سردرگمی در کاخ «شی»

اگرچه هنوز هیچ نشانه‌ای دال بر تصمیم پکن برای اعزام نیرو به هنگ‌کنگ برای بازگرداندن نظم وجود ندارد، اما ترس از مداخله ارتش آزادی‌بخش خلق در تمام این دولت- شهر پخش شده و خاطرات مربوط به میدان تیان‌آن‌من در سال ۱۹۸۹ را در میان مردم زنده کرده است. «ویلیام لم»، استادیار در دانشگاه چینی هنگ‌کنگ، می‌گوید، تصمیم به اعزام نیروهای پکن و پا گذاشتن چکمه‌های آنها به خیابان‌های این شهر برای هنگ‌کنگ و اقتصادش «فوق‌العاده مخرب» خواهد بود. بازار سهام و به‌دنبال آن بازارمسکن احتمالا دچار ریزش خواهد شد. مهاجرت دسته‌جمعی از دیگر تبعات آن خواهد بود. اگر نظم عمومی در این شهر غیرقابل کنترل شود، دولت هنگ‌کنگ به‌طور قانونی مجاز است که از سربازان مستقر در پادگان ارتش آزادی‌بخش که حدود ۶ هزار نفر تخمین زده می‌شود درخواست کمک کند، اما با توجه به پیوندهای نزدیک این دولت- شهر با سرزمین اصلی چین، تصمیم به اعزام نیرو می‌تواند وضعیتی دومینووار در کل این کشور ایجاد کند؛ آن هم در زمانی که دومین اقتصاد جهان به‌دلیل جنگ تجاری با آمریکا دچار آسیب‌پذیری‌هایی شده است. «لم» می‌افزاید: «حتی اگر ۱۰۰ نیرو هم از این پادگان به‌کار گرفته شوند و خبرش در صفحه اول روزنامه‌ها منتشر شود، تاثیری ویران‌کننده بر شرکت‌های چند ملیتی مستقر در هنگ‌کنگ خواهد داشت.»

وزارت دفاع چین نیز با اشاره به حق قانونی دولت هنگ‌کنگ برای فراخواندن سربازان چینی جهت حفظ نظم اجتماعی در این منطقه گفت که اوضاع در این دولت شهر را از نزدیک زیرنظر دارد. یک سخنگوی وزارت دفاع چین در یک کنفرانس مطبوعاتی به «مقررات صریح ماده ۱۴ قانون پادگان» (قانونی که براساس آن دولت چین می‌تواند در صورت لزوم و برای حفظ نظم در هنگ‌کنگ ارتش خود را در این دولت شهر مستقر کند) اشاره کرد. پکن تاکنون معتقد بود که مقامات هنگ‌کنگی قادر به کنترل و مهار ناآرامی‌ها هستند و از اشاره به ماده چهاردهم و مساله بحث‌برانگیز اعزام سربازان خودداری کرده بود. ماده ۱۴ قانون‌اساسی مختص هنگ‌کنگ، می‌گوید: «نظامیانی که به دستور دولت مرکزی خلق چین در هنگ‌کنگ مستقر شده‌اند، نباید در امور داخلی این منطقه دخالت کنند. دولت منطقه‌ای هنگ‌کنگ در صورت لزوم می‌تواند از دولت مرکزی چین، برای مساعدت از سوی مقر نظامی جهت حفظ نظم عمومی و نیز در امور امدادی بلایای طبیعی، درخواست کند.»

ارتش آزادی‌بخش خلق چین، از زمانی که بریتانیا، حق حاکمیت هنگ‌کنگ را در سال ۱۹۹۷ به چین بازگرداند، در منطقه هنگ‌کنگ مستقر شد. مسوولیت این مقر انجام امور دفاعی هنگ‌کنگ و دفاع از حق حاکمیت ملی است. طبق اسناد دولت هنگ‌کنگ، تعداد این نیروها ۸ تا ۱۰ هزار نفر است. طی تظاهرات گسترده ماه پیش هنگ‌کنگی‌ها، پکن در این موضوع دخالت نکرد و این مساله در رسانه‌های چین نیز کم‌اهمیت جلوه داده شد؛ اما این هفته پس از محاصره دفتر مرکزی دولت توسط معترضان در هنگ‌کنگ، پکن واکنشی شدیدتر به این خرابکاری نشان داد، زیرا این دفتر، نمادی از حاکمیت پکن بر این منطقه به‌شمار می‌رود. «لم»، همچنین افزود که این تغییر در لحن چین، هشدار به معترضان است. وی افزود: «از لحاظ سیاسی، اگر سربازان ارتش آزادی‌بخش به هنگ‌کنگ اعزام شوند، این اقدام به منزله پایان ‌سیاست یک کشور، دو سیستم برای اداره هنگ‌کنگ خواهد بود. هنگ‌کنگ تبدیل به یکی از شهرهای چین می‌شود که سربازان ارتش آزادی‌بخش در آن حضور دارند.» او می‌گوید: «اکنون، این تئوری توطئه وجود دارد که آمریکا، حامی پشت‌پرده تظاهرات هنگ‌کنگ است. این توجیهی برای شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین است تا اقدامی سخت‌گیرانه، یعنی اعزام نیروها را اتخاذ کند تا شورش در هنگ‌کنگ کنترل شود.» اخیرا چین، آمریکا و بریتانیا را به قرار داشتن در پشت پرده آشوب در هنگ‌کنگ متهم کرد و علیه دخالت خارجی نیز هشدار داد.

