تغییر مالکیت فولاد اکسین موضوعی بود که طی ماه گذشته در جامعه فولادی کشور با سر و صداهای بسیاری همراه بود. فولاد اکسین خوزستان، تولیدکننده ورق های عریض فولادی با ظرفیت یک میلیون تن در سال است که از توانایی تولید گریدهای ویژه ورق های API مورد استفاده در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی برخوردار است. براساس سیاست‌های واگذاری سهام دولت به بنگاه‌های خصوصی، قرار است که سهام مدیریتی این واحد تولیدی فولاد به صندوق بازنشستگی کشور واگذار شود. از همین رو برای خرید سهام این شرکت، رقابت نفس‌گیری بین دو غول فولادی ایران یعنی فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان در گرفته است.
فولاد اکسین، البته چندی است که با مشکلاتی روبه‌رو شده است. از آنجا که تولید این شرکت در زمینه لوله‌های فولادی است، تا زمانی که سفارشی نگیرد نمی‌تواند تولید کند. به عبارت دیگر میزان تولیداتش باید براساس میزان خوراک صنایع پایین دستی صورت بگیرد. از آنجا که وزارت نفت یکی از مشتریان این کارخانه به شمار می‌رود، بیژن زنگنه، وزیر نفت، قول‌های مساعدی به کارخانه‌های تولید لوله از جمله این کارخانه داده و بر این اساس انتظار می‌رود اتفاق‌های خوبی در این راستا پیش روی باشد. این اتفاقات خوب، علاوه بر تضمین سودآوری فولاد اکسین، بر رشد سود شرکت خریدار و افزایش قیمت سهام آن هم تأثیر شایانی خواهد داشت. از این رو رقابت سختی بین دو فولادساز بزرگ برای خرید سهام این شرکت در گرفته است.
در حال مذاکره هستیم
درباره خرید سهام فولاد اکسین، مدیرعامل فولاد مبارکه اصفهان اظهار کرد: خبر خرید فولاد اکسین از سوی مبارکه به تازگی مورد پیگیری رسانه ها و فعالان صنعت فولاد قرار گرفته است این در حالی است که فولاد مبارکه از مدت‌ها پیش بررسی‌ها و مذاکرات خود در این باره را آغاز کرده که البته هنوز هم در حال رایزنی برای نهایی کردن این موضوع هستیم. بهرام سبحانی در ادامه خاطرنشان کرد: فولاد اکسین خوزستان درحال حاضر به دلیل نداشتن واحد فولادسازی باید مواد اولیه خود را از فولاد مبارکه تأمین کند یا از فولاد هرمزگان و فولاد خوزستان اسلب خریداری کند. از این رو بحث‌هایی درباره ورود فولاد مبارکه به این کارخانه مطرح شد و ما هم در حال انجام مطالعات فنی و اقتصادی خرید سهام اکسین در راستای تکمیل زنجیره ارزش در فولاد هستیم که البته این بررسی‌ها و مذاکرات هنوز ادامه دارد و نهایی نشده است.
فولاد اکسین حلقه گمشده فولاد خوزستان
مسئولانی استان خوزستان معتقدند که راه نجات فولاد اکسین، ادغام با فولاد خوزستان است. در این باره رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خوزستان معتقد است که خوراک مورد نیاز فولاد اکسین، اسلب است که در ابعاد مختلف در فولاد خوزستان تولید می‌شود. نوراله حسن‌زاده با اشاره به این موضوع که فولاد اکسین در ابتدای دهه ۱۳۸۰ از سوی شرکت فولاد خوزستان برنامه‌ریزی و پس از کلی کشمکش برای جلوگیری از برون‌رفت از خوزستان ساخته شد، عنوان کرد: شاید اگر فولاد اکسین را داخل محوطه فولاد خوزستان احداث می‌کردند، مشکلات فولاد اکسین در نطفه خفه می‌شد و به بحران امروز نمی‌رسید. این مقام مسئول با بیان اینکه فولاد خوزستان به دلیل اینکه مؤسس فولاد اکسین بوده، بهتر از هر فولادساز کشور، چالش‌های آن را می‌داند، خاطرنشان کرد: واگذاری فولاد اکسین و جدا شدن آن از فولاد خوزستان نیز منجر به بدهکاری این شرکت شد. وی در ادامه تصریح کرد: برخی از تسهیلات دریافت شده فولاد اکسین با ضمانت فولاد خوزستان بوده و هنوز بسیاری از مؤسسه‌های بانکی، مالک فولاد اکسین را فولاد خوزستان می‌دانند. حسن زاده با اشاره به اینکه فولاد اکسین در واقع حلقه گمشده فولاد خوزستان است، تصریح کرد: می‌طلبد که فولاد خوزستان برای تکمیل زنجیره تولید خود، اکسین را به فولاد خوزستان متصل کند. رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خوزستان با اشاره به اینکه فاصله دو خط تولید اسلب در فولاد خوزستان و تولید ورق در فولاد اکسین کمتر از ۵۰ متر است، گفت: هزینه حمل و نقل مواد اولیه یکی از چالش‌های بزرگ شرکت‌های تولیدی در سراسر دنیاست. وی همچنین فولاد خوزستان را چشم و چراغ صنعت خوزستان و صنعت فولاد کشور دانست و گفت: این شرکت دارای نظم پایه‌ای و مدیریت ساختار است و در دوره‌های گذشته و امروز علاوه‌بر اینکه اشتغال حدود ۶۰ هزار نفر را به طور مستقیم و غیرمستقیم فراهم کرده، همچنان سودآور بوده و به راحتی مشکلات فولاد اکسین را برطرف می کند.
