عربستان در دوراهی «جنگ یا صلح»

در این رابطه عادل الجبیر، وزیر مشاور عربستان در امورخارجه روز گذشته ضمن تکرار ادعا علیه ایران در رابطه با حمله به آرامکو گفت که عربستان گزینه‌های متعددی برای پاسخ به این حمله دارد؛ «گزینه‌های مناسب را در زمان مناسب اتخاذ خواهیم کرد، گزینه‌ها زیادند؛ دیپلماسی، قانونی و امنیت.» به گزارش «ایسنا» وی در ادامه با طرح این ادعا که رفتارهای ایران علیه ما خصمانه و برخلاف قوانین و عرف بین‌المللی است، افزود: «هیچ‌کس جنگ را نمی‌خواهد و این گزینه باید آخرین گزینه باشد.» فراتر از منطقه نیز راجع به حمله به آرامکو نظرات متفاوتی وجود دارد؛ برخی کشورها پذیرفته‌اند که این حمله از سوی انصارالله صورت گرفته اما برخی دیگر مدعی هستند که حمله از سوی ایران بوده است. در این خصوص دومینیک راب، وزیر امورخارجه انگلیس در سخنانی با اشاره به اینکه معقول نیست حملات به آرامکو از سوی شورشیان حوثی صورت گرفته باشد، تاکید کرد که عربستان حق دارد از خود در برابر حملات مشابه دفاع کند. راب همچنین تصریح کرد که لندن به‌دنبال جنگ‌افروزی در منطقه خاورمیانه نیست. از سوی دیگر در شرایطی که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا دستور افزایش «نسبی» نیروهای نظامی آمریکایی در عربستان و امارات را صادر کرده، تصمیم دارد تاسیسات نظامی دفاع هوایی عربستان را تقویت کند و در کل در حال ترسیم یک فضای جنگی در منطقه است، نخست‌وزیر استرالیا گفته است وارد هیچ‌گونه تنش نظامی با ایران نمی‌شوند. اسکات موریسون، نخست‌وزیر استرالیا تاکید کرد که این کشور در ائتلاف به رهبری آمریکا برای تامین امنیت تردد کشتی‌ها در آب‌های جنوب ایران حضور خواهد داشت، اما فراتر از این برنامه، در دیگر رویارویی‌های آمریکا با ایران، همکاری نخواهد کرد.

پیشنهاد آتش‌بس یمن

در این بین عدم تمایل آمریکا برای درگیر شدن در جنگ منطقه‌ای با هدف حمایت از عربستان سعودی در کنار اعلام آتش‌بس یک‌طرفه از سوی یمن و همچنین اعلام آمادگی ایران برای گفت‌وگو و رفع سوءتفاهم‌های گذشته، عربستان سعودی را در میانه تصمیمی راهبردی برای دستیابی به صلح و ایجاد آرامش و ثبات در منطقه یا تداوم جنگ و خونریزی که هر روز خسارت‌های مادی و انسانی بیشتری را متوجه این کشور می‌کند، قرار داده است. اخیرا مهدی المشاط، رئیس شورای‌عالی سیاسی یمن از قصد این کشور برای خاتمه دادن به تداوم حملات پهپادی به عربستان خبر داد و اظهار امیدواری کرد که ریاض نیز با ابتکار بهتری به این تصمیم پاسخ بدهد. به گزارش نورنیوز، وی همچنین با طرح درخواست یمن برای پایان یافتن محاصره فرودگاه صنعا و بنادر و کشتی‌ها تاکید کرد: «اگر عربستان به ابتکار ما پاسخ ندهد و بمباران را از سر بگیرد، ما نیز حق داریم به آنان پاسخ دهیم.» مارتین گریفیتس، فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن از پیشنهاد آتش‌بس حوثی‌ها استقبال و تاکید کرد: «برای کاهش خشونت در یمن باید از فرصت‌ها استفاده کرد تا بتوان گام‌های ضروری بعدی را برداشت.» اگرچه عربستان سعودی هنوز پاسخی رسمی به ابتکار یمنی‌ها که مورد استقبال سازمان ملل نیز قرار گرفته، نداده است اما اتهامات اخیر عادل الجبیر علیه ایران و تاکید بر پاسخگویی به این اقدام نشان می‌دهد که سیاست عربستان همچنان تداوم جنگ‌افروزی است. این درحالی است که حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران در مراسم رژه گرامیداشت هفته دفاع‌مقدس بر آمادگی ایران برای «چشم‌پوشی از خطاهای گذشته همسایگان» و «دراز کردن دست رفاقت» به سوی آنها تاکید و اظهار کرد «امسال در سازمان ملل متحد «با شعار ائتلاف امید، هرمز، صلح برای منطقه و ابتکار صلح هرمز» حضور خواهد داشت.» هفته‌های پیش‌رو مشخص خواهد کرد که آیا حاکمان عربستان سعودی شجاعت اتخاذ تصمیم سرنوشت‌ساز براساس تامین منافع ملی خود و کشورهای منطقه را دارند یا ترجیح می‌دهند با تداوم سرازیر کردن دلارهای نفتی به سوی آمریکا و غرب همچنان در باتلاق یمن فرو بروند و چون گذشته عامل افزایش تنش، ناامنی و بی‌ثباتی در منطقه باشند.

