قند، رب، برنج، ماهی، تخم مرغ و خیلی از کالاهایی که ارز 4200 تومانی می‌گیرند این روزها سر از خاک کشورهای همسایه درآوردند. کشورهایی که زمانی مبد‌أ قاچاق کالا به ایران بودند این روزها مقصد کالاهای وارداتی و حتی تولید داخل ایران شدند.حجم عظیمی از کالاهای ایرانی به کشورهای همسایه می‌رود و قاچاق معکوس برای اولین بار در کشورمان اتفاق افتاد.
یکی از کشورهایی که متقاضی کالاهای ایرانی است و حضور اتباع آن در شهرهای آبادان و خرمشهر برای خیلی‌ها علامت سؤال ایجاد کرده، عراق است. عراقی‌ها با خرید گونی گونی برنج از مغازه‌ها، ماهی و مرغ به درآمد بالایی دست یافتند و این کالاها در شهرهای یاد شده روز به روز کمتر می‌شود. کالاهایی که تجار برای واردات آن با چالش‌های متعددی روبه‌رو می‌شوند این روزها با کمترین زحمت به کشورهای همسایه می‌رود. این امر سبب شده در برخی کالاهای اساسی کشور با کمبودهایی روبه‌رو شود و نمونه بارز آن دارو است. داروهایی که دولت مجبور به واردات آن است این روزها با قیمت بسیار کم در حال خروج به کشورهای همسایه است.
کالاهای ایرانی در کشورهای همسایه
قاسم علی حسنی؛ دبیرکل بنکداران مواد غذایی می‌گوید: ارز 4200 تومانی برای اقتصاد کشور سم است. بارها این موضوع را مطرح کرده‌ایم و از سیاستگذاران خواستیم که ارز 4200 تومانی را قطع کنند. اما دولت برای آنکه به مردم خدمت و قیمت‌ها را کنترل کند، ترجیح می‌دهد ارز ارزانقیمت برای واردات کالاهای اساسی اختصاص دهد.
وی درباره کالاهایی که از ایران در حال قاچاق است، گفت: مصرف سالانه چای در کشور 120 هزار تن است اما این عدد دو برابر شده است. وقتی قیمت چای در ایران کیلویی 16 تا 20 هزار تومان است در کشورهای همسایه بین 120 تا 160 هزار تومان است. متأسفانه طی ماه‌های اخیر در حجم و کارتن‌های زیاد چای ایران به کشورهای همسایه و از جمله ترکیه می‌رود. وی اظهار داشت: قند ایرانی کیلویی 5 هزار تومان است اما این کالا در کشورهای همسایه کیلویی 35 هزار تومان است. وقتی سود 7 برابری در این بخش وجود دارد احتمال قاچاق افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند. قند ایران به جمهوری آذربایجان و سایر کشورها می‌رود.
دبیرکل بنکداران مواد غذایی گفت: سیگار تولید داخلی به کشورهای ترکیه، ارمنستان، گرجستان و جمهوری آذربایجان قاچاق می‌شود. هر پاکت سیگار در کشور 7 هزار تومان است و در کشورهای یاد شده بیش از 21 هزار تومان است. قیمت کالاهای اساسی درکشورهای همسایه سه برابر ایران است، از این‌رو قاچاق کالاهای ایرانی برای کشورها سود بالایی دارد.
وی خاطرنشان کرد: کالاهای ایرانی به ترتیب به کشورهای افغانستان، عراق، ترکیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، گرجستان و پاکستان بیشترین حجم قاچاق را دارد. هر کشوری فراخور شرایط خود کالاهای اساسی ایران را خریداری می‌کند.دبیرکل بنکداران مواد غذایی گفت: با حجم قاچاقی که صورت می‌گیرد بودجه مواد غذایی که دولت تصویب کرده است باید 5/2 برابر شود. با حجم قاچاقی که صورت می گیرد بودجه کالاهای اساسی که دولت تصویب کرده باید حدود 2 برابر بیشتر شود. یعنی عدد 5/13 میلیارد دلار به 25 میلیارد دلار برسد. یعنی عدد 25 میلیون دلار به 50 میلیون دلار برسد. اگر کالاهای اساسی از کشور خارج نمی‌شد اکنون در این حوزه با مشکلی روبه‌رو نبودیم. وی درباره اینکه با چه فرمولی کالاهای اساسی از کشور خارج می‌شود، تصریح کرد: بیشترین حجم کالاها از طریق مسافری، پیله وری و باربری انسانی قاچاق می‌شود. وی خاطرنشان کرد: به دلیل قاچاق به جای آنکه دولت برای 80 میلیون نفر کالا وارد کند برای 130 میلیون نفر واردات کالاهای اساسی را انجام می دهد.
شکل گیری قاچاق معکوس
یک منبع مطلع در ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز: روزانه عراقی‌ها بین 50 تا 60 کیلو برنج را از آبادان و خرمشهر خارج می‌کنند. ماهی و مرغ هم بشدت در حال قاچاق به کشور عراق است. این امر باعث شده قیمت این کالاها افزایش پیدا کند و مردم هم برای خرید کالاهای اساسی انگیزه بیشتری پیدا کنند. لذا این امر در نهایت منجر به کمبود کالا در کشور می‌شود. قاچاق معکوس معضلی است که این روزها اقتصاد کشور با آن درگیر شده است. دولت در سخت‌ترین شرایط مایحتاج مردم را تأمین می‌کند و به راحتی این کالاها در حال خروج است. عراق، افغانستان، پاکستان و ترکیه مقصد قاچاق کالاهای ایرانی شدند. در این میان سوخت بیشترین میزان قاچاق را دارد و بعد از آن داروهایی است که برای بیمارهای خاص وارد می‌شود. رب گوجه فرنگی هم به صورت تریلی در حال خروج از کشورمان است.
اصناف قاچاق می‌کنند
یک منبع مطلع در اتاق اصناف: 4 ماه است که شاهد قاچاق معکوس هستیم. به جای آنکه دولت مرزها را کنترل کند بهتر است که دیگر ارز 4200 تومانی پرداخت نکند و در نهایت این پول را به دهک‌های پایین جامعه در قالب یارانه مستقیم پرداخت کند. روش فعلی بشدت قاچاق از ایران را تقویت بخشیده است. روغن، برنج، حبوبات و حتی تایر در حال خروج از کشور است. مهم نیست این امر از چه شبکه‌ای صورت می‌گیرد، مهم این است که جلوی آن با حذف ارز 4200 تومانی گرفته شود. می‌گویند از طریق شبکه اصناف کالاها خارج می‌شود اما قطعاً این امر ساماندهی نشده است و وقتی اصناف با خریدهای مردمی و تقاضا مواجه می‌شوند سعی می‌کنند نیازها را پاسخ دهند.از هر شبکه‌ای قاچاق صورت گیرد برای ما قابل قبول نیست. تا زمانی‌که قیمت‌ها واقعی نشود نمی‌توان جلوی قاچاق معکوس را گرفت.
مرجان اسلامی فر/ ایران