اقتصادبازار: باشگاه‌داری در جهان روز به روز، بیش از گذشته به سمت حرفه‌ای شدن می‌رود و سرمایه‌گذاران مختلف هر روز به دنبال آن هستند که فوتبال را به سمت حرفه‌ای شدن، رهنمون کنند؛ این مسئله در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته و امروزه حتی در کشورهای درجه دوم اروپا، کشورهای آمریکای لاتین و حتی برخی کشورهای آسیای شرقی نیز بدان توجه می‌شود.
حرفه‌ای بودن در نوع خود معانی بسیاری دارد و همین مسئله سبب شده که فوتبال رفته رفته یک صنعت پرفایده در سراسر دنیا محسوب شود. در واقع چارچوب‌های حرفه‌ای‌گری و مسائلی که این ورزش پرطرفدار را به سمت پیشرفته‌تر شدن و در چارچوب قرار گرفتن، پیش برده، باعث شده که اقتصاد فوتبال نیز در نوع خود مورد توجه قرار گیرد. اگر می‌بینیم که امروزه باشگاه‌های بزرگ جهان با قراردادهای میلیون دلاری و میلیارد دلاری، سالانه سودهای هنگفتی را به اقتصاد کشورهای خود وارد می‌کنند، همه و همه به دلیل تبعیت از اصولی است که امروزه در کشور ما چندان مورد توجه قرار نمی‌گیرد.
در واقع این اصول حرفه‌ای‌گری که هر کدام در جای خود باعث پیشرفت فوتبال در اسپانیا، انگلیس، آلمان و ده‌ها کشور دیگر شده‌اند، هنوز با فوتبال غیرحرفه‌ای ایران چندان ارتباطی برقرار نکرده‌اند. جلوگیری از حاشیه‌های احتمالی و مسائلی نظیر این یکی از اصولی است که به نظر می‌رسد رفته رفته در فوتبال جهان مورد توجه قرار گرفته و این روزها به عنوان یک اصل اساسی در فوتبال جهان مطرح می‌شود.
اینکه "نیمار" ستاره برزیلی فوتبال جهان، بلافاصله بعد از امضای قرارداد با بارسلونا و حضور در تمرینات این تیم، مدل موی خود را تغییر داده و یک تیپ ساده‌تر را برای خود برمی‌گزیند، ریشه در اصلی دارد که آن را حرفه‌ای بودن می‌نامند.
به خوبی یاد داریم که "وین رونی"، مهاجم پرحاشیه "منچستر یونایتد"، بعد از رسوایی‌های اخلاقی‌اش تا چه حد مورد نکوهش اهالی ورزش قرار گرفت و این موضوع سبب شد که "فرگوسن" مانع از ورود او به جمع کاپیتان‌های منچستر شود و اسپانسرهای مالی وی، از امضای قرارداد دوباره با او خودداری کنند. این اتفاق و دیگر اتفاقات نظیر این در فوتبال جهان، همه و همه نشان می‌دهند که بازیکنان مختلف با رعایت اصول حرفه‌ای، یک زندگی صحیح فوتبالی را در پیش می‌گیرند و در این مسیر قدم بر می‌دارند.
در این بین، روایت فوتبال ایران، همچون همیشه متفاوت است. بازیکنی که نزدیک به دو دهه در یک تیم شهرستانی و البته بسیار پرطرفدار به میدان می‌رود، به راحتی بر روی آنتن شبکه ملی رفته و تمام بنیان‌های این تیم را زیر سؤال می‌برد؛ محرم نویدکیا به راحتی مدیرعامل، سرمربی، هیأت‌مدیره، پیشکسوت و دار و ندار باشگاه سپاهان را به باد انتقاد می‌گیرد و در واقع با صحبت‌های خود، چیزی برای این تیم پرافتخار نمی‌گذارد.
در واقع برای او اهمیتی ندارد که "برند" سپاهان چگونه با این گفت‌وگو زیر سؤال می‌رود و چگونه این باشگاه که به عنوان یکی از ظرفیت‌های اصلی درآمدزایی و پیش‌روی به سمت حرفه‌ای گری در فوتبال کشور قلمداد می‌شود، با این صحبت‌های حاشیه‌ای از هدف اصلی خود دور می‌شود.
یادآوری اتفاقات فساد فیفا
محمد یاوری، کارشناس فوتبال اصفهان به اتفاق جالبی در این باره اشاره کرده و به دنیای اقتصاد می‌گوید: بدون شک حاشیه‌ها و مسائلی نظیر این در فوتبال به میزان قابل توجهی تأثیرگذار است و نمونه‌ای از آن را می‌توانیم در اتفاقات پیرامون فساد فیفا و حاشیه‌های اطراف آن مشاهده کنیم.
وی ادامه می‌دهد: همه دیدند که پس از رسوایی و پرونده فساد فیفا، سرمایه‌گذاران بزرگ دنیا به یک باره از ادامه حمایت از فوتبال خودداری کرده و به نوعی پا پس کشیدند؛ در واقع چهره‌های اقتصادی که همواره به دنبال آرامش هستند، از این موضوع متضرر می‌شوند و همه دیدیم فیفا که در جام جهانی گذشته به میزان قابل توجهی سود عاید خود کرد، با اتفاقات اخیر، ضرر مالی هنگفتی را تحمل کرد.