لازم به یادآوری است که شرکت فولاد خوزستان در کیلومتر ۱۰ محور اهوازـ بندر امام خمینی(ره) واقع شده و زمینه اشتغال ۱۱ هزار نفر را به طور مستقیم و حدود ۶۰ هزار نفر را به طور غیرمستقیم مهیا کرده است. شرکت فولاد اکسین نیز در نزدیکی شرکت فولاد خوزستان قرار دارد که به دلیل نبود نقدینگی، درحال‌حاضر به صورت کارمزدی از پیمانکاران اسلب دریافت کرده و به آن‌ها عریض تحویل می‌دهد.
سهام‌داری با نگاه ملی
البته فراتر از نگاه استانی، برای سهام‌داری یک شرکت باید نگاه ملی به زنجیره فولاد و ایجاد توزان در این زنجیره داشت. در این باره محمدیاسر طیب‌نیا مشاور عالی شرکت فولاد مبارکه اصفهان و نایب رئیس هیئت‌مدیره شرکت چادرملو اظهار کرد: اینکه چه شرکتی سهام‌دار چه شرکتی شود، می‌تواند بستگی به عوامل مختلفی داشته باشد. بسیاری شرکت‌های فولادی در کشور در تأمین مواد اولیه با مشکل روبه‌رو هستند. از این‌رو برخی از این ادغام‌ها در زنجیره، می‌تواند تضمین‌کننده تولید برخی از این واحدها باشد و تولید آن‌ها را با صرفه اقتصادی بیشتری همراه کرده که می‌تواند این شرکت‌ها را همراه با سوددهی بیشتری کند. وقتی شرکتی تولیدکننده یک موادی است که یک شرکت دیگر مصرف‌کننده آن به‌شمار می‌رود و یکی شرکتی مواد اولیه‌ای را نیازمند است که شرکت دیگر تولیدکننده آن است، هر دو این شرکت‌ها، با مشکلی روبه‌رو هستند که ادغام آن‌ها می‌تواند به نفع هر دو شرکت باشد. حال اینکه چه شرکتی با چه شرکتی ادغام می‌شود، باید به لحاظ اقتصادی مورد بررسی قرار گیرد و راجع به آن نباید قضاوت سیاسی داشت. تصمیم گیری درباره این مسائل نیازمند بررسی و نگاه ملی است. چراکه اگر نگاه ملی بر تصمیم گیری های ما حاکم شود هم واحدهای تولیدی ما اقتصادی‌تر خواهد شد و هم اشتغال محلی و منطقه‌ای رونق پیدا خواهد کرد. وی در پایان تأکید کرد: مشکل ما این است که هر زمان بحث ادغام و خرید سهام یک استان توسط یک استان دیگر مطرح می شود، با اعتراض‌های محلی و منطقه‌ای و برخورد نمایندگان مجلس روبه‌رو می‌شویم و موضوع رنگ و بوی سیاسی به خود می گیرد. این در حالی است که باید با دید فنی و نگاه اقتصادی این مسائل را بازتعریف کرد.
سارا اصغری/ نوسان