نتیجه آن شد که با هجوم جمعیت به سمت کنگره و عبور از سد پلیس، نیروهای امنیتی «مایک پنس» معاون ترامپ و نمایندگان کنگره را به مکانهای امن منتقل کردند و جلسه تأیید پیروزی جو بایدن در انتخابات چند ساعت به تأخیر افتاد. ترامپ که همواره به سرعت در برابر تحولات و اخبار واکنش نشان میدهد، این بار پس از گذشت چند ساعت از آشوب حامیانش در کنگره، پیامی ویدئویی منتشر کرد و با ابراز عشق به این هوادارانش و بدون محکومکردن این اقدام از آنها خواست تا به خانه بازگردند. از طرف دیگر گزارشهای متعددی منتشر شده مبنی بر اینکه ترامپ ابتدا در برابر درخواست بهکارگیری گارد ملی مقاومت کرده بود. رئیسجمهوری آمریکا در پایان همان روز باز هم ادعاهای خود را در توییتر تکرار کرد و هشدار داد که «وقتی دزدی بزرگی در انتخابات رخ دهد، نتیجه همین خواهد شد» (این توییت ترامپ باعث شد تا توییتر و فیسبوک اکانت ترامپ را تا اطلاع ثانوی مسدود کنند). تصاویر ثبتشده از این بلوا و آشوب در کنگره به حدی تکاندهنده بود که درک آنها بسیار دشوار بود. دیدن چنین صحنههایی در یک کشور جهانسوم شاید امری عادی تلقی شود اما این اتفاق در کشوری رخ داد که یک جمهوری تثبیتشده دارد و ثبات سیاسیاش مورد شگفتی جهان به شمار میرود. آشوبگران نه تنها به یکی از سمبلهای دموکراسی آمریکایی بیاحترامی کردند، بلکه توانستند شمارش آرای الکترال برای تأیید نتیجه انتخابات ریاستجمهوری را به تأخیر بیندازند. ترامپ در دوره چهارساله ریاستجمهوری خود هرگز علاقهای به انتقال صلحآمیز قدرت نشان نداد و وقایع چهارشنبه هم به این معنی بود که این بار شاهد انتقال قدرت مسالمتآمیز در آمریکا نخواهیم بود. کنگره در نهایت پیروزی جو بایدن را تأیید کرد و ترامپ هم ناچار شد به رأی کنگره گردن نهد و اعلام کند که روند انتقال قدرت مطابق قانون اجرا خواهد شد. نشنالریویو در سرمقاله خود مینویسد: «ترامپ از دو ماه پیش و با نپذیرفتن نتیجه انتخابات آتش این آشوب را روشن کرد و بدون تردید مسئولیت این فاجعه برعهده او است. ترامپ بارها ادعا کرد که تقلب سازمانیافته در انتخابات صورت گرفته اما هیچکدام از حدود 40 پرونده شکایت وکلایش در دادگاهها به نتیجه نرسید. رئیسجمهوری آمریکا در آخرین گام با فشار بر مایک پنس معاون خود از او خواسته بود تا در جلسه مشترک کنگره که پنس ریاستش را در دست داشت، او را پیروز انتخابات معرفی کند. در حالی که ترامپ بهخوبی میدانست که براساس قانون اساسی آمریکا، پنس اختیار چنین کاری را ندارد و تنها مسئولیت شمارش آرای الکترال و تأیید نتیجه را بر عهده دارد. در واقع ریاست پنس در آن جلسه تقریبا تشریفاتی بود و معاون رئیسجمهوری بهدرستی در نامهای به ترامپ هشدار داد که خواسته رئیسجمهوری خلاف قانون اساسی و فراتر از اختیاراتش است و چنین خواستهای را اجرا نخواهد کرد». در این میان تعدادی از سناتورهای جمهوریخواه از جمله «تد کروز» و «جاش هاولی» نیز با ادعاهای خطرناک ترامپ همراهی کردند و گفتند که خلاف نظر اکثریت جمهوریخواهان، قصد دارند پیروزی بایدن در انتخابات را به چالش بکشند. پس از بروز اتفاقات چهارشنبه در کنگره، تعدادی از این جمهوریخواهان دست از حمایت از ترامپ کشیدند اما دیگر دیر شده بود و آنها هم در ثبت این روز تاریک در تاریخ کنگره سهیم هستند. در این میان، «میچ مککانل» رهبر اکثریت جمهوریخواه کنگره که با توجه به پیروزی دموکراتها در انتخابات میاندورهای جورجیا، در دوره جدید سنا، رهبر اقلیت جمهوریخواهان خواهد بود، اعلام کرد که «با توجه به اتفاقات رخداده، رأی به تأیید پیروزی بایدن در انتخابات ریاستجمهوری مهمترین رأی من در 36 سال حضورم در کنگره محسوب میشود». «لری دایموند» تحلیلگر ارشد اندیشکده هوور، نیز میگوید راستگرایان افراطی، تنها به ساختمان کنگره آسیب وارد نکردند؛ این اقدام به اعتبار