ایران کشور آمار نیست. در بسیاری از حوزهها با کمبود آمار مواجه هستیم یا اطلاعات آماری در انحصار دستگاههای خاصی قرار دارد. با این وجود، مرکز آمار ایران تلاش میکند بهعنوان نهاد رسمی متولی آمار، بهروزترین و جدیدترین متدها را برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز برنامهریزان فراهم کند؛ اما در این راه با مشکلاتی مانند کمکاری دستگاههای دولتی در ارائه آمار و اطلاعات نیز مواجه است. این کمکاریها کاسه صبر امیدعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران را به حدی لبریز کرده که دیروز در مراسم روز ملی آمار، از قطع بودجه شش دستگاه دولتی به دلیل تشکیلندادن حتی یک جلسه برای تدوین برنامه آماری خود خبر داده است؛ اظهاراتی که از نگاه هادی حقشناس بهعنوان یک کارشناس بودجه، اجرائی به نظر نمیرسد؛ زیرا با قطع بودجه این دستگاهها، مردم باید هزینه توقف ارائه خدمات آنها را متحمل شوند. درعینحال، بایزید مردوخی اقتصاددانی است که اجرای این تهدید رئیس مرکز آمار ایران را امکانپذیر میداند و میگوید: سازمان برنامه و بودجه میتواند بودجه آماری دستگاههای خاطی را قطع کند.
دیروز روز ملی آمار بود. این روز در مراسمی با حضور محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه گرامی داشته شد. در این مراسم، امیدعلی پارسا، رئیس مرکز آمار ایران، در حضور نوبخت از تلاش شورای عالی آمار برای هدایت و نظارت بر دستگاهها به منظور حرکت از نظام آماری سنتی به مدرن سخن گفت. به گفته او، دستگاههای اجرائی در حین انجام وظیفه خود، سامانههای قوی و قابل اعتمادی طراحی میکنند. درحالحاضر کد منحصربهفرد کسبوکار وجود ندارد و فقط کد اقتصادی اعمال میشود؛ این در حالی است که راهبردهای ١٤گانه نیز در شورای عالی آمار تصویب شده است. پارسا با اشاره به اینکه ١٥ دستگاه پیشنویس برنامه آماری خود را تا مهلت مقرر تعیینشده (٣٠ مهر) ارائه ندادهاند، از تشکیلنشدن حتی یک جلسه از سوی شش دستگاه دولتی خبر داد. او ادامه داد: بر این اساس، بودجه این دستگاهها قطع خواهد شد و جلوی تخصیص اعتبار به آنها گرفته میشود. رئیس مرکز آمار ایران موازیکاری را عامل تولید خوراک برای منتقدان غیرمنصف و سردرگمی برای برنامهریزان و سیاستگذاران معرفی کرد. او با اشاره به انعکاس مطالبی به نقل از معاوناول رئیسجمهور در زمینه اشتغالزایی برای ١,٥ میلیون نفر، بیان کرد: من در سخنان آقای جهانگیری ندیدم که به عدد اشتغال ١.٥ میلیون نفر اشاره کرده باشد؛ اما این موضوع در رسانهها بازتاب گسترده داشت.
او توضیح داد: اهداف اقتصاد مقاومتی جز با کار و تلاش و بهکارگیری مدیران جهادی محقق نمیشود؛ ضمن اینکه نسخههایی از جنس ارشادکردن دیگران و عملنکردن به آنچه بهعنوان برنامه معرفی میشود، راهگشا نیست. رئیس مرکز آمار ایران افزود: نظامهای آماری پیشرو در دنیا بهخوبی مورد بررسی قرار گرفته است که مجموعه آنها به شورای عالی آمار پیشنهاد شد تا برنامه ملی آمار با ١٤ راهبرد کلان تهیه شود؛ البته تم اصلی برنامه گذار از نظام آماری سنتی به ثبتیمبناست و بر اساس آن، مأموران سرشماری دیگر به مردم مراجعه نمیکنند؛ بلکه دستگاههای اجرائی با سامانههای مدرن، آمارهای مدنظر مرکز آمار را تهیه خواهند کرد. او تصریح کرد: دستگاههای اجرائی سامانههای مناسبی را تدارک دیدهاند که بر اساس آن سند راهبردی مصوب شورای عالی آمار تصویب شده و همه اجزای آماری کشور را در قالب قانون، مدون خواهیم کرد. به گفته پارسا، ابزار و امکانی اکنون در اختیار مرکز آمار ایران نیست و بنابراین باید قانونی مناسب تدوین شود؛ امیدواریم دیتای پاک را تهیه کرده و نسخه مدرنسازی نظام آماری تدوین و موازیکاری حذف خواهد شد که البته باید مصادیق آن را مشخص کرد. او با بیان اینکه موازیکاری امکان فراهمکردن خوراک را برای منتقدان غیرمنصف فراهم میکند، گفت: در اجراي محاسبات و اطلاعرسانی آمار اکنون موازیکاری وجود دارد که سردرگمی برنامهریز و سیاستگذار را در پی خواهد داشت.
امیدوارم رشته آمار از این فلاکتی که گرفتار شده، نجات پیدا کند
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: امیدوارم رشته آمار از این فلاکتی که گرفتار شده، نجات پیدا کند. آقامحمدی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، نیز در همایش بزرگداشت روز آمار و برنامهریزی، با اشاره به اینکه همه دستگاههای اجرائی باید اطلاعات خود را بر اساس نظام ثبتیمبنا در اختیار مرکز آمار قرار دهند، گفت: امیدواریم با این روند رشته آمار در دانشگاهها رونق گرفته و به یک رشته پولساز تبدیل شود و در نهایت این رشته تحصیلی از این فلاکتی که امروز گرفتار شده، نجات پیدا کند.
او با بیان اینکه باید یک مرکز برای تولید و جمعآوری آمار اقدام کند، گفت: این موضوع نباید باعث شود آمارها مانند سنوات قبل به حالت انحصاری نزد یک مرکز نگهداری شود. عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: امروز انحصار در مدیریت آمارهای کشور بیمعناست. آقامحمدی با انتقاد از تولید آمار جزیرهای در کشور، گفت: در گذشته بانک مرکزی، مرکز آمار، وزارت راه و دستگاههای دیگر به صورت جداگانه به تولید انواع آمارها اقدام میکردند؛ اما امروز چنین روندی در کشور امکانپذیر نیست. او با بیان اینکه در شرایط فعلی شفافیت یک اصل اساسی در کشور است و مانند گذشته محرمانگی معنا ندارد، گفت: امروز دستگاهها نمیتوانند با فشار به مرکز آمار مانع از انتشار بهموقع آمارها شوند.