در همین خصوص سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به اینکه دو عامل بر ادامه روند تجارت ایران و افغانستان موثر است، گفت: با توجه به شرایط فعلی پیش‌بینی می‌شود صادرات ایران به افغانستان در نیمه دوم سال دچار افت شود.
محمدرضا مودودی درباره تاثیر حضور طالبان در افغانستان بر روابط تجاری بین ایران و افغانستان، گفت: در طول سال‌های گذشته افغانستان همواره یکی از کشورهای مهم صادراتی ما بعد از عراق بوده است، لذا این کشور یکی از بازاهای هدف صادراتی پرتنوع برای ایران به شمار می‌رود. سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران افزود: از محاسن صادرات به کشورهایی مانند افغانستان و عراق تنوع سبد صادراتی و صادرات کالاهای با ارزش افزوده بالا است.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۴۰ درصد بازار افغانستان از کالاهای صادراتی ایران تامین می‌شود، اظهار کرد: از هشت میلیارد دلار واردات سالانه به کشور افغانستان ۵/۳ میلیارد دلار آن توسط ایران انجام می‌شود بنابراین این کشور به لحاظ روابط تجاری برای ایران، کشور با اهمیتی به شمار می‌رود.
اهمیت بازگشت سرمایه‌ها
مودودی در مورد اینکه روند روابط تجاری بین دو کشور ایران و افغانستان از این پس با توجه به تسلط طالبان به این کشور چگونه خواهد بود، بیان کرد: وضعیت روابط تجاری ایران با افغانستان به دو موضوع بستگی دارد؛ یکی اینکه آیا روابط طالبان با دنیا عادی می‌شود که اگر این روابط عادی نشود در نتیجه این فرصت برای ایران فراهم می‌شود که نیازهای اولیه کشور افغانستان را به سرعت تامین کند و این مساله قطعا یک فرصت تجاری خوبی را برای ایران فراهم خواهد کرد.
سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران بیان کرد: نکته دوم در خصوص ادامه روند تجاری ایران و افغانستان این است که آیا طالبان پول لازم را برای پرداخت هزینه کالاهای صادراتی به ایران دارد؟
وی افزود: میزان صادرات به این کشور از سوی ایران سالانه چند میلیارد دلار است که رقم بزرگی است و ادامه روند تجارت ایران به افغانستان نیز بستگی به این دارد که ظرفیت پرداخت هزینه کالاهای صادراتی
وجود داشته باشد.
مودودی با بیان اینکه در افغانستان سهم عمده‌ای از مدیریت اجرایی به عهده بخش خصوصی است و دولت نقش زیادی ندارد، گفت: با توجه به شرایط فعلی در افغانستان تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران و تاجران افغانستانی از این کشور خارج شده اند یا بصورت موقت فعلا فعالیت تجاری انجام نمی‌دهند، لذا ادامه برقراری روابط تجاری ایران و افغانستان بستگی به بازگشت سرمایه‌ها و برقراری دوباره روابط تجاری توسط بخش خصوصی دارد.
صادرات به افغانستان افت می‌کند
مودودی با تاکید بر اینکه یقینا ایران در تجارت با افغانستان دچار افت خواهد شد، گفت: همانطور که بیان شد در شرایط ناپایدار فعلی در افغانستان، بسیاری از تجار و فعالان اقتصادی سرمایه‌ها خود را از افغانستان خارج کرده اند لذا یقینا تا مدتی افت تجارت با افغانستان را شاهد خواهیم بود اما با پایدار شدن شرایط در افغانستان رشد روابط تجاری بین دو کشور نیز متوقف خواهد شد.
وی افزود: در حال حاضر روابط تجاری در تمام مرزهای ایران و افغانستان برقرار نیست و لذا در نیمه دوم سال شاهد افت صادرات به افغانستان خواهیم بود.مودودی با بیان اینکه تجار ایران در افغانستان کمتر حضور دارند، به فارس گفت: روابط تجاری بین دو کشور ایران و افغانستان به این صورت بوده است که تجار افغانستانی از داخل ایران یا گمرکات کالاها را تحویل می‌گرفتند بنابراین روابط تجاری بین دو کشور کاملا به بازگشت سرمایه‌های فعالان اقتصادی دارد.وی گفت: با توجه به شرایط موجود روابط تجاری ایران و افغانستان در شش ماهه دوم سال افت می‌کند اما متوقف نمی‌شود.
بخش خصوصی برای توسعه همکاری با افغانستان آمادگی دارد
با این حال اما نایب‌رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران از آمادگی بخش خصوصی برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و صنعتی با افغانستان خبر می‌دهد. محمد امیرزاده در این خصوص گفت: امیدوارم سیاستگذاران کشور با همکاری بخش خصوصی، سند توسعه روابط اقتصادی با افغانستان را به پیش ببرند، زیرا هرچه در توسعه داخلی افغانستان شرکت و در فراوری معادن آنها کمک کنیم، موجب اشتغال در افغانستان خواهد شد که به نوعی فشار را از بازار کار ایران هم کم خواهد کرد.
وی اضافه کرد: اشتراکات قومی و فرهنگی ما با افغانستان زیاد است و فقط مرز جغرافیایی جداست بنابراین رابطه ما با افغانستان باید راهبردی و اقتصادی باشد.
امیرزاده با بیان اینکه باید بدون قید و شرط به اقتصاد نگاه کنیم، گفت: با توجه به اینکه ایران از ذخایر بالای انرژی و افغانستان از ظرفیت‌های بالای معدنی برخوردار است، این دو مزیت می‌تواند برای اقتصاد ما موثر باشد حتی اگر کشورهای دیگری هم بخواهند در افغانستان سرمایه‌گذاری کنند ما می‌توانیم با ایجاد امنیت انرژی در توسعه افغانستان و به تبع آن رونق اقتصادی دو کشور موثر باشیم.
وی افزود: هرچه در افغانستان توسعه کار، صنعت و اشتغال اتفاق بیفتد و هرچه بتوانیم در خدمات دهی به عمران و آبادی این کشور کوشش کنیم هم برای امنیت ما مهم است و هم یک رابطه پایدار اقتصادی شکل خواهد گرفت.
امیرزاده گفت: افغانستان از ذخایر بالای سنگ آهن برخوردار است که می‌توانیم راهگذری امن برای فراوری و صادرات محصولات معدنی افغانستان از طریق ایران به بازارهای هدف صادراتی باشیم و هم با تامین انرژی برای فراوری مواد معدنی در افغانستان، بازاری مطمئن برای صادرات انرژی خود فراهم کنیم.
عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران افزود: همچنین باید به طرف‌های تجاری افغانستان محیط امن و اطمینان بخشی را ارائه کنیم تا مسیر اقتصادی ما لطمه نخورد یعنی درعین اینکه از خانواده‌های افغانستانی استقبال می‌کنیم باید فضایی ایجاد کنیم که فعالان اقتصادی افغانستان جذب کشور ما شوند که در روند توسعه اقتصادی دو کشور نقش موثری دارد.