پاسخ ظریف به اتهامات بی‌اساس

همچنین محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه کشورمان که برای شرکت در نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است، در گفت‌وگو با شبکه سی‌جی‌تی‌ان بار دیگر ادعای مقامات آمریکایی و سعودی مبنی بر دست داشتن ایران در حمله هفته گذشته به تاسیسات نفتی آرامکو در عربستان را رد کرد. وزیر امورخارجه ایران بار دیگر با تاکید بر اینکه ایران هیچ نقشی در حمله به تاسیسات نفتی عربستان نداشته است، گفت: «در حمله حوثی‌ها به پالایشگاه سعودی حتی یک نفر هم کشته نشده است.» به گزارش «ایسنا»، ظریف در بخش‌هایی از این مصاحبه که متن کامل آن تاکنون منتشر نشده است، با تاکید بر اینکه آمریکا اتهاماتی بی‌اساس مطرح می‌کند، گفت: «جالب است که آمریکایی‌ها حمله به یک پالایشگاه را درحالی غیرقابل قبول می‌خوانند که خود به حمله به غیرنظامیان، حمله به زنان، حمله علیه کودکان و سالمندان کمک می‌کنند. ما بسیار شفاف گفته‌ایم که هیچ ارتباطی با این حمله (به آرامکو) نداریم و حوثی‌ها نیز از خود دفاع کرده‌اند.» وی ادامه داد: «دست‌کم شما می‌توانید به آنها این حق را بدهید که به‌جای تلافی کردن علیه یک مدرسه، علیه یک بیمارستان آن‌طور که سعودی‌ها در یمن انجام می‌دهند، آنها تنها به یک پالایشگاه حمله کرده‌اند.»

مواضع متناقض ترامپ

دونالد ترامپ طی یک هفته گذشته اظهارات مختلفی درباره ایران مطرح کرده است که از آن جمله، اقدام نظامی علیه کشورمان در پاسخ به حمله به تاسیسات نفتی عربستان بوده است، حمله‌ای که آمریکا، ایران را به‌دست داشتن در آن متهم می‌کند. اما او کمی بعد از تهدید خود عقب‌نشینی و سپس اعلام کرد که در واکنش به این حمله و برای محافظت از عربستان در برابر تجاوزات خارجی نیروی بیشتر و تجهیزات دفاعی به منطقه اعزام می‌کند. به گزارش «ایسنا» ابتدای هفته گذشته تاسیسات نفتی آرامکو واقع در شرقی‌ترین نقطه عربستان هدف یک حمله پهپادی قرار گرفت که گفته می‌شود در اثر آن نیمی از تولید نفت ریاض متوقف شده است. انصارالله یمن پس از وقوع این حمله به‌طور رسمی مسوولیت آن را بر عهده گرفت اما مقامات سعودی و آمریکایی تلاش دارند ایران را مقصر بدانند و مدعی‌اند که جمهوری اسلامی عامل حمله بوده است.