توسعه صادرات غیرنفتی از مسیر بازار کشورهای همسایه، یکی از اولویتهای اصلی سیاستگذار در سالجاری است. مطابق آخرین آمارها ایران حدود ۲۴ میلیارد دلار به ۱۵ کشور همسایه صادرات دارد، عددی که نشاندهنده سهم حدود ۲ درصدی از مجموع واردات کشورهای همسایه است.
از سوی دیگر، آمارهای تجارت خارجی با همسایگان در سال ۹۷ نشان میدهد، مبادلات تجاری ایران با ۱۵ کشور همسایه به لحاظ ارزشی ۳۵میلیارد و ۵۸۳ میلیون دلار است؛ بر این اساس ارزش واردات از این کشورها ۱۱میلیارد و ۵۲۲ میلیون دلار و ارزش صادرات به آنها ۲۴ میلیارد و ۶۰ میلیون دلار است. همچنین در سال گذشته صادرات به ۱۵ کشور مذکور به لحاظ ارزشی رشد ۳ درصدی داشته و واردات از آنها با افت ۲۳ درصدی همراه بوده است. اما در این شرایط، سیاستگذار تلاش دارد تا ریلگذاری صادراتی را با شتاب بیشتری به سمت بهرهمندی از ظرفیت بازار همسایگان سوق دهد. در تازهترین گام از مسیر سیاستگذاری مذکور، تهران و اسلامآباد همکاریهای دوجانبه تازهای را آغاز کردهاند. سفر رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران به پایتخت پاکستان و دیدار با مقامات سیاسی و اقتصادی این کشور در هشتمین اجلاس مشترک اقتصادی، به فرصتی برای تعریف همکاریهای جدید تبدیل شد. «ایجاد خطوط منظم کشتیرانی»، «توسعه صنایع نساجی و پوشاک» و «توسعه روابط اقتصادی و تجاری در قالب سند جامع همکاری استراتژیک»، از جمله مهمترین محورهایی بود که مورد مذاکره و گفتوگو واقع شد.
در همین راستا وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران با تاکید بر توسعه مبادلات تجاری با کشورهای همسایه، از اعطای اختیارات ویژه به استانهای مرزی با هدف بهبود مبادلات تجاری خبر داد و تصریح کرد که درحالحاضر ۵۴ درصد از صادرات ایران به همسایگان صورت میگیرد و استانهای مرزی میتوانند نقش ویژهای برای توسعه صادرات و تنظیم مبادلات تجاری با کشورهای همسایه ایفا کنند. وزیر صمت اظهار امیدواری کرده است که با نهایی شدن موافقتنامه تجارت آزاد میان طرفین، حجم مبادلات ایران و پاکستان به ۵ میلیارد دلار افزایش یابد. مطابق آمارهای سال گذشته، واردات ایران از پاکستان با افت ۱۶ درصدی نسبت به سال ۹۶ به ۳۳۰ میلیون دلار رسید و صادرات به این کشور با رشد ۳۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل، یک میلیارد و ۲۴۷ میلیون دلار را ثبت کرده است. در مجموع ارزش مبادلات تجاری با این کشور معادل یک میلیارد و ۵۷۸ میلیون دلار بوده و تراز تجاری ایران با این کشور مثبت ۹۱۷ میلیون دلار ثبت شده است. اما در بخشی از این سفر، وزیر صمت در نشست مشترک با مشاور نخستوزیر پاکستان، از پیشرفتهای حاصل شده در مذاکرات دوجانبه بعد از سفر نخستوزیر پاکستان به ایران ابراز خشنودی کرد. وزیر صمت تصریح کرد که میتوان با اتخاذ رویکردی جدید در قالب سند جامع همکاریهای استراتژیک، اقدامات بزرگی را رقم زد. همچنین در این دیدار سند همکاریهای مشترک ایران و پاکستان، شامل پیشنهادها و موارد مدنظر نمایندگان دستگاههای مختلف اداری، تهیه و به امضای وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران و مشاور نخستوزیر پاکستان در امور تجارت، صنعت و سرمایهگذاری رسید. وزیر صمت همچنین با اشاره به ظرفیتهای بالای ایران در حوزه نساجی و تولید پوشاک گفت: ایران از سرمایهگذاری فعالان پاکستانی این صنعت در ایران استقبال میکند.
رحمانی همچنین در ملاقات با علی حیدر زیدی، وزیر بنادر و کشتیرانی پاکستان اظهار کرد: ایران علاقهمند به توسعه و تعمیق حملونقل دریایی با پاکستان است. وی با ضروری دانستن همکاریها در حوزه حملونقل، بر توسعه سیستم حملونقل دریایی با هدف افزایش مبادلات تجاری تاکید کرد. از سوی دیگر، وزیر بنادر و کشتیرانی پاکستان با تاکید بر اینکه خطوط کشتیرانی منظم میتواند تجارت دو کشور را متحول کند از طرف ایرانی خواست تا برای زائران پاکستانی به مقصد ایران و عراق تسهیلات تردد برقرار کنند.