دیروز روز پرخبری برای خودروسازان بود . خودروسازان درباره علت گرانی خودروهای داخلی صحبت کردند و گفتند که پایبند قیمت‌های مصوب هستند و از اینکه بعد از فروش از در کارخانه چه اتفاقی می افتد ، بی خبر هستند. در عین حال قطعه‌سازان هم از داخلی سازی برخی قطعات مربوط به ترمز خودرو گفتند و اینکه داخلی‌سازی قطعات برایشان ٣٠ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی ایجاد کرده است.
از آن سمت سایپا برای تولید یک خودروی برقی با مپنا تفاهم‌نامه امضا کرد. تفاهم‌نامه‌ای که به گفته برخی از کارشناسان احتمال موفقیت آن پایین است. زیرا خودروسازان ایرانی پیش از این هم تولید خودروی برقی را کلید زده بودند اما نتوانستند تجاری سازی کنند.
به گفته کارشناسان صنعت خودرو تولید خودروهای تمام برقی در ایران احتمالا نمی‌تواند به این زودی پایان موفقیت‌آمیزی داشته باشد. چرا که در ایران نه زیرساخت استفاده از خودروهای برقی و ایستگاه های شارژ باتری این خودروها وجود دارد و نه تکنولوژی تولید این خودروها چندان در ایران موجود است و در واقع احتمال اینکه تولید این خودروی برقی سایپا هم به مرحله تجاری سازی نرسد، وجود دارد.
پیشینه ناامید‌کننده خودروی برقی در ایران
شرکت سایپا و مپنا دیروز تفاهم‌نامه‌ای را برای تولید نخستین پروژه مشترک خودروی برقی امضا کردند. این اتفاق درحالی رخ داده که تولید خودروی برقی در ایران پیشینه‌ای چندساله دارد و بارها صحبت از تولید این خودرو به میان آمده و برخی شرکت‌ها موفق به تولید خودروهای برقی شده‌اند اما هیچ‌کدام از این خودروها به بازار عرضه نشدند. باید دید این‌بار با توجه به گرانی و سهمیه‌بندی بنزین تولید خودروی برقی در ایران به نتیجه می‌رسد یا نه.
در سال‌های اخیر برخی شرکت‌ها و ارگان‌ها اقدام به ساخت خودروهای برقی کردند اما هیچ‌کدام از این خودروها نتوانستند در بازار عرضه شوند و به تولید انبوه برسند. خودروهایی مثل قاصدک نصیر، یوز، یاس و مپنا خودروهایی هستند که در سال‌های اخیر تا مراحل آزمایش نهایی و رونمایی هم پیش رفته، اما به خروجی تجاری نرسیده‌اند. این خودروهای برقی با استفاده از قطعات ماشین‌هایی مثل تیبا، پراید و پژو٤٠٥ ساخته شده‌اند و در مشخصات‌شان قید شده که هیچ‌گونه آلودگی برای محیط‌زیست ندارند اما از آنجایی که استفاده از خودروهای برقی در ایران با چالش‌های مختلفی مواجه است، تجاری نشده‌اند و درحال حاضر هیچ خودروی تمام برقی در خیابان‌های ایران نمی‌بینیم، ضمن اینکه هنوز هیچ شرکتی در ایران نتوانسته یک خودروی برقی با پلتفرم منحصربه‌فرد طراحی کند و شاید یکی از مهم‌ترین دلایل استفاده‌نشدن از خودروهای برقی درکشور همین باشد.
دست‌پخت مشترک سایپا و مپنا چه از آب درمی‌آید؟
دیروز خبر رسید که گروه مپنا به همراه سایپا قصد دارد یک خودروی تمام برقی طراحی و عرضه کند. آن‌طورکه از صحبت‌های مدیرعامل این شرکت برمی‌آید، پلتفرم‌های خودروی برقی طراحی شده و این شرکت می‌خواهد با استفاده از فناوری‌های کارخانه خودروسازی سایپا محصولی باکیفیت و در سطح استانداردهای روز بین‌المللی تولید کند. تفاهم‌نامه‌ای بین سایپا و مپنا امضا شده که براساس مفاد این تفاهم‌نامه، شرکت‌های سایپا و مپنا اقدام به مشارکت و همکاری درخصوص طراحی، نمونه‌سازی، تست، تجاری‌سازی و تولید خودروهای جدید با پلتفرم الکتریکی خواهند کرد.
این تفاهم‌نامه درحالی امضا شده که تحریم‌ها طی یکی دو‌سال اخیر باعث شد شرکت سایپا برای تولید برخی از خودروهای مونتاژی با مشکل مواجه شود. اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران باعث شد تولید خودروهای برلیانس، آریو و سراتو در کارخانه خودروسازی سایپا متوقف شود.
چالش تجاری سازی برای خودروهای برقی ایرانی
بابک صدرایی، کارشناس خودرو درباره تولید خودروی برقی در ایران با همکاری سایپا و مپنا به «شهروند» می‌گوید: «تولید خودروی برقی به ایجاد زیرساخت‌های مهمی نیاز دارد؛ ازجمله ساخت ایستگاه‌های انرژی و طراحی مناسب یک پلتفرمی که منحصر به خودروی برقی باشد، قبل از اقدام به تولید باید این زیرساخت‌ها فراهم شود، نه اینکه ما در ابتدا یک دستگاه خودروی برقی تولید کنیم و از آن رونمایی کنیم و بعد به فکر ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای استفاده از این خودرو باشیم. نکته مهمی در تولید خودروهای برقی وجود دارد و آن این است که تولید باتری برای این خودروها منحصر به چند شرکت در دنیا مثل سامسونگ است که فقط آن شرکت‌ها می‌توانند به تولید باتری‌های برقی بپردازند.او ادامه می‌دهد: «با توجه به اینکه ما درحال حاضر تحریم هستیم و نمی‌توانیم این باتری‌ها را وارد کنیم، پس باید به تکنولوژی ساخت این باتری‌ها دست پیدا کنیم.
بحث مهم دیگر برای تولید خودروهای برقی این است که برای ساخت یک خودروی برقی باید پلتفرمی منحصر به آن طراحی کنیم، نه اینکه روی پلتفرم‌های خودروهای قدیمی بنزینی تصمیم به ساخت خودروی برقی بگیریم. باید بدنه، استایل، ایمنی و ساختار طراحی‌شده برای خودروهای برقی مدرن باشد و دانش طراحی و ساخت آن هم داخلی شود. در تولید خودروهای برقی سازگاری بدنه یکی از مهم‌ترین مسائل است، چون طراحی این خودروها هیچ شباهتی به خودروهای بنزینی ندارد.»
صدرایی با اشاره به اینکه چرا خودروهای برقی که تاکنون تولید شده‌اند، تجاری نشده‌اند، ادامه می‌دهد: «هیچ‌کدام از خودروهای برقی تولیدشده در ایران جنبه ابزاری و تجاری ندارند. خود تولیدکنندگان آنها هم می‌دانند که محصولات‌شان فقط برای عرضه در نمایشگاه‌ها و رونمایی‌شدن مناسب هستند و در واقع قابل مصرف نیستند. چون کارخانه‌های خودروسازی ایرانی برای تولید خودروهای بنزینی هم مشکلات زیادی دارند و همچنان از پلتفرم‌های خودروهای ٣٠سال پیش استفاده می‌کنند. بنابراین با توجه به شرایطی که در کشور وجود دارد و توانایی‌نداشتن طراحی و ساخت پلتفرم برای خودروهای برقی بعید است که این‌بار هم شاهد رونمایی یک محصول کاربردی باشیم.»