بیش از نیم قرن از عمر صنعت فولاد کشور می‌گذرد و با توجه به بهره‌مندی از منابعی چون گاز طبیعی و سنگ آهن و ... می‌توان مدعی شد که کشور ما در فولادسازی دارای مزیت نسبی است؛ اما برای توسعه صادرات محصولات فولاد باید بتوانیم این مزیت نسبی را به یک مزیت رقابتی تبدیل کنیم تا بتوانیم به‌عنوان یک صنعت پیشرفته خود را در سطح بین‌المللی معرفی کنیم. از سوی دیگر با توجه به شرایط کنونی در صنعت فولاد که در داخل با مازاد تولید و رکود برای مصرف داخلی مواجه است، صادرات بیشتر،راهکاری است که تولیدکنندگان داخلی فولاد باید به آن بیندیشند تا بتوانند چرخ واحدهای تولیدی خود را بچرخانند. هرچند در سال ۱۳۹۵ صادرات فولاد تا مرز شش میلیون تُن نیز رسید، اما برای صادرات بیشتر باید بتوانگام‌های بلندتری برداشت.
زیرساخت‌های داخلی را برای صادرات مهیا کنیم
توجه به کیفیتمحصول از یک‌سوو ایجاد زیرساخت‌های تخصصی برای صادرات از سوی دیگر می‌تواند در زمینه صادرات فولاد از عوامل مهم به‌شمار آید. مدیرعامل شرکت فولاد سفید دشت چهارمحال و بختیاری معتقد است: یکی از مهمترین موضوعاتی که در زمینه صادرات باید به آن توجه داشته باشیم این است که بتوانیم محصولات با ارزش‌افزوده بالا تولید کنیم؛ چراکه در صادرات مهمترین اصل، رقابت‌پذیر بودن کالاست. محمود ارباب‌زادهدر ادامه خاطرنشان کرد: با افزایش کیفیت کالا با این روند می توانیم در رقابت جهانی سهم بیشتری را از بازار را به خود اختصاص دهیم.
وی با اشاره به زیرساخت‌هایی که برای صادرات فولاد نیاز است، عنوان کرد: موضوع دیگر بحث اسکله‌ها و زیرساخت‌ها برای صادرات است. چراکه وضعیت راه‌آهن، بنادر و اسکله‌ها در کشور آنقدر مجهز نیستند که بتوانیمدر زمینه فولاد با ظرفیت بالا صادرات داشته باشیم. بنابراین با توجه به چنین زیرساخت‌هایی در کشور به نسبت سایر کشورها هزینه‌های حمل و نقل بالاست. از این‌رو ضروری است که برای صادرات بیشتر بتوانیم زیرساخت‌های تخصصی را ایجاد و توسعه بدهیم.
تخم‌مرغ‌های‌مان را در یک سبد نگذاریم
یکی از موضوع‌ات قابل توجه در صادرات فولاد، علاوه بر کیفیت، موضوعسرمایه‌گذاری در بازارهای موازی و مختلف است. در این‌باره مدیرعامل فولاد هرمزگاناظهار کرد: مهمترین موضوع حائز اهمیتبرای گسترش بازارهای صادراتی، افزایش کیفیت است. به عبارتی،کیفیت محصول باید به اندازه‌ای مطلوب باشد که بتوان آن را در بازار صادراتی عرضه کرد. اما فرزاد ارزانیبا تاکید بر اینکهرقابت‌پذیری محصولات صادراتی باید در اولویت نخست قرار گیرد،یادآور شد: از آنجایی که مهمترین مسئله در بازار صادراتیبحث رقابت است، بنابراین نباید بر یک بازار تمرکز کرد، بلکه روی بازارهای موازیهمزمان بایدسرمایه‌گذارینمود. وی در ادامه تأکید کرد: باید بتوان محصولات مختلف را به کشورهای مختلف صادر کرد که اگر بخشی از بازار با مشکل مواجه شد، به‌طور کلی بازار صادراتی ما با مشکل روبرو نشود. بنابراین باید از این اصل مهم سرمایه‌گذاری پیروی کرد که نبایدتخم‌مرغ‌های‌مان را در یک سبد بگذاریم.
مدیرعامل فولاد هرمزگان همچنین با اشاره به نحوه قراردادهایی که در زمینه صادرات تأثیرگذار خواهد بود، عنوان کرد:اگر در عقد قراردادهای خود بتوانیم هرچه بیشتر به سمت قراردادهای بلندمدت پیش برویم، بهتر خواهد بود، چراکه این قراردادهایبلندمدتهستند که توانایی تسخیر بازارهای بلندمدت را دارند و همچنین با این وجود است که می‌توانیم خط تولید و مواد اولیه خود را برای عرضه در این بازارها تنظیم کنیم. ارزانیدر ادامه خاطرنشان کرد: اگر برنامه بلندمدت با کیفیت تولید نیز همراه باشد، بدون شک مشتری‌های بیشتری را می‌توان جذب کرد و بازار را به تصاحب خود درآورد. از این‌روبرای ماندگاری مشتری بایدبه سمت چنین سرمایه‌گذاری‌های پیش رفت.
