مهلت ۱۵ روزه ثبت‌نام کاندیداهای نهمین دوره انتخابات پارلمان بخش‌خصوصی به پایان رسید. سرشماری نامزدهای ثبت‌نام شده در اتاق تهران از حضور ۱۸۲ داوطلب برای تصاحب کرسی‌های هیات نمایندگان اتاق پایتخت حکایت دارد. البته شنیده‌ها حاکی از آن است که این تعداد کاندیدا ممکن است با ثبت برخی انصراف‌ها کاهش یابد. مقایسه تعداد کاندیداهای تهرانی نسبت به چهار سال گذشته نشان می‌دهد ثبت‌نام نامزدهای انتخابات این دوره ۲۸ درصد ریزش را تجربه کرده است. این درحالی است که به دلیل عدم تجمیع تعداد کاندیداهای ثبت‌نام شده در شهرستان‌ها، تا زمان نگارش این گزارش آمار دقیقی از تعداد نامزدها در کل کشور ارائه نشده است. البته مطابق بررسی‌ها در دوره قبلی انتخابات اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور، در مجموع ۱۶۵۳ نفر برای حضور در اتاق‌های بازرگانی ثبت‌نام کرده بودند.
بنا بر اعلام انجمن نظارت بر انتخابات اتاق‌های بازرگانی ایران، رقابت در انتخابات پارلمان خصوصی‌ها به‌طور رسمی از ساعت ۸ تا ۱۸ روز شنبه ۱۱ اسفندماه ۹۷ کلید خواهد خورد. دارندگان کارت‌های بازرگانی می‌توانند با در دست داشتن مدارک مورد نیاز و مراجعه به محل‌های تعیین‌شده از سوی اتاق‌های شهرستان‌ها، آرای خود را به صندوق‌ها بیندازند. به این‌ترتیب نامزدهای این دوره از انتخابات که هر چهار سال یکبار برگزار می‌شود، بعد از تایید صلاحیت مراجع ذی‌ربط زمان کافی دارند تا با تبلیغات، رایزنی و لابی با فعالان بخش‌خصوصی حداکثر آرا برای تکیه بر کرسی‌های پارلمان بخش‌خصوصی را کسب کنند. ۲۷ بهمن‌ماه نیز حداکثر زمانی است که افراد تایید صلاحیت و معرفی خواهند شد. بررسی چهرههای نامزد شده در دوره نهم انتخابات اتاق بازرگانی نشان می‌دهد اسدالله عسگراولادی، فعال بازرگان قدیمی؛ یحیی آل‌اسحاق، رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران؛ محمدرضا بهزادیان، رئیس اسبق اتاق بازرگانی تهران و غلامحسین شافعی و مسعود خوانساری روسای کنونی اتاق بازرگانی ایران و تهران از جمله شاخص‌ترین کاندیداهایی هستند که وارد میدان رقابتی انتخابات شده‌اند. البته انتخابات این دوره، ریزش‌های از گروه حاکم بر اتاق‌ها را نیز تجربه کرده است. پدرام سلطانی، نایب رئیس اتاق ایران و محسن خلیلی عراقی، پدر صنعت ایران که حدود ۶۰ سال است در حوزه کارآفرینی فعالیت دارد، دو چهره نام‌آشنایی هستند که در این دوره ثبت‌نام نکرده‌اند. رصد چهرههای شناخته شده در اتاق‌های بازرگانی همچنین حاکی از آن است که چهرههای مطرحی همچون مهدی جهانگیری، نایب رئیس اتاق تهران و مهدی پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران که سابقه حضور ۱۶ ساله در هیات نمایندگان را دارد از نام‌نویسی در انتخابات صرف‌نظر کرده‌اند. ۱۳۵سال از تشکیل مجلس وکلای تجار می‌گذرد. مجلس وکلای تجار نخستین اتاق تجارتی بود که تجار برای بهره‌گیری از امتیازات اقتصادی و سیاسی ایجاد کردند. اساسنامه مجلس وکلای تجار در ۶ فصل تنظیم شد و ریاست آن به محمدحسن امین‌الضرب که مشهورترین فعال اقتصادی آن دوران بود، سپرده شد. مجلس وکلای تجار در آن زمان توانست به‌عنوان یک نهاد تاثیرگذار در مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه ایفای نقش کند. از اداره اتاق به شکل کنونی و برگزاری انتخابات منظم چهارساله نیز سه دهه می‌گذرد. در ابتدا اتاق تنها محل گفت‌وگوی بازرگانان بود، اما به مرور زمان صنعتگران، فعالان بخش معدن و کشاورزی نیز حضور پیدا کردند تا همه فعالان اقتصادی بخش‌خصوصی بتوانند خواسته‌های خود را پیگیری کنند. آنچه در این دوره از برگزاری انتخابات هدف قرار داده شده، تشویق جامعه بخش‌خصوصی برای مشارکت در این انتخابات صنفی است. حضور کاندیداهای مختلف از حوزه‌های متفاوت با نگرش‌ها و دیدگاه‌های متنوع می‌تواند به کیفیت انتخاب‌های نهایی کمک کند. دوشنبه دهم دی‌ماه امسال نیز با انتشار آگهی برگزاری نهمین دوره انتخابات اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور، جریان‌های