برخی باور دارند که این انجمن معتقد است که فروش فولاد به نرخ جهانی و سنگ‌آهن با قیمت دستوری عادلانه نیست. ضمن اینکه قیمت مواد اولیه بالادستی مانند سنگ‌آهن، آهن اسفنجی و گندله فاصله زیادی با قیمت‌های جهانی دارد. به این ترتیب تعادلی در زنجیره فولاد وجود ندارد و انتظار از دولت و وزارت صمت این است که این تعادل حفظ شود.
در همین راستا به تازگی انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نامه‌ای انتقادی به مدیرعامل شرکت بورس کالا ایران، ضمن ابراز اعتراض نسبت به رویه اخیر این شرکت در مواجهه با واحدهای تولیدی، ادعا کرد که بورس کالا به لحاظ عدم اطلاع‌‌رسانی کارشناسی و عدم تعامل مناسب با تشکل‌های صنفی، یکی از تاریک‌ترین دوران خود را سپری می‌کند.
انجمن فولاد در این نامه با طرح پرسش‌هایی در رابطه با شیوه تعیین قیمت پایه عرضه محصولات زنجیره فولاد در بورس کالا، خواستار پاسخ صریح این سازمان (بورس کالا) به این پرسش‌ها شده است. همچنین این تشکل صنفی به نارضایتی بخش خصوصی از عملکرد بورس کالا اشاره کرده و پرسیده است که آیا بورس کالا به جای اینکه سازمانی مستقل برای به‌هم‌رسانی و تعادل عرضه و تقاضا وکشف قیمت واقعی باشد، به ابزاری در راستای قیمت‌گذاری دستوری نوین تبدیل شده است؟
اما سیدرضا شهرستانی عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ضمن زیر سوال بردن برخی اخبار در این خصوص به «جهان‌صنعت» گفت که مساله طور دیگری بوده است. شهرستانی تصریح کرد در نامه اخیر انجمن فولاد صحبت از قیمت‌گذاری کل زنجیره فولاد شده است و ما تنها به بحث آهن اسفنجی اشاره نکرده‌ایم. این در حالی است که در خبرها بیشتر صحبت از قیمت‌گذاری آهن اسفنجی شده است. بنابراین آنچه که برخی به آن از قول انجمن فولاد اشاره می‌کنند، درست نیست. او تصریح کرد: البته با یک بررسی ساده در قیمت‌های بالادستی و پایین‌دستی متوجه خواهیم شد که واقعیت چیست!
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد درباره این سوال که چرا تمرکز روی آهن اسفنجی است، گفت: فعلا در مورد قیمت آهن اسفنجی صحبت شده که در چه حدود قیمتی باشد. به دلیل اینکه قیمت آهن اسفنجی که فعلا در بورس می‌خواهد به قیمت پایه عرضه شود، بیشتر از قیمت‌های صادراتی تنظیم شده است و این خلاف گفته‌هایی که است که وزارت صمت قبلا بر آن تاکید کرده است.
او با اشاره به اینکه تمام زنجیره فولاد باید در بورس ورود کند، تصریح کرد: اگر قرار بر ورود به بورس است همه از بالادستی تا پایین‌دستی باید ورود کنند و هیچ استثنایی نباید وجود داشته باشد. البته که به شروطی این مهم شدنی است.
اختلاف قیمت‌ها را حذف کنید
در حال حاضر شاهد هستیم که بسیاری از شرکت‌های خصولتی قراردادهای درازمدتی را برای تامین مواد اولیه بسته‌اند. قراردادهایی که کاملا به نفع این حداقل‌ها و به ضرر حداکثرها است. شهرستانی با بیان این مطلب گفت: نباید هیچ اختلافی میان شرکت‌ها گذاشته شود؛ این در حالی است که شاهد چنین اتفاقی هستیم. به طور مثال آهن اسفنجی با درصدی مشخص به فولاد خوزستان فروخته می‌شود. به این ترتیب این شرکت‌ها نسبت به دیگرانی که باید کل مواد خود را از بورس تامین کنند، شرایط بهتری دارند و پیش‌روتر هستند.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد با اشاره به اینکه کلیه آهن اسفنجی در بورس وارد نمی‌شود و به صورت قطره‌چکانی ورود می‌کند، ادامه داد: ضمن اینکه شاهد ورود قطره‌چکانی آهن اسفنجی به بورس هستیم، مساله دیگر این است که رقابت سنگین شده و شرکت‌های بزرگ که اکثریت مواد مورد نیاز خود را با قیمت پایین‌تر تامین می‌کنند، تمایل دارند که با قیمت بالاتر مابقی را از بورس خریداری کنند. درنتیجه شرکت‌های کوچک نمی‌توانند در این شرایط هم خرید کنند.
او با اشاره به تاثیرپذیری قیمت قراضه از آهن اسفنجی گفت: با توجه به اینکه قراضه هم با قیمت آهن اسفنجی خود را تطبیق می‌دهد؛ درنتیجه قیمت قراضه هم بالا می‌رود. نکته دیگر اینکه شرکت‌های بزرگ حتی قیمت قراضه را بالاتر از قیمت شمش تعیین می‌کنند. به خصوص این مهم در تختال قابل ملاحظه است.
