با این حال برخی موضوعات برجام و کاهش نسبی قیمت دلار را عامل میدانند اما برخی کارشناسان در این بین به صراحت از عزم برخی برای ایجاد هراس در بازار سخن میگویند.
ذینفعانی که نمیخواهند بازار سرمایه به رشد خود ادامه دهد و با ایجاد ترس و جذب آن در بازارهای موازی سعی در تخریب بازار سرمایه دارند. اما این ذینفعان چه کسانی هستند؟
برخی کارشناسان نیز در این بین سیاستهای دولت و مجلس را عامل اصلی وضعیت بازار سرمایه میدانند. عباس حسنی کارشناس بازار سرمایه به بورسان میگوید: «تردید سرمایهگذاران نسبت به آینده بازار سرمایه به دلیل سیاستهای دولت و مجلس در ۲ سال اخیر است که باعث شد بازار سرمایه از ارزش ذاتی فاصله داشته باشد و رشد اخیر نیز جاماندگی دوساله را جبران نکرده است. مشکلات کسری بودجه دولت از دو سمت بر شرکتهای بورسی فشار وارد کرده است: افزایش بهای تمامشده شرکتها و ایجاد محدودیتهای شدید برای قیمتگذاری. در حالی که نرخ گاز در سطح جهانی کاهش یافته است اما دولت برای افزایش درآمد از این محل در حال برنامهریزی است و این موضوع شرکتهای تولیدی سودساز بسیاری را به مرز ورشکستگی میکشاند، در حال حاضر بیشترین فشار بر بخش تولید اعمال میشود و همین در کنار از دست رفتن محرک اسمی دلار، چشمانداز کوتاهمدت بورس را مبهم میکند.»
اظهارنظرهایی که وضعیت را خراب میکند
در این بین اما کارشناسانی هستند که فراتر از برجام و دلار دلایل دیگری را برای وضعیت کنونی بازار متصور هستند. فردین آقابزرگی کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفتوگو با «جهانصنعت» میگوید: اگر بخواهیم اثرات پیشبینیها و خبرها بر بازار سرمایه را بررسی کنیم سوال پیش میآید که چرا سهام ریالی و غیر صادراتمحور دست به اصلاح میزنند.
وی میافزاید: موضوع برجام یک شوک خبری موثر محسوب میشود اما رتبه اثرگذاری آن کمتر از سایر عوامل است. یکی از متغیرهای اصلی به شرایط کنونی در بازارهای موازی به خصوص خودرو برمیگردد.
این کارشناس بازار سرمایه تاکید میکند: درست از نیمه دوم اردیبهشت ماه که دو شرکت بزرگ خودروسازی با فراخوانهای عمومی پیشفروشهای جدید خود را بعد از تعقیبوگریزهای طولانی برای عرضه در بورس اعلام کردند، وضعیت بازار سرمایه تحت تاثیر قرار گرفت.
آقابزرگی با بیان اینکه هفته گذشته یک و نیم میلیون نفر در این سامانه ثبتنام کردند، میافزاید: اگر این تعداد را بر میانگین عدد پیشپرداخت ضرب کنید حدود ۴۰ الی ۵۰ هزار میلیارد تومان میشود. حال حساب کنید چنین اعدادی چه ضریبی را تشکیل میدهند.
وی همچنین میگوید: در کنار این موضوع مقامهای مسوول با اظهارنظرهای گاه و بیگاه در خصوص بازار سرمایه به القای بیشتر نگرانیها دامن میزنند. پالسهای منفی سبب میشود که عدهای که از اسفند وارد بازار شدند به دلیل رشدی که داشتند سعی کنند به سرعت پول خود را از بازار خارج کنند.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه هیچ کجای دنیا یک مقام دولتی درباره بازار سرمایه صحبت نمیکند، اظهار میکند: اگر چنین اتفاقی رخ دهد بلافاصله نهادهای ناظر در اروپا و آمریکا آن شخص را هر که باشد مورد بازخواست قرار میدهند که چرا غیرتخصصی اظهارنظر میکند. حتی ایلان ماسک برای یک توئیت درباره بازار سرمایه یک عدد قابل توجهی جریمه شد.
آقابزرگی ادامه میدهد: در وضعیتی که بازار داشت بر تردیدهای خود غلبه میکرد و به روند رو به رشد خود ادامه میداد به یک باره اکثر نهادها از مجلس و دولت و… دست به کار میشوند و از آن سو بازارگردانها تحت تاثیر برای عرضه قرار میگیرند و روند بازار متفاوت میشود.
این کارشناس بازار سرمایه خاطرنشان میکند: سازمان بورس نباید مدام موضعگیری در جایگاه عرضه و تقاضا داشته باشد. سال ۹۹ الزام به خرید برای صندوقهای با درآمد ثابت شد که با ریزش بورس ریزش کرد و حالا نیز به وضعیت دیگری این ماجرا تکرار شد.
آقابزرگی همچنین عامل دیگر موثر در بازار سرمایه را نگاه دستوری دولت به اقتصاد دانسته و میگوید: به اسم شورای رقابت از منویات دولت برای قیمتگذاری دستوری در خودرو حمایت میشود. این موضوع سبب میشود تا بازار سرمایه نیز تحت تاثیر قرار گیرد.
وی همچنین به موضوع کسری بودجه و تورم اشاره کرده و میافزاید: دست دولت از منابع ارزی کوتاه است که میخواهد ۷ میلیارد دلار را از کرهجنوبی آزاد و خرج هزینههای جاری کند. این نشان میدهد اقتصاد به لحاظ بنیادی دچار مشکل است.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح میکند: اما موضوع اصلی این است که آن قدرتی که میتواند حتی وزیر را جابهجا کند، میتواند به عنوان یک رقیب برای بازار سرمایه هم باشد.
آقابزرگی یادآور میشود: در حقیقت تاثیر القای ترس در بازار سرمایه هدایت نقدینگی به سمت خودرو است که شاید بد نباشد منابع در آنجا قفل باشد تا گردش پول کمتری رخ دهد. در نهایت اینکه این عوامل بسیار مهمتر از موضوع برجام و قیمت دلار است که حتی با خبرهای مثبت هم درصد کمی تغییر
کرده است.