مرد ناسازگار قفقاز
- توضیحات
جمهوری آذربایجان از دهه 90 میلادی با ارمنستان بر سر اختلافات مرزی درگیر است و حالا یک سالی هست که علاوه بر ایروان، با ایران هم بر سر لج افتاده است. تهران این ناسازگاری را اثر شیطنت‌های رژیم صهیونیستی می‌داند که مدت‌هاست در خاک جمهوری آذربایجان فعالیت نظامی دارد.
جنگ لفظی در حال اوج گرفتن است
ایران و آذربایجان، با داشتن مرز مشترک نسبتا طولانی، مدت‌هاست که به جنگ لفظی مشغولند. در ماه‌های اخیر علی‌اف، با متهم کردن ایران به حمایت از ارمنستان و همچنین حمایت از برخی از گروه‌های تروریستی داخل کشورش، به این جنگ شدت بیشتری بخشیده. شبکه‌های دولتی آذربایجان هم با دعوت کارشناسان ضد ایرانی، به این وضعیت دامن می‌زنند.
از آن سو بستن گذرگاه لاچین که باعث کمبود دارو و رساندن انرژی به ارمنی‌های ساکن قره‌باغ و اطراف آن شده باعث شد تا تهران هم مانند دیگر کشورها رویکردی انتقادی به این اتفاق داشته باشد.
ادعای حمایت از تروریست‌ها
بیش از یک ماه قبل، جمهوری آذربایجان مدعی شد که اعضای یک گروه مسلح غیرقانونی را که به‌طور مخفیانه با ایران همکاری داشته‌اند، دستگیر کرده است. مقام‌های اطلاعاتی این کشور در ادامه ادعاها، اعلام کرده بودند که این 19 نفر، بودجه خود را از ایران دریافت می‌کرده‌اند. چند روز بعد از این ماجرا، با وقوع حادثه تروریستی شاهچراغ، ایران یک تبعه جمهوری‌آذربایجان را باعث و بانی این واقعه تلخ اعلام کرد. وزارت اطلاعات همچنین از دستگیری در مجموع ۲۶ نفر از اتباع جمهوری آذربایجان، تاجیکستان و افغانستان به اتهام مشارکت در این حمله و برنامه‌ریزی برای دیگر عملیات مشابه از جمله در زاهدان خبر داد.
آزردگی باکو از رزمایش ایران
اما این تنها اتفاق نبود. رزمایش برگزاری رزمایش نیروی زمینی سپاه پاسداران در شمال‌غرب کشور و همزمان با آن حضور وزیر امور خارجه کشورمان برای افتتاح کنسولگری ایران در قاپان، خشم باکو را برانگیخت. با این حال بعد مشخص شد که تهران قبل از انجام این رزمایش، دولت جمهوری آذربایجان را از انجام آن مطلع کرده است. همزمان ایران اعلام کرد رزمایش نیروی زمینی سپاه پاسداران در منطقه ارس برای تهدید همسایگان نیست.
الهام علی‌اف مدتی پیش در یک سخنرانی گفته بود من با سه رییس جمهور ایران، خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی کار کرده‌ام، سال‌هاست که وضعیت هیچ‌گاه مانند امروز نبوده است. او مدعی شد ایران هیچ‌گاه دو رزمایش نظامی متوالی در طی چند ماه در مرزهای ما انجام نداده است. آنها در میانه آذرماه یک رزمایش با حمایت ترکیه را آغاز کردند که نشان دهند همانطور که الهام علی اف گفته بود، از ایران نمی‌ترسند.
واکنش ایران به گفته های علی‌اف
در مقابل اظهارات تند و تیز علی‌اف، حسین امیرعبداللهیان وزیرخارجه کشورمان اعلام کرد ما آذربایجان و ارمنستان را همسایه خود می‌دانیم و هیچ‌گاه روابط‌مان را با یک طرف به حساب طرف دیگر تنظیم نمی‌کنیم و در راستای منافع متقابل و با اولویت نگاه به سیاست همسایگی این مساله را دنبال می‌کنیم و چشم‌داشتی به اراضی همسایه از جمله این دو کشور نداریم. اما به صراحت به همه بازیگران در حوزه قفقاز گفتیم هر گونه تغییر ژئوپلیتیک در منطقه با واکنش جدی ایران مواجه می شود. مقامات منطقه اطمینان دادند که این نگاه را ندارند پس چنین نگاهی هم در منطقه وجود ندارد.
قره‌باغ، ترکیه و اسراییل مثلث مورد اختلاف
جمهوری آذربایجان بعد از بیش از سه دهه درگیری با ارمنستان بر سر قره‌باغ، در حالی که حملات خود را به خاک این کشور ادامه می‌دهد که در نشست ژنو در اکتبر امسال، قرار بر ایجاد مسیری جهت رسیدن به یک صلح بود. آذربایجان، تهران را متهم به دخالت در این جنگ می‌کند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که تهران در سال‌های اخیر، هر دو طرف جنگ در قره‌باغ را به رسیدن به یک راه‌حل و دست برداشتن از تصرف خاک دیگری دعوت کرده. آنها از افتتاح کنسولگری ایران در شهر قاپان، در سه کیلومتری آذربایجان هم خشمگین هستند. این منطقه یکی از مناطق مورد مناقشه بین ارمنستان و آذربایجان است.
از سوی دیگر، روابط نزدیک آذربایجان با رژیم صهیونیستی، تهران را نگران کرده. علی‌اف در سال‌های اخیر دست به خرید تجهیزات نظامی از این رژیم زده و همزمان 40 درصد انرژی مورد نیاز سرزمین‌های اشغالی را تامین می‌کند. همچنین این کشور در صدد است بین مرز ایران و ارمنستان، فاصله ایجاد کند.
ایران بارها اعلام کرده که با هرگونه تغییر مرز، مخالف است. آذربایجان خواهان یک شاهراه است که به آن کریدور زنگزور می‌گویند.
این کریدور همان چیزی است که بین ایران و ارمنستان جدایی می‌اندازد و تهران مایل نیست که این کریدور، به‌طور کامل به دست باکو بیفتد. این اتفاق می‌تواند انتقال انرژی را هم با مشکلاتی مواجه کند.