پیشتر صادق قاسمی یک کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه هم‌اکنون تعادل در زنجیره فولاد وجود ندارد، اظهار کرد: در شرایط فعلی قیمت مواد اولیه بالادستی مانند سنگ‌آهن، آهن اسفنجی و گندله براساس ضریبی از قیمت شمش فولاد خوزستان تعیین می‌شود که فاصله زیادی با قیمت‌های جهانی دارد، اما در مقابل تولیدکنندگان شمش و میلگرد محصولات خود را نزدیک به نرخ‌های جهانی به فروش می‌رسانند. این عدم تعادل باعث شده است تا تمام زنجیره از یک سود منطقی برخوردار نباشد و بدین ترتیب سرمایه‌گذاری در حوزه تولید مواد اولیه بالادست و همچنین اکتشافات در این بخش کاهش یابد.
او افزود: قیمت‌گذاری محصولات فولادی به‌گونه‌ای انجام می‌شود که به نفع فولادساز تمام شده و شرکت‌های بالادستی از درآمد واقعی محروم شده‌اند؛ به عبارت بهتر، فروش فولاد به نرخ جهانی، سنگ‌آهن با قیمت دستوری، عادلانه نیست.
راهکار حل مشکل
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد به عنوان راهکار حل مشکلات در حوزه آهن اسفنجی گفت: باید کل قراردادهای قبلی را ملغی کرد و همه از خط شروع در کنار هم استارت بزنند تا رقابت سالمی بین شرکت‌ها ایجاد شود. این‌گونه نباشد که بعضی از این شرکت‌ها از کدال ۵۰ درصد بهره ببرند و برخی دیگر در شرایط صفر باشند. درست مثل این می‌ماند که در یک مسابقه دو و میدانی، شرکت‌های خصولتی از ۳۰ متر شروع می‌کنند ولی خصوصی‌ها از صفر شروع می‌کنند که مسلم است همیشه بازنده خواهند بود.
شهرستانی در ادامه گفت: اگر قراردادها کنسل نمی‌شود و خود ایمیدور به عنوان سهامدار بزرگ آهن اسفنجی نمی‌تواند قراردادها را کنسل کند، خودش هم باید جور این مساله را بکشد. در این روند باید هر مقداری که شمش در بورس عرضه می‌شود، ۱۲۰ درصد آن باید آهن اسفنجی در همان هفته عرضه شود. نکته دیگر اینکه، در شیوه‌نامه آمده که باید حداکثر ۹۵ درصد قیمت صادراتی ما باشد لذا قیمت را باید به این صورت مشخص کنند. او تاکید کرد: اگر چنین اتفاقی بیفتد مسلما عرضه و تقاضا یکدیگر را پیدا کرده و دیگر نیاز نیست سقفی برای رقابتی شدن کالاها بگذاریم. به این ترتیب عرضه با تقاضا هماهنگ شده و پایه را روی ۹۵ درصد می‌گذارند.
او در ادامه گفت: بیش از ۳۰ میلیون تن آهن اسفنجی داریم که اگر وارد بورس شود، بازار متعادل می‌شود.
عدم توازن قیمتی
همچنین دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این رابطه اظهار کرده است: با تعیین قیمت‌های دستوری در بورس کالا نوعی عدم توازن قیمتی به وجود آمده است، به گونه‌ای که اگر تا پیش از این قیمت تمام‌شده محصولات فولادی با آهن اسفنجی حداکثر ۶۰ درصد بود اکنون هزینه تمام‌شده محصولات فولادی به ۷۳ درصد رسیده است. بنابراین در این شرایط نمی‌توان گفت رقابت انجام می‌شود.
رسول خلیفه‌سلطان گفته است: کل معاملات زنجیره باید در یک بازار رقابتی باشد در حالی که هم‌اکنون ابتدای زنجیره می‌تواند محصولاتش را در بورس کالا به فروش برساند ولی نمی‌تواند از این بازار رقابتی خرید کند. به این دلیل که قیمت محصولاتی مانند کنسانتره و گندله در ابتدای زنجیره بالا تعیین می‌شود و به تبع آن قیمت آهن اسفنجی هم بالا می‌رود.
دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران با اشاره به شرایط تحریمی موجود در اقتصاد کشور افزود: کشور ما در حال حاضر در شرایط تحریمی دشواری قرار دارد و با مشکلات خاصی دست و پنجه نرم می‌کند، در این شرایط دشوار نباید الزام به عرضه محصولات فولادی به بورس کالا به عنوان ترمزی برای جریان سیال این صنعت عمل کند. عرضه همه محصولات در بورس کالا درست نیست زیرا ارتباط بین حلقه‌های زنجیره باید با تناسب حداقلی و حداکثری برقرار شود.
خلیفه‌سلطان ادامه داد: تناسب قیمتی در ده سال گذشته به نوعی بین فروشنده و خریدار وجود داشته است و مطابق آن تناسب قیمتی، تولیدکنندگان و مشتریان بازار را مدیریت می‌کردند اما اکنون اگر قرار است همه به بورس کالا بیایند باید به گونه‌ای باشد که دو طرف عرضه و تقاضا در هزینه‌ها با حداقل‌ها مواجه باشند و اگر قرار است در سودهایشان هم کنترل باشد باید سود زنجیره به نسبت‌های منطقی کنترل شود و به تناسب سرمایه به کار گرفته‌شده در این صنعت، میزان بهره‌مندی از سود کاهش یا افزایش یابد. از آنجا که ایجاد تناسب کاری سخت و دشوار است نمی‌توان ایجاد تناسب را به بورس کالا سپرد و از بازار خداحافظی کرد.
منبع: جهان صنعت