رایزنی برای مهار تب خرید

تب خرید کالا با نزدیک شدن به روزهای آخر سال افزایش یافت؛ با این تفاوت که به گفته متولیان این بخش امسال در کنار برنامه خرید کالاهای شب عید، شاهد خریدهای هیجانی در بازار هستیم که این موضوع را شاید بتوان به شیوع بیماری کرونا در کشور نسبت داد. به‌طوری‌که امسال با نزدیک شدن به شب عید نشست نظارتی بر بازار شب عید در وزارت صنعت، معدن و تجارت تحت تاثیر این بیماری برگزار شد و متولیان این بخش در کنار یافتن راهکارهای تامین کالاها، پیگیری راهکارهای تامین اقلام بهداشتی مورد نیاز مردم نیز باشند. به‌طوری‌که وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشست طرح نظارت بر بازار شب عید و ماه رمضان از بلامانع شدن واردات ماسک خبر داد و اعلام کرد که ارز این کالا در اولویت کالایی قرار گرفته است؛‌ علاوه بر رفع محدودیت‌های وارداتی با توجه به اظهارات مطرح شده از سوی رضا رحمانی خط‌های تعطیل شده تولیدکننده مواد ضدعفونی نیز به مدار باز خواهند گشت. براساس داده‌های اعلام شده در حال حاضر ۱۵واحد تولیدکننده ماسک در کشور با ظرفیت تولید روزانه ۵/ ۱میلیون عدد در کشور فعالند که ۱۲ مورد آنها زیر‌مجموعه وزارت صنعت، معدن و تجارت فعالیت می‌کنند. به گفته رضا رحمانی در کنار واحدهای تولیدکننده ماسک در کشور ۷۰ واحد فعال تولید‌کننده مواد شوینده با ۲۵۰ هزار تن تولید داریم و مشکلی درخصوص تامین نیاز مردم وجود ندارد، با این حال عده‌ای با احتکار به مردم جفا و جنایت می‌کنند.  در این نشست حسین مدرس خیابانی قائم‌مقام وزیر صنعت، ‌معدن و تجارت نیز از ذخایر دو برابری کالا در کشور خبر داد و اعلام کرد که بازار در شب عید با مشکل تامین کالا مواجه نخواهد شد. اما آنچه این روزها شاهد آن بودیم به خریدهای هیجانی در بازار بازمی‌گردد که متولیان این بخش برای عبور از این مشکل بازرسی شبکه‌های توزیع کالا در سراسر کشور را آغاز کرده‌اند و براساس این طرح کالایی که مشمول اعلام موجودی باشند،‌ تحت نظارت قرار خواهند گرفت.

آمادگی برای توزیع کالا

در ادامه این نشست قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت از آمادگی شرکت دولتی ایران و پشتیبانی امور دام در کنار اصناف برای توزیع کالا در شب عید خبر داد و افزود: برنامه‌های تنظیم بازار از دی‌ماه آغاز شده و در سه بخش تامین، توزیع، کنترل و نظارت نیز برنامه‌ریزی‌های مختلفی تاکنون اجرایی شده است، این درحالی است که به لحاظ تولید، وضعیت بسیار مطلوبی در حوزه کالاهای مورد نیاز شب عید و تامین و تدارک کالاهای اساسی مورد نیاز مردم در کشور به چشم می‌خورد و ذخایر کالایی در سطح قابل قبولی قرار دارد.

اما در حالی این روزها شاهد خریدهای هیجانی شب عید هستیم که به گفته خیابانی این وزارتخانه در حال حاضر با دپو و رسوب بیش از حد کالا در بنادر جنوبی و شمالی کشور مواجه است و این امر در حال حاضر به یکی از مسائل و مشکلات پیش‌روی ستاد تنظیم بازار بدل شده است؛‌ مشکلی که برای عبور از آن قرار است نشستی (عصر روز گذشته) در دفتر معاون اقتصادی رئیس‌جمهور برگزار شود تا تدابیر لازم در رابطه با تسهیل برای کاهش رسوب کالا اتخاذ شود.