وی همچنین به نیاز بازار جهانی اشاره کرد و افزود: از سوی دیگر باید بتوانیم براساس نیاز بازار جهانی، محصولات جدید تولید کنیم و نیاز بازار را در این زمینه بشناسیم.چراکه در بازار صادراتی جهانی ممکن است به محصولاتی نیاز باشد که هر کشوری نتواند آن را تولید کند، بنابراین باید بتوان محصول جدید برحسب نیاز مشتری به بازار عرضه کرد. مدیرعامل فولاد هرمزگان با تأکید بر این موضوع که در بازارهای صادراتیحضور باقدرت در بازار، یک اصل مسلم است،گفت: ورود مقطعی به یک بازار، منجر به یافتن مشتری وفادار نمی‌شود. اما وضع قوانین داخلی ما در بازارمی‌تواند بسیار تأثیرگذار باشد، یعنی قوانین کشور بایدبلندمدت،فراگیرو حامیصادرکننده باشد. ارزانی در ادامه افزود: به عبارت دیگر نباید قوانین به این شکل باشد که در یک مقطعی مجوز صادرات داده شود و در یک مقطع دیگر این مجوز داده نشود یامحدودیت‌هایی را برای آن ایجاد کند. در این صورت وفاداریمشتری‌ها کم خواهد شد و در بلندمدتسبب سلب اعتماد مشتری خواهد شد. وی در ادامه عنوان کرد: از سوی دیگر تعامل خوب با مشتری نیزمی‌تواندبسیار تأثیرگذار باشد.
در بازار حضور مستمر داشته باشیم
حضور دائم در بازار، سیاست‌های دولت و سفارتخانه‌ها و همچنین سیاست‌های تشویقی برای صادرکنندگان می‌تواند در صادرات بیشتر فولاد تأثیرگذار باشد. سیدرضا شهرستانی دبیر و عضو هیئت‌مدیره انجمن فولاد ایران در این‌باره عنوان کرد: برای گسترش صادرات فولاد که با مازاد آن روبرو هستیم، باید چند اقدام اساسی انجام داد. شهرستانی در ادامه خاطرنشان کرد: نخستین اصل در زمینه صادرات این است که ما تصمیم جدی در زمینه صادرات و در دست گرفتن بازار داشته باشیم؛ چراکه سال‌ها طول خواهد کشید که ایجاد اعتبار و رضایت مشتری صورت گیرد،اما اگر زمانی در بازار باشیم و زمانی نباشیم، این اعتبار ما را از بین خواهد برد و سبب می‌شود که مشتری خود را از دست بدهیم؛ یا اگر مشتری پیدا کرده باشیم واو با رویکرد نه چندان محکم مواجه شود،از ما می‌گریزد و دیگر هیچگاه برنخواهد گشت. چون مشتری برایآن محصول برنامه‌ریزی،سرمایه‌گذاری و هزینه کرده است و ترجیح می‌دهد که فروشنده ثابتی داشته باشد. بنابراین می‌طلبد که برای صادرات و حضور مستمر در بازار سیاست بلندمدت داشته باشیم.
دبیر و عضو هیئت‌مدیره انجمن فولاد ایراندر ادامه با اشاره به سایر نکاتی که ما را به صادرات بیشتری رهنمون خواهد کرد، گفت: نکته بعدی این است که برای صادرات به صادرکنندگانارزش‌افزوده پرداخت نمی‌شود؛درحالی‌کهاکنون خود چین با مشوق‌هاییکه به صادرکنندگان فولادمی‌دهد، قیمت محصول نهایی را ارزان‌تر از محصول نیمه‌نهایی مانند بلیت به بازار ارائه کرده است.شهرستانی تأکید کرد: اگر چین چنین صادراتی را در پیش نگیرد باید واحدهای تولیدی خود را تعطیل کند؛بنابراین ارائهمشوق‌های مناسبی برای صادرکنندگان،بسیار حائز اهمیت است.
وی در ادامه به اهمیت سفارتخانه‌ها در زمینه صادرات اشاره کرد و گفت: برای صادرات بیشتر، باید رویه‌های سفارتخانه ما تغییر کند؛چراکه پایه سفارتخانه‌های سایر کشورها براساس تأکید بر بخش بازرگانی آن می‌چرخد. نقش سفارتخانه‌ها برای امور بازرگانی و برپایی نمایشگاه‌ها و جذب تولیدکنندگان و صادرات بسیار مهم است و حتی واحد خاصی برای این امر دارند. اما در سفارتخانه‌های ما هرچند این واحدها به صورت اسمی وجود دارند اما در عمل کار خاصی انجام نمی‌دهند. دبیر و عضو هیئت‌مدیره انجمن فولاد ایران تأکید کرد: باید ازصادرکننده حمایت شود و انتقال پول و سایر اقداماتمربوط به آنبه‌راحتی انجام گیرد و بیشتر این اتفا‌قات از طریق سفارتخانه‌ها روی بدهد که در سفارتخانه‌های ما چندان معمول نیست.
منبع: ماهنامه نوسان