اتحادیه اروپا اخیراً طی گزارشی درباره اعمال عوارض روی واردات ورق‌های گرم فولادی از وضع تعرفه‌های واردات برای کشورهای ایران، اوکراین، روسیه و برزیل خبر داد که تنها شرکت ایرانی حاضر در این فهرست، شرکت فولاد مبارکه اصفهان است که به ازای هر تن صادرات ورق فولادی، مشمول ۵۷.۵ دلار عوارض می‌شود. در همین گزارش بدون نام بردن از دیگر شرکت‌های ایرانی، هر شرکت ایرانی صادرکننده ورق گرم فولادی به اروپا را مشمول همین میزان عوارض دانست. البته بالاترین مقدار عوارض وضع شده در فهرست ضددامپینگ اتحادیه اروپا مربوط به شرکت MMK روسیه است که ۹۶.۵ دلار در هر تن مشمول عوارض می‌شود.
تنگای تولیدکنندگان اروپایی
البته ادعای دامپینگ علیه ایران ادعای جدیدی نیست و چندی است که با مطرح شدن موضوع دامپینگ فولاد از سوی اروپایی‌ها، اتهام را متوجه فولادسازان ایرانی کرده است. اتهامی که سال گذشته آغاز شد و پس از رفع اتهام دوباره در نیمه‌های سال‌جاری مطرح شده است. این موضوع پیش از آنکه واقعیت داشته باشد، در حقیقت نشان از نگرانی و تنگناهای تولیدکنندگان اروپایی در زمینه واردات فولاد است که عرصه را بر آن‌ها بیش از پیش تنگ کرده است، چراکه تولیدکنندگان ایرانی قادر شده‌اند راهی بازارهای اروپایی شوند. با توجه به این شرایط، اتحادیه اروپا نتوانسته است با انتقادهای فعالان و تولیدکنندگان فولاد کشورهای عضو این اتحادیه و یوروفر ایستادگی کند، از این‌رو اقدام به وضع محدويت‌هاي وارداتی در این زمینه کرده است.
اتحادیه اروپا تعرفه‌های ضددامپینگی را علیه واردات فولاد ایران و کشورهای برزیل، روسیه و اوکراین وضع کرد. این اتحادیه اعلام کرده که به منظور حمایت از تولیدکنندگان داخلی خود و در پی شکایت فولادسازان، این تعرفه‌ها را وضع کرده است. همان‌گونه که عنوان شد بخشی از این تصمیم اتحادیه اروپا، ناشی از فشارها و مخالفت‌های فولادسازان کشورهای عضو این اتحادیه به دنبال تصمیم قبلی در مورد فولاد وارداتی بوده است. پیش از این اتحادیه اروپا تصمیم داشت از طریق وضع قانون حداقل قیمت، از تولیدکنندگان داخلی در برابر واردات حمایت کند، اما وضع حداقل قیمت واردات، مورد استقبال تولیدکنندگان داخلی فولاد اروپا قرار نگرفت و بر این اساس اتحادیه اروپا تصمیم گرفته از طریق مکانیسم عوارض آنتی‌دامپینگ و افزایش قیمت واردات از تولیدکنندگان داخلی فولاد حمایت کند. این اتحادیه پیش از این نیز چین را مشمول تعرفه‌های وارداتی کرده بود.
قوانین ضددامپینگ نگران‌کننده نیست
برخی کارشناسان معتقد هستند که مطرح کردن دامپینگ ایران از سوی اروپایی‌ها بیش از پیش از این مسئله نشأت می‌گیرد که در تنگنای تولیدکنندگان خود در برابر واردات قرار گرفته‌اند. در این خصوص پیش از این رضا شهرستانی، عضو هیأت مدیره انجمن فولاد عنوان کرده بود که مطرح شدن دامپینگ فولاد فقط به حوزه ورق برمی‌گردد. شهرستانی در ادامه یادآور شد: از نظر تناژی صادرات ایران به اروپا در اندازه قابل توجهی نبوده است. هرچند از سوی دیگر اروپایی‌ها به‌دلیل شرایطی که ایران داشته، تمایل داشته‌اند که با قیمت‌های پایین‌تری از ایران خرید داشته باشند و البته به این معنی نیست که دولت ایران حمایتی برای ارزان‌فروشی فولاد در برنامه خود داشته باشد. با توجه به این موضوع، خرید ارزان خواسته خود مشتری بوده است. وی تأکید کرد: اروپایی‌ها در جریان هستند که دولت ایران حمایتی برای ارزان‌فروشی فولاد نداشته است؛ منتهی نکته‌ی قابل توجه در این زمینه این است که تولیدکنندگان اروپایی با توجه به شرایط رکودی حاکم از واردات اعتراض دارند. بنابراین به نظر نمی‌رسد مطرح شدن موضوع دامپینگ چندان نگران‌کننده باشد و مانعی برای صادرات ایران به‌شمار رود.