از سوی دیگر به گفته قائم‌مقام وزیر صنعت،‌ معدن و تجارت درخصوص رفتارهای هیجانی مردم در روزهای گذشته در پی شیوع ویروس کرونا، تدارک خوبی برای این افزایش تقاضا دیده شده و هیچ گونه جای نگرانی در بازار برای تامین نیاز مردم وجود ندارد، این در حالی است که افزایش تقاضای ایام پایانی سال را پیش‌بینی کرده بودیم؛ چراکه هر سال به‌طور طبیعی، مردم بعد از دریافت عیدی و پاداش سالانه خود، اقدام به خرید مایحتاج خود تا نیمه‌های فروردین و به میزان دو برابر نیاز عادی خود می‌کنند؛ به هر حال مردم نیز باید بدانند که در فروشگاه‌های زنجیره‌ای، می‌توانند به حد نیاز خود و به وفور، کالا را تهیه کنند.

مدرس خیابانی در ادامه با اشاره به لغو نمایشگاه‌های بهاره در سراسر کشور، عنوان کرد: مجموعه کالاهایی که برای برگزاری نمایشگاه‌های بهاره تدارک دیده شده بود به مرور توزیع می‌شود، اما به هر حال باید توجه داشت که شرایط کنونی بازار، دارای یک فضای هیجانی است؛ اما با وارد شدن تقاضای مضاعف مردم برای خرید کالاهای اساسی به بازار به دلیل نگرانی از شیوع ویروس کرونا شاهد هجوم مردم به فروشگاه‌ها برای خرید کالاهای اساسی بوده‌ایم و به این منظور، مردم باید بدانند که کالا به وفور در بازار وجود دارد و اگر بیش از حد خرید کنند، ممکن است که بخشی از سرمایه و نقدینگی خود را حبس کنند؛ چراکه بخشی از کالاها قابل نگهداری نیست و مایحتاج عمومی مردم، مواد غذایی و فاسدشدنی است و تاریخ مصرف آن می‌گذرد. وی افزود: وزارت صمت به اصناف، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، میادین میوه و تره‌بار و واحدهای صنفی ابلاغ کرده که توزیع کالاها را بدون وقفه و بدون محدودیت کالا توزیع کنند.  

مدرس خیابانی پیش‌بینی کرد که رفتار هیجانی حداکثر تا دو هفته آینده همراه بازار باشد و گفت: سازمان میادین میوه و تره‌بار، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و همه مجموعه اصناف آمادگی دارند که مثل سال‌های قبل، پاسخگو باشند؛ این در حالی است که بخش عمده‌ای از کالاها ذخیره‌سازی مطلوبی دارند و بیش از دو برابر نیاز کشور موجودی وجود دارند؛ پس این کالاها بدون محدودیت به استان‌ها و شبکه‌های توزیع مطمئن، ارائه خواهند شد.

حاشیه ناامن برای محتکران

خیابانی در ادامه با اشاره به اینکه آنچه امروز باعث این نشست شده است از جنس حلقه سوم یعنی کنترل و تشدید نظارت است، عنوان کرد: با این شرایط باید درست روی مراکز نگهداری کالا متمرکز شد و به تخلفات احتکار و امتناع از عرضه به سرعت رسیدگی شود. البته ما موجودی کالا را در سامانه انبارها تحت نظر داریم و حاشیه امنی برای انبارها نیست؛ ضمن اینکه لیست کالاهایی که دلار ۴۲۰۰ تومانی گرفته‌اند، به سازمان‌های نظارتی از جمله دادستانی و وزارت اطلاعات و مراجع ذی‌ربط ارائه شده است. مدرس خیابانی گفت: همه کالاها تحت رصد و کنترل سازمان حمایت است و بازرسان اتاق اصناف ایران و تهران نیز بازار را کنترل می‌کنند و در عین حال، سازمان تعزیرات حکومتی نیز همچون سال ۹۸ که همکاری بسیار خوبی را شکل داده بود، همکاری را ادامه خواهند داد.

اصناف و مردم به هم رحم کنند

قائم‌مقام وزیر صنعت، ‌معدن و تجارت افزود: هیچ اتفاق جدیدی در بازار رخ نداده ولی به بهانه کرونا بخشی از کالاهای خاص خریداری می‌شود، پس ما نگران نیستیم و بیش از حد تصور مردم، ذخیره‌سازی صورت گرفته است؛ اما مردم باید نگران باشند که این کالاها تاریخ مصرف دارند، پس تقاضای خرید خود را به مرور وارد بازار سازند.

قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت از سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان درخواست کرد تا کنترل ویژه روی بازار صورت گیرد؛ این درحالی است که امروز مردم انتظار دارند که بازار کنترل شده و به شکایات آنها به موقع رسیدگی شود. وی افزود: اتاق اصناف تهران و ایران، و حتی اتاق بازرگانی نیز به میدان بیایند و علاوه بر توزیع مطمئن کالاهای مورد نیاز مردم، هوای هموطنان را داشته باشند و اعلام کنند که کاسبان و مغازه‌داران هوای مردم را دارند و دولت نیز همه آنچه در توان دارد را به میدان خواهد آورد.

