فولاد مبارکه در ناحیه فولادسازی و ریختهگری مداوم در راستای عمل به راهبردهای شرکت مبنی بر استفاده حداکثری از ظرفیتهای نصب شده، توسعه سبد محصولات شرکت و تامین حداکثری نیاز کشور به انواع محصولات فولادی، برای نخستین‌بار موفق به تولید تختال با ضخامت۲۵۰ میلیمتر با گریدAPI 5LX60(MS) شد.
محمدرضا بناییان مفرد، مدیر ناحیه فولادسازی و ریختهگری مداوم فولاد مبارکه ضمن تایید این خبر عنوان کرد: تولید این محصول با گرید داخلی ۵۹۴۶ گاز ترش مخصوص لوله‌های انتقال گاز به سفارش شرکت اکسین در دستور کار قرار گرفت. در همین راستا پس از تهیه کارت ساخت در واحد متالورژی و روش‌های تولید و تایید آن در ناحیه فولادسازی اقدام‌های لازم برای ایجاد شرایط تولید این گرید انجام شد. وی در تشریح برخی از این اقدامات گفت: برای تولید این گرید باید ذوب اولیه در کوره‌های قوس الکتریکی، پس از طی کردن فرایند واحدهای متالورژی ثانویه (LF) و سولفورزدایی (DS) و گاززدایی (RH) به ریختهگری مداوم ارسال شود که در واحد متالورژی ثانویه به حدود ۵ تن افزودنی‌ها و فروآلیاژها نیاز است و عناصری از قبیل مولیبدن(MO)- تیتانیوم(Ti)-نیوبیوم (Nb)- وانادیوم(V)- کروم(Cr) و به‌ویژه کربن، سولفور و هیدروژن کنترل و طی فرایندی در انتهای عملیات، کلسیم تریتمنت روی ذوب اعمال می‌شود.
مدیر ناحیه فولادسازی فولاد مبارکه افزود: برای تولید تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر تغییرات خاصی در ماشین ریختهگری شماره ۵ برای نخستین‌بار صورت گرفت. برخی از این تغییرات عبارتند از: تعویض قالب سگمت صفر ماشین از ضخامت ۲۰۰ به ۲۵۰ میلیمتر؛ تغییر Gap کلیه غلتک‌ها از ابتدا تا انتهای ماشین که در مدت ۲۴ ساعت به ازای یک خط ماشین ریختهگری انجام شد؛ تهیه و تدوین دستورالعمل‌ها و جداول سرعت و سیستمهای خنک سازی تختال و کنترلی.
بناییان، با تاکید بر اینکه این دستاورد مهم در ۳۰ خردادماه به دست آمد، افزود: حاصل این زحمات تولید ۳ ذوب و ۲۱ تختال معادل ۵۰۰تن بدون عیب داخلی (به‌خصوص عیب جدایش در مقطع تختال) مطابق با سفارش مشتری بود.
تولید تختال با ضخامت بالا مورد نیاز صنایع نفت و گاز
به منظور تولید محصول نهایی پلیت با گرید API 5LX60(MS) با قابلیت کاربرد در محیطهای ترش (سیال حاوی گازH2S) که در ساخت خطوط لوله‌های انتقال نفت خام و گاز ترش استفاده می‌شوند و با توجه به حساسیت و استراتژیک بودن این محصول در صنایع نفت و گاز، تولید تختال با ضخامت بالا (۲۵۰میلیمتر) با ویژگیهای خاص ازنظر آنالیز شیمیایی و سایر پارامترهای موردنیاز در برنامه تولید قرار گرفت.
برخی از ویژگیهای این محصول عبارتاند از: وجود عناصر میکروآلیاژی نظیر مولیبدن (MO)، نیوبیوم (Nb) و وانادیوم (V) همراه با مس و نیکل و منگنز بالا و مقادیر بسیار پایین گوگرد (کمتر از ppm ۲۰) و هیدروژن (کمتر ازppm ۳) و عدم وجود جدایش در سطح مقطع تختال با کنترل مقدار و شکل و توزیع ناخالصیها.
باید در نظر داشته باشیم استفاده از تختال با ضخامت بالا به دلیل افزایش درصد کاهش ضخامت در پروسه تولید پلیت منجر به یکنواختی ساختار میکروسکوپی در امتداد ضخامت می شود. به طورکلی در محصول نهایی باید از فراهم آمدن شرایطی که باعث نفوذ هیدروژن اتمی به درون فولاد و تجمع نقایص ساختاری فولاد میگردد جلوگیری شود. برای تولید این محصول از تجهیزات کوره پاتیلی، واحد سولفورزدایی، واحد گاززدایی RH-OB و عملیات تزریق کلسیم و ریخته گری در ماشین شماره ۵ استفاده شده است.
۵۰۰ تن تولید در گام نخست
همچنین اصغر مدنی، مدیر ریختهگری مداوم عنوان کرد: در راستای اجرای سیاستهای فولاد مبارکه مبنی بر تنوع هرچه بیشتر در محصول و به درخواست شرکت اکسین کارکنان ماشین شماره ۵ ریختهگری با همکاری سایر قسمت‌های فولاد مبارکه توانستند برای اولین بار تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر تولید کنند. این تختال که میتوان در خطوط نورد آن را به ورق مخصوص تولید لوله‌های انتقال گاز ترش تبدیل کرد، از مزیتهای زیادی برخوردار است. با تولید اسلب در این ضخامت میتوان محصولی بی‌عیب ازنظر جدایش در جریان نورد تولید کرد.
