اقتصاد بازار: انعقاد تفاهم‌نامه برنامه جامع اقدام مشترک هسته‌ای ایران و 5+1 فرصت مناسبی را برای افزایش ارتباط ایران با کشورهای اروپایی فراهم کرد؛ کشورهایی که طی سال‌های گذشته به دلایل مختلف از جمله تحریم‌ها، از حضور مستقیم یا غیرمستقیم در ایران خودداری به عمل آورده بودند و این موضوع، فرصت‌های اقتصادی بسیاری را از ایران اسلامی دور کرده بود.
پس از آنکه برنامه جامع اقدام مشترک ایران و قدرت‌های جهانی منعقد شد، رفته رفته، ارتباطات بین دو طرف افزایش پیدا کرد و زمینه آن فراهم شد که توسعه روابط تجاری و اقتصادی بین ایران و کشورهای جهان، با شیب نسبتاً ملایمی دنبال شود.
با این حال، اگر موضوع توسعه روابط سیاسی ایران با کشورهای اروپایی، بدون توجه به تأثیرات آن در بخش‌های مختلف مورد توجه قرار گیرد، در بسیاری از جنبه‌های مهم آن غفلت صورت گرفته است.
عمده کارشناسان بر این باور هستند که توسعه روابط سیاسی با کشورهای اروپایی، در کنار مسائل اقتصادی و تجاری، تأثیرات قابل توجهی را در حوزه فرهنگ و ورزش ایران به وجود خواهد آورد که این تأثیرات، در درازمدت، تغییرات شگرفی را در این حوزه‌ها پدید خواهد آورد.
نگاه جدی به فوتبال، به عنوان یک صنعت بسیار مهم و پول‌ساز در کشورهای دنیا و در کنار آن، توجه به فرصت‌هایی که با توسعه و البته حرفه‌ای شدن آن فراهم می‌شود، همه و همه، می‌تواند نقش مهم برنامه جامع اقدام مشترک را هویدا سازد.
بسیاری بر این باور هستند که توسعه روابط ایران با کشورهای جهان، تأثیرات قابل توجهی را در حوزه اقتصاد فوتبال و حرفه‌ای شدن این ورزش پرطرفدار در کشور به دنبال خواهد داشت که باید با نگاهی دقیق و ریزبین، به آن توجه کرد.
ورزش، حوزه‌ای اثرگذار در مسائل سیاسی
«محسن پورسینا»، رئیس سابق هیئت مدیره باشگاه سپاهان اصفهان با اشاره به آثار برجام در موضوع اقتصاد ورزش و اقتصاد فوتبال کشور به اقتصاد بازار، می‌گوید: با وجود اینکه امروز بسیاری از مسئولان فدراسیون‌های جهانی ورزشی، تلاش می‌کنند که ورزش تابعی از سیاست‌های کشورهای مختلف نباشد اما نباید فراموش کرد که حوزه ورزش، امروز به عنوان یکی از تأثیرگذارترین حوزه‌ها بر سیاست جهان مطرح است زیرا این دو از یکدیگر جدا نیستند. شاید به همین دلیل است که رویدادهای مهم ورزشی تحت هر شرایطی، جنبه سیاسی نیز پیدا می‌کنند.
وی به توسعه تعاملات ایران با کشورهای جهان و تأثیرات آن در حوزه ورزش اشاره کرده و ادامه می‌دهد: ورزش مولفه مستقلی از سیاست نیست و به طور طبیعی وقتی تعامل ما با دنیا در زمینه‌های مختلف روان‌تر شود، ورزش نیز تابع این شرایط کلی خواهد بود. افزایش تعامل ایران با کشورهای مختلف رفت و آمد ورزشکاران کشورهای مختلف با ایران را افزایش می‌دهد و حضور آنها را در مسابقات مختلف به مناسبت جشن‌های ملی ایرانی افزایش می‌دهد.
افزایش حضور تیم‌های بین‌المللی در مسابقات ایران
به گفته رئیس سابق سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اصفهان، در دوران تحریم تعداد تیم‌های حاضر در مسابقات بین‌المللی دهه فجر ایران کاهش پیدا کرد اما پس از برجام، شرکت‌کنندگان این مسابقات بیشتر شد. پورسینا تصریح می‌کند: از سوی دیگر با ارتقای جایگاه دیپلماسی کشور در سطح جهان، در آینده نزدیک استقبال بیشتری از این مسابقات در جهان صورت می‌گیرد و ورزشکاران ایران نیز بیش از گذشته در کشورهای جهان مورد استقبال قرار می‌گیرند.
وی با بیان اینکه گرایش‌های مثبت به سمت ایران باعث می‌شود که در حوزه ورزش بتوانیم بحث اقتصادی را بیشتر پیش ببریم، تصریح می‌کند: امروزه در ایران استقبال بسیاری از ورزش فوتبال صورت می‌گیرد و با توجه به این موضوع ظرفیت‌های بسیاری برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ورزشی کشور وجود دارد. بدون شک زمینه سرمایه‌گذاری و بازگشت به سرمایه منطقی در این حوزهف این روزها به میزان قابل توجهی فراهم است.