صدور مجوز واردات ماسک بهداشتی

اما در کنار تدابیر در نظر گرفته شده برای بازار شب عید، وزیر صنعت، معدن و تجارت در این نشست به مشکلی که این روزها با ورود کرونا در کشور حاکم شده پرداخت؛ چالشی که می‌توان گفت این وزارتخانه متولی تصمیم‌گیری برای عبور از آن است و این مقوله به تولید و واردات اقلام موردنیاز مردم برای پیشگیری از کرونا بازمی‌گردد. در این خصوص وزیر صنعت، ‌معدن و تجارت با اشاره به اینکه وضعیت به وجود آمده شرایط خاص است و با رعایت این شرایط می‌توان این اوضاع را گذراند، گفت: فقط باید مردم همکاری کنند و موجودی خود را با هم تقسیم کنند. رحمانی درباره تامین ماسک مورد نیاز مردم گفت: واردات این کالا بلامانع اعلام و مجوز واردات ماسک صادر شده است و ارز این کالا در اولویت کالایی قرار گرفت.

وی در ادامه درخصوص تولیدکننده فعال مواد ضدعفونی‌کننده، عنوان کرد: برای نحوه نظارت بر توزیع در این چند روز نماینده‌ای به استان‌های تولید‌کننده فرستاده شده ضمن اینکه به‌زودی خودم هم در روزهای آتی به یکی از استان‌های تولیدکننده مراجعه خواهم کرد و از واحد تولیدی بازدید خواهد شد. وزیر صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در زمینه تولید مواد شوینده هیچ مشکلی نداریم، گفت: در روزهای اخیر میزان تولید را به دو برابر افزایش داده‌ایم.

به گفته رحمانی، بعضی از تولیدکنندگان مواد ضدعفونی‌کننده که خط تولید خود را تعطیل کرده بودند برای راه‌اندازی موقت خط تولید با ما تماس گرفته‌اند، در این خصوص می‌توان به یک تولیدکننده مواد ضدعفونی‌کننده اشاره کرد که با ما تماس گرفته که واحد خود را تعطیل کرده بود؛ بنابراین از وزارت بهداشت خواستیم تا با صدور سریع مجوز به این شخص به‌صورت مجدد واحد تولیدی به سرعت راه‌اندازی شود.

رحمانی اضافه کرد: ۷۰ واحد فعال تولید‌کننده مواد شوینده با ۲۵۰ هزار تن تولید داریم، مردم مطمئن باشند که اقلام بهداشتی شوینده به حد کفایت هست و نگذاریم با فضاسازی بی‌مورد جو بازار کشور به هم بخورد، چراکه کالا به اندازه نیاز و حتی بیش از مصرف وجود دارد‌. وی گفت: کسانی که احتکار می‌کنند در واقع در حق مردم جفا و جنایت می‌کنند و از عدم عرضه کالا باید جلوگیری و با احتکار و امتنان از عرضه به خصوص در کالاهایی که مورد نیاز برای جلوگیری از کرونا ویروس است، باید برخورد شود. وزیر صمت در بخش دیگری درخصوص همکاری بسیج اصناف در نظارت بر بازار افزود: بسیج اصناف تاکنون بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نفر برای رصد و کنترل بازار در اختیار مجموعه صنعت، معدن و تجارت در سراسر کشور گذاشته است. رحمانی اضافه کرد: سازمان تعزیرات حکومتی، سازمان حمایت، بسیح اصناف، اتاق‌های اصناف و... برای کنترل و رصد بازار پای کار هستند. به گفته وزیر صنعت، معدن و تجارت، تنها در مورد تامین ماسک مشکلاتی وجود دارد که هماهنگی‌های لازم انجام شده و مقرر شد تولیدات این بخش فعلا برای توزیع در اختیار مراکز بهداشتی برای توزیع و مصرف قرار گیرد. اکنون وزارت بهداشت فرمانده و تصمیم‌گیر است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه با اعلام اینکه در ۱۰ ماهه امسال ۲۰ درصد افزایش تولید داشتیم، گفت: در حوزه واردات نیز افزایش وارادات داشتیم که مجموعه این اقدامات نشانگر این است که ذخایر کالایی کشور مناسب است.