انتخاباتی پارلمان بخش‌خصوصی کشور رسما کلید خورد. تا پیش از برگزاری نهمین دوره انتخابات، پارلمان بخش‌خصوصی تاکنون چهار رئیس داشته است. علی نقی خاموشی اولین رئیس اتاق بازرگانی بود که حدود سه دهه در این سمت به صندلی ریاست تکیه داد. البته خاموشی بار دیگر وارد کارزار انتخابات شده و نام او در لیست کاندیداهای این دوره نیز به چشم می‌خورد. اما پس از پایان دوره ریاست خاموشی در اتاق بازرگانی در اواسط دهه ۸۰ محمد نهاوندیان تا پیش از ورود به نهاد ریاست جمهوری در دولت یازدهم، ریاست اتاق ایران را بر عهده داشت. با خروج نهاوندیان از اتاق بازرگانی ایران، این بار محسن جلال‌پور با کسب آرای بالا سکان ریاست اتاق بازرگانی ایران را به دست گرفت. البته دوران ریاست جلال‌پور خیلی طولانی نبود و وی بعد از یک دوره یک‌ساله از ادامه کار انصراف داد. جلال‌پور در دوره جدید انتخابات حضور نخواهد داشت. اما چهارمین سکانداری که در حال حاضر ریاست اتاق بازرگانی ایران را به عهده دارد، غلامحسین شافعی است. نام شافعی در لیست کاندیداهای نهمین دوره انتخابات پارلمان بخش‌خصوصی نیز به چشم می‌خورد. شافعی دو روز گذشته نیز طی نامه‌ای به اتاق‌های استانی سراسر کشور از آنها خواست به‌منظور دسترسی آزاد به اطلاعات برای کلیه داوطلبان عضویت در نهمین دوره انتخابات هیات نمایندگان، مشخصات واجدان شرایط رای دادن را منتشر کنند. در نامه رئیس اتاق ایران آمده است: به‌منظور برقراری فرصت مناسب و برابر دسترسی آزاد به اطلاعات برای کلیه داوطلبان عضویت در نهمین دوره انتخابات هیات نمایندگان، لازم است اتاق‌ها نسبت به انتشار و اعلام مشخصات واجدین شرایط رای دادن (دارندگان کارت‌های بازرگانی و عضویت معتبر) در وب‌سایت‌های خود از زمان شروع قانونی تبلیغات نهمین دوره انتخابات هیات نمایندگان اقدامات لازم را انجام دهند.
چه کسانی نامزد شدند؟
حال و هوای ثبت‌نام انتخابات اتاق‌ها در نهمین دوره به‌ویژه در اتاق ایران و تهران با دوره‌های قبل کمی متفاوت است. در دوره هشتم اتاق، پنج گروه «ائتلاف برای فردا»، «ائتلاف بزرگ»، «خواستاران تحول»، «کانون کارآفرینان توسعه‌گرا» و «پیشگامان وفاق» برای سکانداری اتاق‌ها اعلام موجودیت کردند. اما در این دوره هیچ گروه منسجم یا قدیمی به‌صورت رسمی و در قالب یک تیم به دنبال کسب کرسی‌های پارلمان بخش‌خصوصی نبوده است. بسیاری از ثبت‌نام‌شدگان در این دوره معمولا به‌صورت انفرادی، برگه‌های ثبت‌نام خود را پر کردند. از سوی دیگر خبری از گروه‌هایی که با میتینگ‌ها، نشست‌ها و گردهمایی مختلف، پیش از ثبت‌نام به دنبال جلب رضایت فعالان و کسب آرای بیشتر بودند، نیست. همچنین در تازه‌ترین تحولات از رقابت‌های انتخاباتی، برخی از چهرههای شناخته‌شده از حضور در انتخابات انصراف دادند و برخی دیگر تازه از راه رسیده‌اند. اسدالله عسگراولادی از چهرههای باسابقه اتاق بازرگانی و رئیس اتاق مشترک ایران و چین جزو کسانی بود که در همان روزهای ابتدایی در نهمین دوره انتخابات ثبت‌نام کرد. اسدالله عسگراولادی، علی‌نقی خاموشی و علامیرمحمد صادقی سه عضو پیشکسوت اتاق بازرگانی و از موسسان اتاق بازرگانی ایران هستند که مستقیما در تشکیل این اتاق در دوره پس از انقلاب اسلامی نقش داشتند. در آخرین دوره انتخابات اتاق بازرگانی این سه مانند دوره‌های قبل ائتلافی با هم نداشتند و عسگراولادی پس از حضور انفرادی در انتخابات توانست وارد هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و سپس ایران شود. در انتخابات دوره نهم بازهم نام این سه نفر در لیست کاندیداها به‌چشم می‌خورد. محمدرضا بهرامن و حمید حسینی از دیگر چهره‌هایی هستند که نامشان در لیست ثبت‌نام‌شدگان دیده می‌شود. اما در میان لیست ثبت‌نامی‌های اتاق تهران نام قاسم تقی‌زاده خامسی نیز به‌چشم می‌خورد. تقی‌زاده خامسی که در آبان امسال به‌موجب قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان مجبور شد از شهرداری مشهد خداحافظی کند، برای حضور در انتخابات اتاق بازرگانی تهران ثبت‌نام کرد.
