اقتصاد بازار: قهرمانی یک تیم در مسابقات لیگ یا جام حذفی یک کشور، اتفاق میمونی است که برای آن تیم رخ می‌دهد و به تبع آن، در کشورهایی که فوتبال آنها به عنوان یک صنعت، نقش ایفا می‌کند، با این قهرمانی، سودهای کلانی نصیب باشگاه‌ها می‌شود. در واقع در کشورهای اروپایی با برگزاری فینال مسابقات جام حذفی، میلیاردها تومان پول به جیب باشگاه‌ها و در اصل به فوتبال این کشور وارد می‌شود و از این طریق، گامی در راستای اعتلای فوتبال این کشورها برداشته می‌شود.
اگر می‌بینیم که باشگاه‌های بزرگ جهان به دنبال استفاده از بازیکنان شاخص در تیم خود بر می‌آیند، به این دلیل است که با خرید یک بازیکن ستاره و از قِبَل آن، میلیاردها دلار درآمدزایی صورت می‌دهند و از این طریق، هم به بخش خصوصی و هم به صنعت فوتبال خود کمک می‌کنند.
به خوبی می‌بینیم که باشگاه‌های بزرگ جهان امروزه در این مسیر قدم برداشته‌اند و حتی باشگاه‌های درجه دوم اروپایی نیز در این مسیر گام برداشته‌اند و حرکت‌های بزرگی را برای خود رقم می‌زنند. باشگاه فنرباغچه امروز از دیدارهای دوستانه خود نیز درآمدزایی می‌کند و با دریافت حق پخش تلویزیونی، فروش لباس بازیکنان، فروش بلیط، ساخت هتل‌ها و مجموعه‌های تفریحی و ده‌ها مورد دیگر، رو به درآمدزایی از فوتبال آورده است.
این مسئله، در فوتبال ایران اما هنوز چندان مورد توجه قرار نگرفته و شاید نیاز باشد که در این حوزه اقداماتی اساسی صورت داد. برگزاری فینال جام حذفی بین استقلال و ذوب‌آهن، فرصتی بود که از این طریق می‌شد میلیون‌ها تومان به جیب فوتبال کشور وارد کرد اما به دلیل زیرساخت‌هایی که در فوتبال کشور ما فراهم نبود، این اتفاق صورت نگرفت.
دو تیم ذوب‌آهن و استقلال در شرایطی فینال رقابت‌های جام حذفی را برگزار کردند که از ماه‌ها پیش، محل برگزاری این مسابقه در خرمشهر و ورزشگاه تازه‌ساز این شهر اعلام شده بود. این رویداد، از یک نظر به میزان قابل توجهی به فوتبال این شهر و رشد آن کمک می‌کند و در آینده زمینه توسعه فوتبال در این کشور را فراهم می‌کند اما از سوی دیگر، نتوانست آنگونه که باید، زمینه درآمدزایی دو تیم را فراهم کند.
تأثیر قهرمانی ذوب‌آهن در توسعه برند اقتصادی باشگاه
عدم توجه به جنبه‌های اقتصادی قهرمانی ذوب‌آهن در مسابقات جام حذفی، یکی از انتقاداتی است که این روزها به قهرمان دو دوره اخیر این مسابقات و البته مسئولان فوتبال کشور ما مطرح می‌شود. ذوب‌آهن در شرایطی قهرمان جام حذفی فوتبال باشگاه‌های کشور شد که شاید این قهرمانی، چندان نتواند به توسعه برند این باشگاه و افزایش درآمدزایی آن کمکی داشته باشد چرا که به نظر می‌رسد عدم ثبات و مشکلات مختلف دیگر که در باشگاه‌های ایرانی به میزان زیادی به چشم می‌خورد، آنها را در ادامه با مشکلات مختلفی مواجه خواهد کرد.
حسن حاج‌رسولی‌ها، مربی سابق ذوب‌آهن اصفهان با اشاره به قهرمانی این تیم اصفهانی در مسابقات جام حذفی و تأثیرات این قهرمانی در اقتصاد این باشگاه به اقتصاد بازار می‌گوید: تیم ذوب‌آهن امسال سرمایه‌گذاری و سازماندهی مناسبی برای مسابقات انجام داد و بدون شک با قهرمانی ذوب‌آهن برای همه سرمایه‌گذاران انگیزه‌های بسیاری ایجاد شد. این تیم اصفهانی با کسب قهرمانی در جام حذفی، برای خانواده صنعت استان اصفهان اتفاق مناسبی را رقم زد و باید کاری کنیم که از این موضوع به خوبی برای توسعه فوتبال استان استفاده شود.
فرصتی برای بالا بردن انگیزه سرمایه‌گذاری مدیران
وی با اشاره به تأثیرات این قهرمانی در افزایش حضور سرمایه‌گذاران در فوتبال افزود: این اتفاق می‌تواند انگیزه مدیران اقتصادی را در استان اصفهان بالا ببرد و در حوزه صنعت کشور نیز تأثیرات بسیاری داشته باشد. بدون شک قهرمانی ذوب‌آهن نشان می‌دهد که با سرمایه‌گذاری مناسب، می‌توان به نتایج مناسبی در فوتبال کشور دست پیدا کرد و از این طریق، سرمایه‌گذاران را به ورزش ورود داد.