آغاز بازرسی شبکه‌های توزیع  

در ادامه این نشست رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان از آغاز رصد شبکه‌های توزیع کالا به خصوص بعد از هجوم مردم به فروشگاه‌ها برای خرید کالاهای اساسی خبر داد و گفت: کالاهایی که مشمول اعلام موجودی باشند، تحت نظارت هستند.

به گفته عباس تابش، طرح ویژه نظارت بر بازار ایام پایانی سال، نوروز و ماه رمضان به منظور رصد بازار و به ویژه مبارزه با احتکار و کم‌فروشی اقلام بهداشتی صورت می‌گیرد و در قالب آن، ۵۰خودروی متحدالشکل سازمان حمایت در سطح بازار و ۵۰ گشت ویژه سازمان تعزیرات در سطح شهر تهران همزمان با سراسر کشور، کار نظارت و رصد بازار را از تولید تا عرضه بر عهده خواهند داشت.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: سازمان تعزیرات حکومتی، دادستانی کل کشور، اتاق اصناف و انجمن حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در این طرح گشت‌ها و بازرسان سازمان حمایت را یاری می‌رسانند؛ این در حالی است که برای آرامش بازار به ویژه مقابله با سوءاستفاده‌ها در سایه شیوع ویروس کرونا، این گشت‌ها در بازار حضور پررنگی خواهند داشت.

وی تصریح کرد: بر این اساس، تمامی کالاها، شبکه‌های توزیع و انبارها زیر رصد سازمان حمایت قرار خواهند داشت؛ ضمن اینکه کالاهایی که مشمول اعلام موجودی در سامانه جامع انبارها هستند، از مبدا ورودی کالا تا آخرین حلقه این زنجیره یعنی مصرف‌کننده کنترل خواهند شد. به گفته تابش، روز سه شنبه گذشته مکاتبه‌ای با سازمان غذا و دارو با محوریت تنظیم بازار اقلام بهداشتی صورت گرفت؛ ضمن اینکه تولید شوینده‌ها و محصولات بهداشتی مورد نیاز نیز با هماهنگی‌های صورت گرفته با تولیدکنندگان به‌صورت شبانه روزی انجام می‌شود.

وی با بیان اینکه سازمان حمایت در مکاتبه‌ای، به سازمان غذا و دارو اعلام کرده که حتی کالاهای مشمول نظارت از طریق این سازمان نیز، در سامانه جامع انبارها ثبت خواهند شد گفت: بر این اساس، نظارت بر این کالاها در زنجیره توزیع صورت خواهد گرفت؛ این در شرایطی است که تمامی کالاهایی که نظارت بر آنها در حوزه وزارت صنعت قرار می‌گیرد، مشمول اعلام موجودی در سامانه جامع انبارها هستند و به دقت مورد نظارت قرار می‌گیرند و هر کالا در هر انبار و در هر کجای ایران که وجود دارد، باید میزان موجودی آن، روی سامانه جامع انبارها ثبت شود.

تابش ادامه داد: حضور بازرسان سازمان حمایت، تعزیرات و اصناف، این روزها در سطح بازار و انبارها ملموس خواهد بود و مردم هم می‌توانند از طریق تلفن ۱۲۴، سامانه آپ و سامانه قیمت تخلفات را گزارش کنند؛ ضمن اینکه نگرانی نیز بابت وفور کالا وجود ندارد و کالاهای اساسی و ضروری، بیش از دو برابر نیاز کشور موجودی دارند؛ بنابراین حتی در شرایط کنونی که خریدهای مازاد بر نیاز در حوزه اقلام بهداشتی صورت می‌گیرد، باز هم جای نگرانی نیست و شلف مغازه‌ها مرتب پر خواهند شد.

رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان افزود: برخی‌ها خانه‌های خود را به انبار تبدیل کرده‌اند؛ بنابراین ممکن است بازار را ملتهب نشان دهد، اما باید بدانیم که حساسیت مردم برای جمع کردن و خرید مازاد بر نیاز، طبیعی است ولی باید به مردم این موضوع را اعلام کرد که کالا به اندازه نیاز است و نباید در خانه‌های خود، کالا را انبار کنند.