چه کسانی نیامدند؟
در میان نام کاندیداهای امسال نام برخی از فعالان باسابقه اتاق دیده نمی‌شد. محسن جلال‌پور که ۱۵ سال سابقه ریاست اتاق بازرگانی کرمان و چهار سال تجربه نایب‌رئیسی اتاق بازرگانی ایران را دارد و یک سال هم رئیس اتاق بازرگانی ایران بوده، اعلام کرد که در دور جدید انتخابات اتاق‌های بازرگانی حضور نخواهد داشت. او پس از یک دوره پرکار ریاست بر اتاق ایران، استعفا داد. وی به پیشکسوتان اتاق بازرگانی توصیه کرده است که فرصت حضور را به جوانان بدهند زیرا در سال‌های اخیر جوانانی در حوزه‌های مختلف از جمله استارت‌آپ‌ها فعالیت‌های قابل‌توجهی داشته‌اند و اتاق بازرگانی می‌تواند فضای مناسبی برای حضور چنین جوانانی باشد. در این میان پدرام سلطانی یکی از چهرههای اصلی گروه «ائتلاف برای فردا» در انتخابات این دوره ثبت‌نام نکرده است تا همراه با محسن خلیلی عراقی در لیست غایبان بزرگ این دوره از انتخابات قرار گیرد. سلطانی بعد از پایان مهلت ثبت‌نام‌ها در یک پیام توئیتری نوشته است: «تصمیم سختی بود، بسیار سخت. اما گرفتن تصمیمات سخت هنری است که باید آموخت و عمل کرد؛ خواه یک انسان، خواه یک کشور. همواره سرباز اقتصاد ایران خواهم ماند، یک روز در متن و یک روز در کنار اتاق بازرگانی. به امید روزهای خوب برای ایران عزیزمان.» اما براساس اطلاعات منتشر شده دیگر غایبان این دوره از انتخابات که در لیست ۴۰ نفره هیات نمایندگان اتاق تهران حضور داشتند محمد امیرزاده، فاطمه دانشور، مسعود شنتیانی، مهدی پورقاضی، مهدی جهانگیری کوهشاهی، سیدحسین سلیمی، علی شمس اردکانی، علیرضا خائف، سیدبهادر احرامیان و سید حامد واحدی هستند. البته در جریان ثبت‌نام حضور برخی از فعالان قابل‌توجه بود. احمد خرم، وزیر اسبق راه و شهرسازی برای ثبت‌نام در انتخابات اتاق بازرگانی اقدام کرد. اما به دلیل اینکه کارت بازرگانی وی سابقه قابل‌توجهی نداشت، از ثبت‌نام بازماند. عدنان موسی‌پور، رئیس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران هم با انتشار نامه‌ای به‌طور رسمی از حضور در انتخابات اتاق بازرگانی انصراف داد. او در بخشی از نامه خود آورده است: «به نتیجه‌ای قاطعانه رسیدم که خشنودی و رستگاری در این است که از ثبت‌نام در انتخابات خودداری کنم و یک دوره را به اندیشیدن در خلوت خود و بازسازی خود بگذرانم و آینده را دوباره به نحوی دیگر بسازم. اتاق بازرگانی باید جای ژنرال‌ها و نخبگان اقتصادی باشد اما کم‌کم دارد تبدیل به مکانی برای حفظ جایگاه و منافع فردی ژنرال‌های صادرکننده کارت عضویت جهت‌دار می‌شود.»