استقبال تازهواردها از بورس باعث شده است که فعالان این بازار نسبت به جهش بیرویه قیمت سهام شرکتهای بورسی نگران شوند. این موضوع موجب شده است که بازار سرمایه به فکر راهکاری برای جلوگیری از رشد بیرویه ارزش سهام شرکتهای بورسی بیفتد و طرح فروش تعهدی را در بورس آغاز کند. امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس، با اعلام این خبر گفته است که فروش تعهدی فعلا برای ۵ نماد مورد معامله در بورس تهران و ۳ نماد سهام در فرابورس اجرایی شده ولی قابلیت عملیاتیشدن را در تمامی اوراق دارد. کارشناسان بازار سرمایه اما معتقدند که این روش فقط برای حرفهایها مناسب است و سهامداران مبتدی به هیچ عنوان و بدون آموزش کافی به فکر فروش تعهدی نیفتند.
تازهواردها سراغ فروش تعهدی نروند
امیر هامونی با اعلام اجرای فروش تعهدی در بورس به مهر توضیح داده است: «این ابزار جدید بازار را دوطرفه کرده و یکی از ویژگیهای بازار حرفهای قلمداد میشود. بسیاری از اهالی بازار سوال داشتند که در بازار سرمایه کشور چگونه میتوان ابزار فروش استقراضی یا همان Short Selling را راهاندازی کرد، اما این مهم با ابتکار کمیته فقهی سازمان بورس در قالب «عقد وکالت» امکانپذیر شد.»
او همچنین گفته است: «سهامداران باید با احتیاط به معاملات ۸ نمادی که تحت سازوکار فروش تعهدی قرار گرفتهاند، ورود و از مبالغ کم سرمایهگذاری را آغاز کنند.» محمد علیزاده آرانی، کارشناس بورس، درباره آغاز طرح فروش تعهدی در بورس به «شهروند» میگوید: «فروش تعهدی در بورس نوعی ابزار مالی است که افراد حرفهای میتوانند از آن استفاده کنند. درواقع فروش تعهدی برای سهامدارانی که به دنبال عرضه اولیه و خرید و فروش سهام خرد هستند، مطلوب نیست؛ چون ممکن است از آن سر درنیاورند و کارایی خاصی برایشان ندارد و درواقع فروش تعهدی برای مشتریانی مناسب است که با رقمهای قابل توجه معامله میکنند.»
او ادامه میدهد: «در فروش تعهدی قراردادهایی منعقد میشود که امکان دارد پولی بین افراد رد و بدل نشود و صرفا همه چیز براساس تعهد است که البته مبلغی بهعنوان وجه تضمین در این ابزار مالی در نظر گرفته میشود.» علیرضا باغانی، دیگر کارشناس بازار سرمایه، هم در اینباره به «شهروند» توضیح میدهد: «فروش تعهدی، فروش دوطرفه سهام است. در شرایط عادی سهامداران بورس فقط میتوانند از محل افزایش سود درآمد داشته باشند اما در فروش تعهدی سهام، بازار دوطرفه میشود؛ یعنی اگر قیمت سهام کاهش پیدا کند ، باز هم طرف سود میبرد.»
او ادامه میدهد: «بهعنوان مثال اگر سهامی هزار تومان قیمت داشته باشد و شما پیشبینی کنید که این سهام ٩٠٠ تومان میشود، اگر قیمت آن همین اندازه کاهش پیدا کند، سهامدار سود میبرد. درواقع فروش تعهدی یکی از ابزارهای مالی در دنیاست که همواره استفاده میشود و کاربرد زیادی هم دارد.» این فعال بورس درباره اینکه اجرای فروش تعهدی چه تأثیری در بورس دارد، میگوید: «نهاد ناظر بر بورس با بررسی شرایط متوجه شده که در حال حاضر نقدینگی موجود در بازار زیاد است و همین موضوع میتواند برای سهام برخی شرکتها حباب ایجاد کند. بنابراین فروش تعهدی بهعنوان یک ابزار مالی میتواند برای سهامداران تنوع ایجاد کرده تا اگر برخی سهامها ریزش حباب داشتند، بقیه سهامها برای سرمایهگذار جذاب باشند و به خرید آنها اقدام کنند.»