رئیس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان اظهار کرد: تولید مواد شوینده به‌صورت سه شیفت در حال انجام است و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد. تابش درباره افزایش قیمت اخیر خودرو در حاشیه بازار نیز گفت: تولید دو برابر شده و در واحدهای تولیدی هیچ‌گونه افزایش قیمتی وجود ندارد. بنابراین اگر افزایش قیمتی در کف بازار رخ می‌دهد، مربوط به بحث‌های دیگر است. تابش با اشاره به شبکه‌های مجازی و قیمت‌گذاری خودرو در این شبکه‌ها، گفت: تا زمانی که مطمئن شویم قیمت‌ها، تقاضا و مشتریان در این شبکه‌ها واقعی است، شبکه‌های مجازی مجاز به درج قیمت نخواهند بود، مگر اینکه این شبکه‌ها رجیستری شوند و مشخصات خود را در سامانه ثبت کرده و صحت سنجی شوند.

نشست با تولیدکنندگان

در نشستی دیگر که با حضور وزیر صنعت، معدن و تجارت، سخنگوی دولت و تولیدکنندگان ملزومات بهداشتی برگزار شد، رحمانی ذخایر کالایی مورد نیاز کشور در شرایط مناسبی است، هیچ مشکلی در تامین اقلام و کالاهای مورد نیاز نداریم و شرایط کالایی کشور به مراتب بسیار بهتر از گذشته است. رحمانی افزود: دولت وظیفه تدارک و پشتیبانی ستاد مبارزه با بیماری کرونا را بر عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار داده و طی جلسات فشرده و مستمر سعی شده تامین همه اقلام عمومی و اقلام مرتبط به این بیماری با جدیت پیگیری شود. وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: تولید در حوزه شوینده‌ها شبانه‌روزی و سه شیفته شده است، بیش از ۷۰ واحد در این حوزه در کشور فعالند و حدود ۲۵۰ هزار تن مایع دستشویی و ۵۵ هزار تن صابون دستشویی ظرفیت تولید داریم. وزیر صمت اضافه کرد: مجوز واردات اقلام مورد نیاز مرتبط با این بیماری با تعرفه صفر و با اولویت گروه یک کالایی داده شده است، تسهیل در روند ترخیص این کالاها در گمرک نیز در دستور کار است. سخنگوی دولت نیز در این نشست تاکید کرد: از تولیدکنندگان که در این شرایط حساس کنار دولت هستند تشکر می‌کنم. بی‌‌شک فداکاری تولید‌کنندگان در این است که اعلام آمادگی برای تولید شبانه‌روزی و اشباع بازار داشته‌اند. سخنگوی دولت تصریح کرد: این بیماری روی ابعاد مختلف اقتصادی مانند صادرات و روی کنش‌های اجتماعی مردم تاثیر دارد و در همین راستا با برخی زمینه‌های سودجویانه روبه رو هستیم. ربیعی با بیان اینکه امکان تولید مواد شوینده با ۳ برابر ظرفیت کنونی در کشور وجود دارد، گفت: شوکی که بر اثر این بیماری به‌وجود آمد شرایط را برای افزایش تقاضای مواد بهداشتی و ضدعفونی مهیا کرد و زمینه ساز رفتار سوداگرانه شد، اما ظرفیت تولید به انداره کافی وجود دارد و جای نگرانی نیست. همچنین ظرفیت لازم برای اشباع بازار وجود دارد و در این خصوص اقدام خواهیم کرد و حتی مجوز برای تغییر خطوط تولید برای تامین اقلام‌مورد نیاز مرتبط با این ویروس نیز صادر می‌شود.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت تولید در این حوزه به گونه‌ای است که حتی ظرفیت برای صادرات هم وجود دارد، بیان کرد: توان و کیفیت تولیدات مواد شوینده و بهداشتی و ضدعفونی و استانداردهای آنها کاملا بالا است و مسائل مرتبط با ارز و گمرک و... مورد نظر واحدهای تولیدی در اسرع وقت مورد رسیدگی قرار می‌گیرد. سخنگوی دولت با بیان اینکه تا چند ماه آینده هیچ‌گونه افزایش قیمتی نخواهیم داشت، گفت: برخورد با افراد سودجو و سوداگر بازار در دستور کار است و مردم نیز در مصرف و عدم اشباع تقاضای بازار باید فداکارانه عمل کنند.

ربیعی تصریح کرد: ارز دولتی برای بخش بهداشتی برای سال آینده به‌رغم همه محدودیت‌ها فراهم شده است و بخش دارو و تجهیزات پزشکی از جمله حوزه‌های مورد نظر برای تخصیص ارز دولتی در سال آینده است.