در گام اول حدود ۵۰۰ تن از این محصول تولید شد که در صورت موفقیتآمیز بودن تست‌های بعدی در نورد میتوان برای داخل کشور به میزان ۴۰۰ هزار تن و برای صادرات نیز مقادیر بیشتری تولید کرد. ماشین شماره ۵ ریختهگری توانایی و ظرفیت تولید این نوع گریدها و سایر ضخامت‌های ۲۰۰ و ۲۳۰ میلیمتر را دارد.
امکان سفارش‌ها و گریدهای متنوع‌تر
سجـاد دهقانی، کارشناس واحد سرویس پاتیل نیز اظهار کرد: امروز برای نخستین بار تختال با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر تولید کردیم. این ذوب با پشت‌سر گذاشتن فرایند گاززدایی و به دست کارکنان ماشین شماره ۵ ریختهگری شد. تمامی مراحل تولید این ذوب خاص ازجمله جابه‌جایی مسیر کوره RH تا ماشین ۵ به شکل خاص و توسط واحد سرویس پاتیل(LTS) با موفقیت انجام شد. تولید این نوع تختال این امکان را فراهم میکند که فولاد مبارکه سفارش‌ها و گریدهای متنوع‌تری تولید کند و با تنوع محصول بیشتر، مشتریان بیشتری در داخل و خارج از کشور داشته باشد.
در کمترین زمان به ظرفیت اسمی رسیدیم
همچنین سیدشهرام تاجران، کارشناس تعمیرات مکانیک ماشین ریختهگری شماره ۵ گفت: بنا به درخواست بخش تولید و طبق سفارشی که ابلاغ شده بود، کارکنان بخش مکانیک این ماشین موفق شدند با اعمال تغییرات اساسی در اندازه های قالب‌ها و سگمنت‌های این ماشین شرایط را برای تولید محصول موردنظر مهیا کنند. برای موفقیت در این کار، کارکنان واحدهای دفاتر فنی و کارکنان تولید و تعمیرات ریختهگری و آماده‌سازی تجهیزات دست به دست هم دادند تا این اتفاق خوب رخ دهد؛ به نحوی‌که تمامی بخش‌های خط از قالب تا سایر بخش‌ها باید از سایز ۲۰۰ به ۲۵۰ میلیمتر تغییر عرض داده می‌شدند که خوشبختانه موفقیتآمیز بود. وی افزود: دستیابی به این موفقیت بزرگ لازم بود؛ چراکه فولاد مبارکه برای احداث ماشین ریختهگری شماره ۵ سرمایه‌گذاری هدفمندی انجام داده است. این در حالی است که خوشبختانه در کمترین زمان ممکن به ظرفیت اسمی این ماشین ریختهگری دست یافته بودیم.
تولید بدون هر گونه عیب
محمود رضا عقیلی کارشناس دفتر فنی واحد مهندسی فرایند نیز عنوان کرد: در راستای تولید فولاد API گرید X۶۰ و تولید فولاد برای ساخت لوله‌های مورد استفاده در صنایع نفت و گاز و مشخصا برای انتقال گاز ترش نیاز به طراحی‌های خاص بود تا بتوان این تختال را در خط نورد بدون ایجاد هرگونه عیب روی محصول به ضخامت ۱۵ میلیمتر رساند. برای تولید این نوع ورق‌ها ابتدا باید به فناوری و توانایی تولید اسلب با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر دست یافت که در جریان نورد شدن وقتی به ضخامت ۱۵ میلیمتر کاهش می‌یابد، ساختار آن به نحوی حفظ شود که استحکام داشته باشد. خوشبختانه با همت همه‌جانبه کارکنان فولاد مبارکه این امر میسر شد.
برای تختال ضخیم تجهیزات را تغییر دادیم
همچنین احمدرضا صادقی، مسئول شیفت ماشین ریختهگری شماره ۵ عنوان کرد: این نخستین‌بار است که در فولاد مبارکه این نوع تختال را تولید می‌کنیم و احساس خوبی داریم. برای کسب این موفقیت تنظیمات قالب، سگمنت‌ها و تمامی تجهیزات خط را بر اساس سفارش موردنظر تغییر دادیم.
بهره‌گیری فولاد مبارکه از فناوری روز
حسین محمدقاسمی، مسئول شیفت عملیات ثانویه فولادسازی نیز تصریح کرد: برای تولید این محصول از واحدهای سولفورزدایی و گاززدایی به نحو مطلوب استفاده شد. به جرأت میتوان گفت فولاد مبارکه تنها واحد فولادسازی کشور است که با بهره‌گیری از این تجهیزات به روز و استفاده از دانش فنی کارکنان باتجربه خود می‌تواند چنین محصولی را تولید کند؛ چراکه برای تولید چنین محصولی باید با استفاده از کوره‌های مخصوص میزان هیدروژن به زیر3PPM تقلیل یابد.
احساس سربلندی و افتخار می‌کردیم
همچنین مرتضی داتلی بیگی، اپراتور خط برش ماشین ریختهگری شماره ۵ خاطرنشان کرد: امروز در خط برش این ماشین وقتی تختال‌های جدید را برش میزدیم احساس سربلندی و افتخار می‌کردیم. چون با همکاری هم توانسته بودیم محصول جدیدی تولید کنیم. ماشین ریختهگری شماره ۵ ابتدا با تولید تختال‌های با ضخامت ۲۲۰ شروع به کار کرد و در ادامه بر تولید اسلب با ضخامت ۲۰۰ میلیمتر متمرکز شد و در حال حاضر نیز به همت کارکنان فولاد مبارکه با کسب موفقیت تولید اسلب با ضخامت ۲۵۰ میلیمتر به یکی دیگر از ظرفیتهای خود دست یافت.