این مستعمره سابق بریتانیا در سال ۱۹۹۷ به پکن بازگردانده شد، اما از آن زمان براساس قوانین خاص خود اداره می‌شود که به آن آزادی‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتری نسبت به شهرهای سرزمین اصلی چین می‌دهد. همین باعث اعتبار این دولت‌شهر به‌عنوان یکی از قطب‌ها و مراکز مهم مالی جهانی شده است. هنگ‌کنگ سرزمینی باثبات و ایمن تلقی می‌شود که در آن شرکت‌های خارجی و سرمایه‌داران خارجی می‌توانند دست به فعالیت بزنند. بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی به هنگ‌کنگ می‌آیند تا از آنجا با چین دست به تعاملات تجاری بزنند درحالی‌که شرکت‌های چینی از بازار سهام هنگ‌کنگ برای افزایش سرمایه استفاده می‌کنند. «وسکات» تحلیلگر سی‌ان‌ان همچنین نوشت علی بابا (BABA)، غول فناوری چین، پس از فهرست بندی بسیار موفقیت‌آمیز نیویورک در سال ۲۰۱۴ اکنون در فهرست‌بندی ثانویه هنگ‌کنگ به فکر سرمایه‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری است. وضعیت خاص هنگ‌کنگ به‌شدت به نفع اقتصاد چین هم تمام شده است. این دولت-شهر راهی است به سرزمین اصلی برای پذیرش سرمایه‌گذاری و تجارت از شرکت‌های بین‌المللی بدون اینکه به‌طور کامل در بازار چین فعالیت داشته باشند. به گفته مقام‌های پولی هنگ‌کنگ، در سال ۲۰۱۶، معادل ۶۱ درصد از سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی چین یا ۸۲ میلیارد دلار، از طریق این دولت-شهر بود. اما این تظاهرات گسترده که باعث شده میلیون‌ها نفر به آن بپیوندند باعث خدشه به اعتبار آن شده است. به نوشته رسانه‌های دولتی چین، در ماه ژوئن، وقتی بزرگ‌ترین تظاهرات شروع شد، بزرگ‌ترین خرده فروشی‌های هنگ‌کنگ ۷/ ۶ درصد افت کردند. تحلیلگر سی‌ان‌ان می‌افزاید به محض حضور چکمه‌های سربازان چینی، بازار سهام هنگ‌کنگ، به‌عنوان پنجمین بازار سهام در جهان، به‌شدت افت خواهد کرد. این باعث خسارت هنگفتی به شرکت‌ها و تجارت این دولت-شهر خواهد شد. با توجه به آسیب جدی به اعتبار این شهر به‌عنوان جایی که کسب‌وکار و تجارت کم و بیش بدون مداخله پکن آزادتر است، در صورت ورود سربازان چینی، معلوم نیست که بازار سهام این شهر چه زمان رونق خود را بازخواهد یافت. تحلیلگر سی‌ان‌ان به نقل از «ویلیام لم» می‌نویسد: «در صورت ورود ارتش آزادی‌بخش خلق، این شرکت‌ها تمام کسب‌وکار خود را در هنگ‌کنگ تعطیل نخواهند کرد، اما حجم زیادی از فعالیت‌های خود را به سنگاپور منتقل خواهند کرد و آنجا به مرکز فرماندهی منطقه‌ای این شرکت‌ها تبدیل خواهد شد. بخش زیادی از ساکنان هنگ‌کنگ که در زمره طبقات متوسط هستند به احتمال زیاد به کشورهای انگلیسی زبان مهاجرت خواهند کرد.» شواهد مربوط به چنین مهاجرت گسترده‌ای احتمالا به اعتبار بازار هنگ‌کنگ هم لطمه خواهد زد.