بار اصلی مالیات روی دوش کارمندان و کارگران است
محمود جامساز- اقتصاددان | درحال حاضر تحریم‌های سنگین فروش نفت موجب شده است که منبع اصلی بودجه ایران دچار چالش جدی شود و تولید هم در ایران به‌شدت کاهش پیدا کرده است، ضمن اینکه رشد اقتصادی ایران طبق اعلام بانک جهانی به منفی نه‌و‌نیم درصد مي‌رسد. این یعنی اقتصاد ما هر روز کوچک‌تر از قبل می‌شود. از طرف دیگر خود دولت خانواده بزرگی از شرکت‌ها و ادارات و کارمندان و بازنشستگان دارد که سالانه باید برای مخارج آنها ٢٣٠هزار‌میلیارد تومان پرداخت کند که رقم بسیار بزرگی است. همچنين دولت باید ردیف بودجه‌هایی برای شرکت‌های فرادولتی درنظر بگیرد که همین موضوع هم هزینه سنگینی به دولت تحمیل می‌کند. به همین دلیل باید به طریقی این کسری بودجه جبران شود که یکی از ساده‌ترین راه‌ها چاپ اسکناس است که چون روشی غیرکارشناسی است و بار تورمی دارد، دولت این‌بار دست روی مالیات گذاشته است. در واقع گرفتن مالیات در همه جای دنیا ٩٥درصد از بودجه‌های دولت را تأمین می‌کند اما در کشور ما هیچگاه این‌گونه نبوده است، چون ما همیشه روی درآمدهای نفتی حساب می‌کردیم اما واقعیت این است که دولت به دلایل مختلف قادر نیست بخش زیادی از مالیات خود را وصول کند و در سال‌های اخیر دولت باید از کسانی که مالیات می‌گرفته، نگرفته و بار عمده مالیات روی دوش کارمندان و کارگران افتاده است. این درحالی است که شرکت‌های زیادی عمدتا خصولتی یا فرادولتی هستند، گردش مالی بالایی دارند که یا معاف از پرداخت مالیات بوده‌اند یا اینکه با فرار مالیاتی از پرداخت آن خودداری می‌کردند. براساس گزارشی که خود منابع دولتی منتشر کرده‌اند، درحال حاضر در کشور ٣٠ تا ٣٥هزار‌میلیارد تومان فرار مالیاتی اتفاق می‌افتد که رقم بسیار بزرگی است. دولت باید تغییرات اساسی در طیف مالیات‌دهندگان ایجاد کند و سیستم مالیات‌ستانی را هم تغییر دهد، اینکه فقط بخواهیم فهرست مالیات‌دهندگان را تغییر دهیم، کفایت نمی‌کند بلکه باید تغییراتی اساسی در نظام مالیاتی کشور ایجاد شود تا با اصلاحات بنیادینی که انجام می‌شود، همه چیز اصلاح شود. دولت می‌تواند مالیات‌های مختلفی درنظر بگیرد مثل مالیات بر سپرده‌های بانکی، مالیات بر سرمایه، مالیات بر اجاره، مالیات بر خانه‌های خالی و... که البته باید تغییراتی که قرار است اتفاق بیفتد، منطبق با علم اقتصاد باشد و قابل اجرا، ضمن اینکه دولت باید راه‌های فرار مالیاتی را هم ببندد؛ مثلا کسی که سپرده مالی سنگینی دارد، برای فرار از مالیات سپرده‌هایش را تقسیم می‌کند و در حساب‌های مختلف قرار می‌دهد تا از پرداخت مالیات فرار کند. بنابراین باید دریافت مالیات از کسانی باشد که درآمدها و گردش‌های مالی بالا دارند، ضمن اینکه باید جلوی فرارهای مالیاتی هم گرفته شود.
از خصولتی‌ها مالیات بگیرید
مجیدرضا حریری، رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین | پرداخت ماليات جزو وظايف قانوني همه شرکت‌هاست. هرگونه معافیت مالیاتی اعم از صادراتی و غیرصادراتی اشتباه است و همه باید مالیات پرداخت کنند، اما من معتقدم که می‌توان برای صادرکنندگان تشویق‌های مالیاتی درنظر گرفت اما این تشویق‌های مالیاتی باید هدفمند باشد. دركشور ما عده‌ای از صادرکنندگان با برخورداری از رانت نه‌تنها از مشوق‌های مواد اولیه ارزان برخوردارند و دلار ارزان برای واردات و یارانه‌های متعدد و معافیت‌های مالیاتی می‌گیرند و بلکه دلارهای صادراتی‌شان را هم به ایران منتقل نمي‌كنند و درمجموع از یارانه‌های دولتی و معافیت‌ها بهره‌برداری شخصی می‌کنند. من معتقدم از این دسته از شرکت‌ها که عمدتا شبه‌دولتی‌ها هستند، باید مالیات گرفته شود و دولت در سیاست‌گذاری‌هایش این نکته درنظر بگیرد که آیا معافیت‌های مالیاتی و مشوق‌های یارانه‌ای می‌تواند تأثیرگذاری داشته باشد و باعث پیشرفت اقتصادی ما در درازمدت شود یا نه؟ ضمن اینکه دولت باید در قبال دریافت مالیات پاسخگو باشد که در چه راهی و برای چه چیزی هزینه شده است. مالیات یک تکلیف است که در مقابل آن حقی به نام پرسشگری وجود دارد و دولت در این زمینه باید پاسخگو باشد که چه زمان و در چه راهی و برای چه چیزی هزینه شده است؛ که متأسفانه این موضوع در نظام مالیاتي ایران مورد غفلت قرار گرفته است.
مالیات بگیرید اما باملاحظات!
حمید حسینی- رئیس هیأت مدیره اتحادیه صادر کنندگان پتروشیمی | پتروشیمی ها در سایر کشورها هم معافیت مالیاتی دارند اما این معافیت ها به صورت دائمی نیستند و به محض اینکه شرکت ها سرمایه شان بازگشت و به سودآوری رسیدند، باید مالیات بدهند. این در حالی است که معافیت های مالیاتی در ایران معمولا طولانی مدت هستند و هدفمند نیستند. با این وجود بخشی از معافیت مالیاتی پتروشیمی ها در حال حذف‌شدن است. امسال دولت با لایحه دریافت مالیات بر ارزش افزوده از صادرات، بخشی از معافیت های مالیاتی پتروشیمی ها را حذف کرده است. با این وجود نکته اینجاست که معافیت های مالیاتی باید هدفمند باشد و در سراسر جهان مشوقی برای صادرات و ایجاد اشتغال و سرمایه گذاری در نظر می گیرند که به نظرم نباید با یک حکم کلی گفت که از شرکت های صادرکننده مالیات دریافت شود و این ملاحظات در نظر گرفته شود. از سوی دیگر من معتقدم که باید از شرکت هایی که مواد خام صادر می کنند مالیات گرفته شود تا معضل خام فروشی ایران با ابزار مالیاتی کنترل شود اما با تمام این اوصاف دولت باید بداند که از اقتصاد راکد نمی تواند مالیات زیادی بگیرد و کسری بودجه اش را جبران کند و باید به فکر راه های اصولی تر و بنیادین تر باشد.