دموكراسی آمریكایی آسیب جدی وارد كرد. دشمنان اقتدارگرای ایالات متحده از این اتفاق تلخ ابراز خوشحالی میکنند. اتحادیه جوانان کمونیست چین با واکنش به اتفاقات چهارشنبه و حمایت ایالات متحده از اعتراضات دموکراسیخواهانه در سال 2019 در هنگکنگ، آشوب در پایتخت آمریکا را «منظرهای زیبا» خواند. از آن سو هم متحدان دموکراتیک آمریکا که به خوبی به اهمیت رهبری دموکراتیک ایالات متحده در توسعه آزادی در جهان واقف هستند، با شوک نظارهگر تصاویر تحولات چهارشنبه در واشنگتن و در مقابل مهمترین و تأثیرگذارترین پارلمان جهان بودند. اکنون رهبران سیاسی و مدنی آمریکا برای ترمیم بافت دموکراسی ایالات متحده با یک مسئولیت فوری و ضروری روبهرو هستند. حمله به کنگره یک فاجعه بود اما همزمان یک زنگ خطر نیز محسوب میشود. در این مقطع، هیچ مدرکی مبنی بر توطئهای از پیش طراحیشده از سوی شبهنظامیان سازمانیافته وجود ندارد. سؤال این است که اگر یک شورش بدون برنامهریزی قبلی میتواند مهمترین جلسه پارلمان آمریکا را لغو کند و نمایندگان سالن کنگره را ترک کنند، یک شورش جدی و با برنامه قبلی چه فاجعهای میتوانست رقم بزند؟ اولین ضرورت هر دموکراسی تأمین امنیت جانی مردم، مقامهای دولتی و نهادهای آن است. آمریکا باید برای فجایع بعدی آماده باشد».
فشارها برای برکناری ترامپ
از همان ساعات اولیه پس از آشوب حامیان ترامپ و حمله آنها به کنگره و در حالی که حدود 10 روز دیگر به پایان دولت ترامپ باقی مانده، دموکراتها و رسانههای حامی آنها خواستار برکناری یا استیضاح او شدند. اجرای متمم 25 قانون اساسی از سوی مایک پنس و کابینه ترامپ برای برکناری او یا اقدام کنگره برای استیضاح ترامپ از جمله سناریوهایی بود که در دو روز گذشته مورد توجه دموکراتها قرار گرفته بود. از طرف دیگر، روز گذشته نیویورکتایمز خبر داد که دونالد ترامپ قصد دارد در آخرین روزهای حضور خود در کاخ سفید با استفاده از اختیارات رئیسجمهوری، خود و خانوادهاش را مورد عفو قرار دهد تا پس از خروج از کاخ سفید، به دلیل پروندههای مختلف مورد پیگرد قضائی قرار نگیرند. در همین حال، پس از تحولات چهارشنبه حداقل چهار مقام کاخ سفید از جمله وزیر حملونقل و وزیر آموزش دولت ترامپ در اعتراض به آن از مقام خود کنارهگیری کردند. با این حال با توجه به فرصت باقیمانده تا پایان ریاستجمهوری ترامپ، بحث استیضاح از طرف کنگره یا برکناری از سوی کابینه، واکنشهای منفی زیادی برانگیخته است. «کایلی اسمیت» تحلیلگر سیاسی هم مینویسد: «اعمال متمم 25 قانون اساسی برای برکناری ترامپ از قدرت وسوسهای است که در شرایط فعلی باید به شدت در برابر آن مقاومت کرد». او اینگونه ادامه میدهد که براساس این متمم، ترامپ بلافاصله و قبل از اینکه بیش از این به جمهوریت ما آسیب بزند از سمت خود برکنار میشود. پس از تأکید اکثریت کابینه و مایک پنس مبنی بر اینکه ترامپ قادر به انجام مسئولیتهای ریاستجمهوری نیست، رأی به برکناری او میدهند اما ترامپ شخصا میتواند با آن مخالفت کند. در چنین شرایطی مقامهای دیگر میتوانند او را به مدت 25 روز از مقام ریاستجمهوری معلق کنند و این زمان بیشتر از زمان باقیمانده تا پایان ریاستجمهوری ترامپ است. اما در حال حاضر کمتر کسی میتواند استدلال کند که دونالد ترامپ در انجام وظایف ریاستجمهوری ناتوان است. تفسیر این ناتوانی میتواند در 10 روز باقیمانده تا پایان ریاستجمهوری ترامپ تنشهای بیشتری ایجاد کند. با توجه به تجربه به آشوب کشیدهشدن جلسه کنگره از سوی حامیان ترامپ، چنین اقدامی میتواند منجر به شورشهای خیابانی بیشتری شود. تفسیر سیاسی از این متمم قانون اساسی جو ملتهب امروز را آشفتهتر خواهد کرد. تردیدی نیست که ترامپ باید مقام ریاستجمهوری را ترک کند، اما مجبورکردن او به چنین کاری میتواند بحران سیاسی را برای چند سال دیگر ادامه دهد».