ندا جعفری- میزان صادرات ایران به کشورهای همسایه برای تولیدکنندگان داخلی نگران کننده شده است؛ تفاوتی هم ندارد موضوع صادرات سیمان باشد یا فولاد یا حتی مواد غذایی. رویداد۲۴ در گزارشی که هفته قبل منتشر کرد، نشان داد که چگونه تغییر تعرفه‌های تجاری عراق و افغانستان باعث کاهش صادرات به این کشور شد. مشابه این اتفاق در بخش مواد غذایی افتاد و این بار عراق واردات تخم مرغ به این کشور را ممنوع اعلام کرد.
تا سال گذشته آمار صادرات تخم مرغ ایران به دو کشور همسایه عراق و افغانستان چیزی در حدود ۹۴ هزار تن بود. این رقم از ابتدای سال به ۱۴ هزار تن رسیده است؛ این یعنی در خوشبینانه ترین حالت اگر دو برابر شش ماهه نخست نیز صادرات انجام شود، باز هم میزان صادرات به حدود ۰۴ هزار تن خواهد رسید؛ کمتر از نصف میزان صادرات در سال گذشته!
از سوی دیگر سازمان پشتیانی امور دام، هر کیلو تخم مرغ را به قیمت ۵ هزار و ۵۰۰ تومان از مرغداران می‌خرد و با توجه به قیمت فروش دربازار، تولید کنندگان چندان تمایلی با معامله با جهاد کشاورزی ندارند و به دنبال آن هستند میزان مازاد تولید خود (بیشتر از نیاز مصرف بازار داخلی) را صادر کنند.
ممنوعیت صادرات تخم مرغ ایران در حالی اتفاق افتاده که ترکیه با واردات تخم مرغ از طریق کردستان عراق قیمت محصول ایران را شکسته و عملا انحصار این بازار به دست همسایه‌های ترک افتاده است. پیش از این در ماجرای تحریم قطر، ترکیه به سرعت توانست بازار مواد غذایی قطر را در دست بگیرد و بیشترین میزان صادرات را از آن خود کرد. در آن دوره همزمان با اعلام تحریم‌ها، سفارت ترکیه در قطر دست به کار شد و با هماهنگی تاجران ترک توانست بازار قطر را در اختیار بگیرد. همزمان با این اتفاق دولت ایران تازه در پی برنامه‌ریزی برای ورود به بازار قطر پس از تحریم این کشور بود و طبیعی بود جلسات اساسا نالازم «اتاق فکر» با هدف «ارتقای سطح کیفی فلان موضوع»! نمی‌توانست در مقابل اقدام عملی رقیب همسایه فایده‌ای برای ایران داشته باشد. اتفاق مشابه در بازار صادرات تخم مرغ برای ایران تکرار شده است.
جالب اینکه که علاوه بر ترکیه، کشورهای دیگر نیز وارد بازار شده‌اند و توانستند در رقابت از ایران پیشی بگیرند؛ فرزاد طلاکش دبير کانون سراسري انجمن صنفي مرغ تخم گذار می‌گوید اوکراین هم در رقابت از ایران پیشی گرفته و چون نرخ تخم مرغ صادراتي اوکراين به عراق به مراتب پايين‌تر از نرخ تخم مرغ ايران است، این کشور نیز توانست ایران را از میدان به در کند. اوکراين پیش از این تخم مرغ تولیدی خود را به روسیه صادر می‌کرد اما با تغییر شرایط ترجیح داد عراق را به عنوان بازار هدف خود برگزیند. همین اتفاق‌ها کافی بود تا ایران هفتاد درصد بازار عراق را از دست بدهد.
ناصر نبی پور رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران به رویداد۲۴ می‌گوید: در حال حاضر مازاد تخم مرغ در داخل داریم که این مازاد تولید باید به کشورهای دیگر صادر شود، اما به دلیل مشکلات در روابط تجاری با کشورهای دیگر، صادرات به کشورهای دیگر به شدت محدود شده است.
او ادامه می‌دهد: در حالی که سال گذشته میزان صادرات تخم مرغ به دو کشور عراق و افغانستان ۹۴ هزار تن بود امسال این میزان از ابتدای به ۱۴ هزار تن رسیده است که علت این موضوع را ممنوعیت واردات تخم مرغ از سوی دولت عراق بوده است. عراق برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی خود، واردات تخم مرغ را ممنوع کرد و تمام مرزها را برای صادرات ایران بست.
نبی پور می‌گوید: قیمت یک شانه ۳۰ تایی تخم مرغ در عراق ۵۰ هزار تومان است و در ایران بین ۱۲ تا ۱۳ هزار تومان است، در حالی که میزان تولیدات در عراق کمتر از ایران است باز هم وارداتی صورت نمی‌گیرد و دولت عراق اجازه هیچگونه صادراتی به ایرانی‌ها نمی‌‌دهد.
رئیس هیات مدیره اتحادیه مرغ تخم گذار استان تهران ادامه می‌دهد: با توجه به تغییر قوانین در عراق و افغانستان به نظر می‌رسد این دو کشور دیگر مقصد صادراتی مناسبی برای ما نیستند و باید صادرات به سایر کشور‌ها را در اولویت قرار داد. در این شرایط این نیاز وجود دارد که رایزنان اقتصادی وزارت امور خارجه با گسترش ارتباط با رایزنان کشورهای دیگر شرایط را برای صادرات مازاد محصولات داخلی فراهم کنند.
نبی پور می‌گوید: ایران سالانه توان تولید ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن تخم مرغ را دارد و ۲۵۰ هزار تن آن مازاد تولید است و باید برای این مجموعه برنامه ریزی صادراتی بهتری داشت.