دگرگونی فوتبال کشور با ترانسفر بازیکنان ایرانی به خارج
رئیس سابق هیئت مدیره باشگاه سپاهان اصفهان با اشاره به تأثیرات برجام بر فوتبال کشور ادامه می‌دهد: اقتصاد خرید و فروش بازیکن و ترانسفر آن از ایران به خارج و خارج به ایران، زمینه بسیار خوبی است و اگر استعدادهای خوب ورزش مورد توجه قرار گرفته و استعدادیابی در این بخش صورت گیرد، این مسئله فوتبال کشور را دگرگون خواهد کرد.
وی اضافه کرد: آکادمی‌های بین‌المللی فوتبال باید استعدادهای ایران را بشناسند و از امکانات و دانش روز دنیا در این راستا استفاده کنند زیرا این موضوع زمینه رشد ورزش و به خصوص فوتبال کشور را فراهم می‌کند.
فوتبالی، منتفع از برجام
مسعود تابش، قائم‌مقام باشگاه سپاهان و بازیکن سابق این تیم اصفهانی نیز با اشاره به تأثیرات برجام در حوزه فوتبال کشور به دنیای اقتصاد می‌گوید: بدون شک اگر پس از برجام به صورت اصولی و صحیح اجرایی شود و اقدامات لازم در این حوزه صورت گیرد، فوتبال نیز از آن منتفع خواهد بود و این موضوع تأثیرات بسیاری بر فوتبال کشور به دنبال دارد.
وی به ارائه یک مثال در این زمینه پرداخته و ادامه می‌دهد: به عنوان مثال در گذشته، باشگاهی چون منچستریونایتد نمی‌توانست یک آکادمی خوب در ایران تأسیس کند اما با توسعه روابط ایران با جهان، این مشکل برطرف خواهد شد؛ امروز باشگاهی چون باشگاه‌های خواهرخوانده بسیاری دارد و این باشگاه‌ها در سراسر جهان پراکنده شده‌اند اما عملاً این موضوع تنها روی کاغذ بوده و در این زمینه ارتباط عینی وجود نداشته است. البته با اتفاقات اخیر، می‌توان به استفاده بیشتر از این ظرفیت‌ها خوشبین بود.
قائم‌مقام باشگاه سپاهان با اشاره به ضرورت توجه به استعدادهای کشور بیان می‌کند: از سوی دیگر، برجام می‌تواند در ارتباط با ترانسفر بازیکن، به میزان قابل توجهی تأثیرگذار باشد، ورود بازیکنان خارجی به کشور و در زمینه انتقال بازیکنان داخلی به کشورهای خارجی، بسیار موثر خواهد بود. همچنین ارتباطات بهتر و کلاس‌های آموزشی مناسب زمینه‌ساز آن خواهد شد که مربیان ما از مربیان خارجی بیش از گذشته استفاده کنند و این موضوع بر فوتبال کشور تأثیرات مثبتی می‌گذارد.
حلقه اول اتصال ایران به فوتبال روز جهان
وی در پاسخ به این سئوال که بهترین گزینه برای ارتباط ایران با فوتبال روز جهان، کدام کشورها به شمار می‌روند، اضافه می‌کند: به نظر من در حال حاضر و با توجه به شرایط کنونی، نیاز نیست که به سراغ کشورهایی چون اسپانیا، انگلیس یا فرانسه برویم و می‌توانیم مقدمتاً و در درجه نخست از کشورهای آمریکای مرکزی و آمریکای جنوبی برای افزایش ارتباطات فوتبالی خود استفاده کنیم. در کنار آن کشورهای سطح 2 اروپا نظیر اتریش و پرتغال گزینه‌های مناسبی برای افزایش ارتباطات فوتبالی ما هستند تا زمینه توسعه ارتباطات ما با کشورهای سطح یک فوتبال اروپا در این بخش فراهم شود.
فارغ از آنکه بسیاری بر این باور هستند فضای فوتبال جهان باید بدون توجه به موضوعات سیاسی و تنها در حوزه بازی جوانمردانه خلاصه شود اما، هیچ کس منکر این مسئله نیست که اتفاقات سیاسی می‌توانند ورزش را نیز به میزان قابل توجهی دستخوش تغییرات کنند. نمونه این موضوع در بازی‌های آسیایی نمایندگان ایران و عربستان و جنجال‌سازی‌های طرف عربستانی به خوبی دیده شد.
شاید بهتر باشد حال که فرصت مناسبی برای توسعه تعامل ایران با کشورهای جهان فراهم شده، بیش از گذشته به جنبه‌های مختلف این ارتباطات بپردازیم و زمینه توسعه روابط ورزشی باشگاه‌های ایران با باشگاه‌های مطرح جهان را فراهم کنیم.
افزایش ارتباط باشگاه‌های ایرانی و توسعه زیرساخت‌های موجود در فوتبال کشور، به طور قطع می‌تواند ایران اسلامی را در رسیدن به هدف خود برای تبدیل فوتبال به یک "صنعت" پرمنفعت در راستای توسعه اقتصادی کشور، یاری کند.
/ مسعود سعیدی/