هر حرکت غیرحرفه‌ای، بر برند باشگاه‌ها اثر می‌گذارد
رسول کربکندی، سرمربی سابق ذوب‌آهن نظر جالبی در این زمینه دارد. او نیز بر این باور است که حرکت‌های حاشیه‌ای و اتفاقاتی نظیر آنچه در ماه‌های گذشته رخ داده، باعث زیر سؤال رفتن برد یک تیم می‌شود. کربکندی در این زمینه می‌گوید: هر نوع حرکتی که بتواند به یک تیم حرفه‌ای و تیمی که در ایران برند خوبی بوده و عناوین خوبی به دست آورده، لطمه بزند، برای برند این تیم بسیار مضر است. در واقع هر نوع حرکت غیرحرفه‌ای نشان می‌دهد که تفکرات حرفه‌ای در این تیم پیشرفت نکرده و در مجموع باید رفتارها، روش‌ها و همه مسائل در بین بازیکنانی که ادعای حرفه‌ای‌گری دارند، مورد توجه قرار گیرد.
وی ادامه می‌دهد: بدون شک اگر فوتبال ما نیز همچون کشورهای اروپایی بود، با حاشیه‌های مختلف، دچار تغییر و تحولات بسیاری می‌شد زیرا کسانی که هزینه می‌کنند، تنها به دنبال تبلیغ برند نیستند و به اصولی پایبند هستند. کسانی که به اصول پایبند هستند، مسائل مختلفی برای آنها مهم بوده و در رفتار اقتصادی این سرمایه‌گذاران اثرگذار است.
دروازه‌بان سابق تیم ملی فوتبال کشور به راهکارهایی برای رفع مشکلات غیرحرفه‌ای‌گری فوتبال کشور ما اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: یکی از کشورهایی که می‌تواند الگوی خوبی برای کشور ما در حوزه فوتبال باشد، آلمان است. در این کشور همه چیز قانون‌مند است و هرکس با وظیفه خود به خوبی آشناست و در چارچوب‌های خود حرکت می‌کند. رئیس باشگاه بایرن مونیخ به دلیل مشکلات مالیاتی سه سال به زندان می‌رود اما در کشور ما فوتبالیست‌ها حتی در خیابان‌ها نیز حاضر به رعایت برخی قوانین نیستند! امیدوار هستم که رعایت قوانین و مسائلی که در جهان به آن توجه می‌شود، در فوتبال ما نیز باب شود.
قوانین حرفه‌ای، حلقه مفقوده فوتبال ایران
حسین چرخابی، یکی دیگر از پیشکسوتان فوتبال اصفهان نیز به مقایسه اتفاقات اخیر باشگاه سپاهان و مصاحبه اخیر محرم نویدکیا با فوتبال حرفه‌ای جهان می‌پردازد. او در این زمینه می‌گوید: در فوتبال حرفه‌ای، یک بازیکن باید مطیع باشگاه باشد و به صورت مرتبط و منظم تمرینات را اجرایی کرده و تابع مربی و مقررات باشگاه باشد و از سوی دیگر، باشگاه نیز در این زمینه متعهد می‌شود که ماهیانه مبلغی را به او پرداخت کند؛ با این حال، متأسفانه در فوتبال ما باشگاه و بازیکنان هیچ یک به تعهدات خود عمل نمی‌کنند. وی ادامه می‌دهد: در فوتبال حرفه‌ای بین تیم پنجم و یازدهم جدول رده‌بندی، از نظر درآمدزایی تفاوت بسیاری وجود دارد و با توجه به این موضوع، به حاشیه‌های مختلف توجه می‌شود و ترجیح آنها، خودداری از آن است. متأسفانه وقتی باشگاه از یک بازیکن، وظیفه‌ای خارج از آنچه در قراردادش بوده می‌خواهد، این موضوع بر برند تیم بسیار تأثیرگذار است.
اتفاقات اخیر سپاهان را دو سال عقب برد
چرخابی تصریح می‌ند: به نظرم اگر این اتفاقات در فوتبال حرفه‌ای رخ می‌داد، بدون شک بر برند باشگاه‌ها به میزان قابل توجه و بسیار محسوسی اثر می‌گذاشت و فدراسیون فوتبال باشگاه‌ها مانع از آن می‌شد که تداوم پیدا کند. به هر حال در کشورهایی که از نظر حرفه‌ای فوتبال خود را به حد قابل توجهی از پیشرفت رسانده‌اند، فوتبال یک خانواده به شمار می‌رود که در رأس آن فدراسیون فوتبال کشور است و به نظر من اتفاقات اخیر، سپاهان را دو سال از روند رو به رشد خود عقب انداخت.
سپاهان که روزی به عنوان نمادی از یک باشگاه بسیار شایسته و حرفه‌ای در فوتبال کشور مطرح می‌شد، این روزها شرایط خوبی از هر نظر ندارد و برندی که همه برای اسپانسرینگ آن سر و دست می‌شکستند، این روزها در انزوای اقتصادی به سر می‌برد. یک ناجی باید دوباره این تیم قهرمان را به دوران اوج خود بازگرداند تا با احیای این تیم، برند نصف‌جهان نیز دوباره احیا شود.
مسعود سعیدی