پیش از نیز بهرام سبحانی، مدیرعامل فولاد مبارکه عنوان کرده بود که نگرانی از بابت تحقیقات یوروفر و تصمیم‌های این نهاد ندارد، چراکه تنوع تولید در فولاد مبارکه و بازارهای صادراتی جدیدی را در اختیار دارد. وی اظهار کرده بود که ما بازارهای دیگری را در اختیار داریم و این اعتراض‌ها تنها مربوط به صادرات نورد گرم بوده، درحالی‌که صادرات فولاد مبارکه به نورد گرم محدود نمی‌شود، بلکه نورد سرد، گالوانیزه، قلع اندود و رنگی نیز در این مجموعه تولید و صادر می‌شود.
تعرفه‌های ضددامپینگ علیه ایران در جهت حمایت از تولیدکنندگان اروپایی
تعرفه‌های ضددامپینگ علیه ایران فقط به خاطر قیمت نیست و تنها جنبه حمایتی برای فولادسازان اروپایی دارد. این مطلب را محمود اکبری، معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه عنوان کرد و گفت: تعرفه‌های ضد دامپینگ علیه ایران فقط به‌خاطر قیمت نیست و تنها جنبه حمایتی برای فولادسازان اروپایی دارد.
اکبری در ادامه عنوان کرد: وضعیت قیمت فولاد در جهان به گونه‌ای است که اروپا با فشار برخی تولیدکنندگان بزرگ این اتحادیه مانند آرسلومیتال که ۶۰ درصد تولید فولاد اروپا را انجام می‌دهد، تصمیم گرفته است به‌خاطر بالا بردن نرخ فروش فولادسازان خود، آیین‌نامه‌ای را با عنوان تعرفه‌های ضددامپینگ علیه شرکت‌های ۴ کشور صادرکننده فولاد به اتحادیه اروپا وضع کند. وی افزود: علت انتخاب این ۴ کشور به این دلیل است که این کشورها تنها صادرکنندگان فولاد به این اتحادیه هستند و در عمل انگیزه‌ای که باعث شده است تعرفه‌ها از ۱۷.۶ تا ۹۶.۵ دلار برای شرکت‌های مذکور وضع شود، بیشتر جنبه حمایت از فولادسازان اروپایی را دارد که توانسته مزیتی ۴۰ تا ۹۰ دلاری را در قیمت تمام‌شده برای تولیدکنندگان فولاد اتحادیه اروپا رقم بزند.
معاون فروش و بازاریابی فولاد مبارکه اصفهان در ادامه با اشاره به قیمت‌های جهانی عنوان کرد: در حال حاضر قیمت‌های جهانی روی ۵۶۰ تا ۵۷۰ دلار است که اگر خود فولادسازان اروپا بخواهند با همین نرخ، صادرات به دیگر کشورها داشته باشند، نسبت به قیمت‌های داخلی این اتحادیه دامپ خواهند کرد که همین امر سبب شده است تا ترجیح دهند فولاد خود را در داخل این اتحادیه به مصرف برسانند و برای صادرکنندگان فولاد تعرفه وضع کنند.
اکبری پیش‌بینی کرد که نرخ داخلی ورق گرم فولادی در اتحادیه اروپا افزایش پیدا می‌کند تا جایی که شرکت‌های ذکر شده در فرصت عوارض ضددامپینگ کمیسیون اروپا، بتوانند با قیمت‌های جهانی حتی با لحاظ کردن تعرفه‌های مذکور، صادرات خود را به آن اتحادیه از سر بگیرند.
سخن پایانی
باتوجه به اعمال قوانین ضد دامپینگ اروپایی‌ها علیه ۴ کشور به‌نظر نمی‌رسد که انگیزه سیاسی در پشت آن نهفته نباشد، از این‌رو به‌نظر می‌رسد موضوع در حقیقت کاملاً ریشه اقتصادی داشته باشد، چراکه عوارض درباره کشورهایی مطرح شده است که تولید فولاد به دلیل مزیت‌های مختلف آن‌ها با هزینه‌های پایین‌تری روبه‌رو است و به نظر می‌رسد که این موضوع نمی‌تواند برای تولیدکنندگان اروپایی قابل هضم باشد.
مسئله‌ی دیگر این است که به فرض اینکه ما گرفتار قانون ضددامپینگ شویم، موضوعی که چین سال‌هاست با آن دست به گریبان است و با وجود اعمال تعرفه‌های بازدارنده همچنان بازارهای خود را از دست نداده است، باید در بازار ماند و بازی‌های تجاری آن را آموخت.
ماهنامه نوسان