ارزش جام حذفی باید افزایش یابد
حاج‌رسولی‌ها با بیان اینکه قهرمانی ذوب‌آهن می‌تواند باعث افزایش حضور سرمایه‌گذاران در حوزه فوتبال و حضور پررنگ آنها در این زمینه باشد، ادامه می‌دهد: البته اگر برای جام حذفی ارزش بیشتری قائل شد و این مسابقات با تعداد بازی‌های بیشتری برگزار شود، زمینه توسعه ورزش کشور نیز به میزان قابل توجهی فراهم خواهد شد. اینکه یک تیم دسته سومی با تیم‌های بزرگی در لیگ برتر بازی داشته باشد، زمینه توسعه فوتبال در کشور را فراهم کرده و از این طریق به صورت غیر مستقیم، اقتصاد فوتبال کشور را نیز توسعه خواهیم داد. اگر تعداد بازی‌های مسابقات جام حذفی بیشتر شود، سرمایه‌گذاران بیش از گذشته در این حوزه ورود پیدا خواهند کرد و با سرمایه‌گذاری مناسب، زمینه توسعه فوتبال کشور را فراهم خواهند کرد.
فوتبال ایران هنوز بنگاه اقتصادی نیست
با این حال، به گفته بسیاری، امروزه استفاده‌های لازم از ابزارهای موجود در فوتبال کشور صورت نمی‌گیرد و این مسئله، سبب شده که یک تیم از قهرمانی خود در لیگ برتر یا جام حذفی باشگاه‌های کشور، چندان بهره‌برداری اقتصادی نداشته باشد. قطعاً تیمی مانند رئال مادرید، بارسلونا، منچسترسیتی، لستر، بایرمونیخ و یا دیگر تیم‌های اروپایی، از قهرمانی در مسابقات جام حذفی چندصد برابر یک تیم ایرانی بهره اقتصادی می‌برند و در واقع، سرمایه‌گذاری طول فصل خود را به نوعی جبران می‌کنند.
محمد محمدرضایی، رئیس سابق هیئت مدیره باشگاه ذوب‌آهن اصفهان در این باره به اقتصاد بازار می‌گوید: امروزه فوتبال در جهان به عنوان یک بنگاه درآمدزایی برای باشگاه‌های مختلف قلمداد می‌شود و در کشورهای جهان بهره‌برداری بسیار مناسبی از فوتبال صورت می‌گیرد اما متأسفانه در کشور ما، فوتبال آنگونه که باید، جنبه اقتصادی ندارد. باید کاری کنیم که فوتبال خود را به یک بنگاه درآمدزا کنیم و در این راستا باید به دنبال اتفاقات مناسبی که در دنیا صورت گرفته، حرکت کنیم و از آنها الگوبرداری کنیم.
وی با اشاره به تأثیرات قهرمانی یک تیم در حوزه اقتصادی باشگاه‌ها ادامه می‌دهد: برگزاری مسابقات مختلف نیز یکی از این موضوعات است و به خوبی می‌بینیم که در تیم‌های بزرگ، حرکت‌های بزرگی در حوزه اقتصاد صورت می‌گیرد و از این طریق، اقتصاد فوتبال کشورهای جهان پیشرفت می‌کند. سرمایه‌گذاری روی بازیکن، لباس و برند، از زمینه‌های مهمی است که در فوتبال جهان به آن توجه شده و اقتصاد فوتبال را از این طریق توسعه می‌دهند.
ذوب‌آهن بهره کافی را از قهرمانی خود نبرد
رئیس سابق هیئت مدیره باشگاه ذوب‌آهن با انتقاد از وضعیت تبلیغات فوتبال در کشور ایران بیان می‌کند: متأسفانه امروز تبلیغات مناسبی در فوتبال کشور ما ندارد و ذوب‌آهن به خوبی از قهرمانی خود در جام حذفی فوتبال باشگاه‌های کشور بهره نبرد. اگر شما بعد از قهرمانی ذوب‌آهن در مسابقات جام حذفی فوتبال باشگاه‌های کشور، صفحات روزنامه‌ها را رصد می‌کردید، به خوبی مشاهده می‌کردید که آنگونه که باید از این قهرمانی بهره‌برداری نشد و این موضوع، یکی از نقاط ضعف فوتبال ما به شمار می‌رود زیرا این ورزش بیشتر روی حاشیه‌ها تمرکز دارد تا اصل کار.
سرمایه‌گذاران نیازمند وسوسه هستند!
وی اضافه می‌کند: این در حالی است که باید فوتبال کشور در زمینه تبلیغات به حد قابل توجهی برسد تا از این طریق، سرمایه‌گذاران جذب فوتبال شده و بازار سرمایه، آنها را وسوسه به حضور در فوتبال کند؛ مسئولان باید کاری انجام دهند که فوتبال کشور بیش از گذشته برای سرمایه‌گذاران جنبه اقتصادی پیدا کند و از این طریق، زمینه حضور بیش از گذشته آنها در این ورزش پرطرفدار فراهم شود.
شاید اگر صنعت فوتبال در کشور ایران نیز راه‌های حرفه‌ای‌گری خود را به معنای واقعی طی کرده بود، امروز ذوب‌آهن از قهرمانی خود در مسابقات جام حذفی، میلیاردها تومان درآمدزایی می‌کرد و هزینه فصل خود را از این طریق به دست می‌آورد. بی‌توجهی به این موضوع و البته مسئله‌ای که در کل فوتبال کشور به عنوان یک اپیدمی قلمداد می‌شود، در آینده‌ای نزدیک، فوتبال دولتی ما را به انزوا فروخواهد برد و اجازه نخواهد داد که این ورزش پرطرفدار، رسالت اصلی خود را در درآمدزایی و حرفه‌ای‌گری انجام دهد.
/ مسعود سعیدی/