این شبکه اجتماعی قدیمی‌تر از تلگرام است و وقتی که آمد، اصلا تلگرام وجود نداشت. با این‌حال، اینستاگرام به سبک کار و فعالیت تبلیغاتی من نزدیک‌تر است و امیدوارم حالا که رفع فیلتر شده بتوانم دوباره کسب‌وکارم را مثل سابق ادامه دهم.
به‌عنوان سوال آخر می‌خواهم بدانم حست نسبت به فیلترینگ چیست؟
امیدوارم فیلترینگ یک اتفاق موقتی باشد و ادامه‌دار نشود. جدا از کار من خیلی‌ها در شبکه‌های مجازی درحال کسب درآمد هستند و فیلترینگ از نظر اقتصادی به زندگی خیلی از این افراد ضربه زده است. با این حال ای کاش به خاطر کار اشتباه چند کانال تلگرامی دودش به چشم همه کاربران نمی‌رفت!
«مریم عبداللهی» کانال آرایشگری در تلگرام
در فضای مجازی چه کسب‌وکاری داری؟
من آرایشگاه زنانه دارم، اما بعد از این‌که بازار تبلیغات در کانال‌های تلگرامی و اینستاگرام داغ شد، تصمیم گرفتم مرتبط با حرفه‌ام یک کانال راه‌اندازی کنم تا هم کارهایم را در آن به اشتراک بگذارم و هم لوازم آرایش و بهداشتی بفروشم.
فیلترشدن تلگرام با درآمدی که از کانالت به دست می‌آوردی چه کرد؟
در این مدت درآمد من از فروش محصولاتم در تلگرام به صفر رسیده است، حتی خیلی از مشتریانم به‌خاطر اختلالی که در تلگرام به وجود آمده، از کانالم خارج شده‌اند. ضمن این‌که از روزی که تلگرام فیلتر شد، حتی خود من هم نتوانستم به تلگرامم زیاد سر بزنم. چند تا فیلترشکن روی گوشی‌ام نصب کردم، اما این‌قدر سرعت اینترنتم را پایین می‌آوردند که بی‌خیالش شدم. خلاصه تلگرام سوت‌وکور است و دیگر از این طریق فروشی ندارم.
کانال تلگرامت چند نفر عضو دارد؟
راستش قبل از فیلترشدن تلگرام، کانالم ٢هزارو٢٠٠ نفر عضو داشت، اما بعد از فیلترشدن کانالم ریزش داشت و به هزارو٣٠٠نفر رسید.
قبل از فیلترینگ، کانال تلگرام چقدر به حرفه اصلی‌ات کمک کرده بود؟
تا قبل از این‌که فضای مجازی امکان تبلیغات را برای کسب‌وکارها به وجود بیاورد، خیلی برای کارم تبلیغ نمی‌کردم، به همین خاطر بیشتر مشتریانم محلی بودند یا از طریق دوستان‌شان با سالن آرایشگاهم آشنا شده بودند. اما فعالیت در فضای مجازی باعث می‌شود با طیف گسترده‌تری از مردم در ارتباط باشی و کارت را به آنها معرفی کنی، بنابراین بعد از این‌که برای کارهایم در تلگرام و اینستاگرام تبلیغ کردم، مشتریانم سه برابر شدند. ضمن این‌که در کنار این موضوع خیلی‌ها ماسک‌های صورت یا لوازم آرایش نیز سفارش می‌دهند.
تبلیغات در تلگرام چه ویژگی دارد؟
مهمترین ویژگی‌اش این است که هزینه‌بر نیست. یک کانال شخصی است که درواقع آلبوم کارهایت است و اگر مردم خوش‌شان بیاید، عضو کانال می‌شوند و در مدت زمان کم به صورت پچ‌پچی ممبرهایت افزایش پیدا می‌کنند. طبیعتا این موضوع باعث افزایش مشتریان آرایشگاهم نیز شده است. ضمن این‌که این نوع کانال‌ها باعث شده‌اند تا مشتریان قبل از این‌که وقت خود را صرف رفتن به یک آرایشگاه کنند تا از نزدیک کارهای آرایشگر را ببینند، می‌توانند از طریق همین کانال‌های تلگرامی با مدل‌ها و کار ما آشنا شوند.
بیشتر در تلگرام فعالیت می‌کنی یا اینستاگرام؟
وقتی شبکه‌های مجازی بین مردم جا افتاد یک پیج اینستاگرام باز کردم و عکس کارهایم را در آن گذاشتم. بعد از این‌که تلگرام هم همین امکان را برای تبلیغات و باز کردن کانال ایجاد کرد، در این اپلیکیشن هم عضو شدم و از طریق شماره تلفن‌هایی که از مشتریانم داشتم، آنها را به کانال تلگرامم دعوت کردم، بنابراین در هر دوشان به یک اندازه فعالیت می‌کنم و هر پستی که در تلگرام بگذارم، در اینستاگرام هم می‌گذارم.
به‌نظر می‌رسد به فعالیت در فضای مجازی، تلگرام و اینستاگرام خیلی وابسته بودی...
دقیقا همین‌طور است. از یک طرف با دوستان و آشنایانم از این طریق در تماس بودم و از طرف دیگر مکمل کار آرایشگری‌ام شده بود.
اگر تلگرام رفع فیلتر نشود، چقدر برایت سخت خواهد بود؟
امیدوارم به‌زودی فیلتر تلگرام برداشته شود و کسبوکار و فعالیت ما دوباره مثل سابق شود. راستش کانال تلگرامم یک آلبوم بزرگ از تصاویر یک‌سال کارم است و دوست ندارم آن را از دست بدهم.
یعنی برایش زحمت کشیدی؟
ببینید کارکردن یا زحمت کشیدن همیشه فعالیت جسمی نیست. به‌هرحال من در این مدت به خاطر این‌که عکس کارهایم را با دیگران به اشتراک می‌گذاشتم، کیفیت کارم را هم بالا‌تر برده بودم. روزهای نخستی که کانال تلگرام باز کردم، حدود ٧٠ تا ممبر داشتم، اما کم‌کم مشتریانم بیشتر شدند و همین موضوع باعث تعهد کاریم شده بود.کانالم بیش از ٢هزار عضو دارد که برای جمع‌کردن تک‌تکشان زحمت کشیدم.
بعد از فیلترشدن تلگرام افراد زیادی با کسب‌وکارهای مختلف شرایطی مشابه تو پیدا کرده‌اند و بلاتکلیف هستند که بالاخره چه می‌شود! اگر فیلتر تلگرام دایمی باشد، چه می‌کنی؟
راستش من امیدوارم تلگرام رفع فیلتر شود، اما واقعیت این است که اگر هم این اتفاق نیفتد، قطعا اپلیکیشن دیگری جایگزین خواهد شد. بالاخره در عصر کنونی، دنیای اینترنت و گوشی‌های هوشمند هر روز یک اپلیکشین جدید را به بازار عرضه می‌کنند و همان‌طور که خیلی‌ها از وایبر و وی‌چت به تلگرام کوچ کردند، قطعا مجبور به یک کوچ مجازی و اجباری دیگر خواهیم شد.