روزنامه هیل در گزارشی تحلیلی می‌نویسد: اما ژاپن در اغلب موارد یک استثنای قابل توجه بوده است. «شینزو آبه»، نخست‌وزیر ژاپن احتمالا یکی از نزدیک‌ترین و پرمخاطب‌ترین افرادی است که رابطه شخصی خوبی با ترامپ دارد و دموکرات‌ترین اتحاد را با رئیس‌جمهوری ایالات متحده ایجاد کرده است. آبه در اکثر اوقات از انتقادهای بی‌شماری که ترامپ روانه متحدان واشنگتن در جهان می‌کند، در امان مانده است. توکیو قدردان است که ایالات متحده سد دفاعی محکمی را در آسیا-پاسیفیک ایجاد کرده و از سوی دیگر از اینکه در دکترین دفاعی 2020 کاخ سفید، چین یکی از بزرگ‌ترین تهدیدهای امنیتی نامیده شده، خشنود است. این‌گونه به نظر می‌رسد که روابط امنیتی بین واشنگتن و توکیو بر پایه نزدیکی و اعتماد بنا شده و از این منظر تنها با استرالیا، دیگر متحد امنیتی ژاپن، قابل قیاس است.
حتی استراتژی دولت ترامپ که با هدف ایجاد منطقه‌ای «آزاد و باز در هند-اقیانوسیه» (هند و پاسیفیک) برای مقابله با پکن تصویب شده، با کمال میل از طرح‌های برنامه‌ریزان وزارت خارجه ژاپن در سال 2017 میلادی وام گرفته شده است. این استراتژی در واقع به برنامه آمریکا برای ایجاد یک ائتلاف نظامی ژئوپلیتیک اشاره دارد تا ائتلافی اقتصادی در منطقه هند-پاسیفیک.
صبر و دیپلماسی شخصی آبه
به همین دلیل این نزدیکی برای دموکرات‌هایی که سیاست‌های ژاپن را رصد می‌کنند، دردناک است. یک مقام ارشد ناشناس ژاپنی در ماه آوریل در یادداشتی درباره علاقه آمریکایی‌ها به توکیو، نوشت که بنابراین انتخاب مجدد ترامپ در ماه نوامبر برای توکیو به‌مراتب بهتر از انتخاب رقیب او «جو بایدن» است.
بدون شک دولت ژاپن برای همکاری نزدیک با کاخ سفید دلایل ساختاری و ایدئولوژیکی بی‌شماری دارد. در این میان صبر و دیپلماسی شخصی آبه در برابر ترامپ، دیپلمات‌های اروپایی را به‌شدت تحت تأثیر قرار داده است؛ چراکه بیشتر آنان توانایی چنین رفتاری را در برابر رئیس‌جمهوری عجیب ایالات متحده ندارند.
تحلیلگران بر این باورند که آبه برای مطرح‌کردن موضوعات متعدد کشورش با ترامپ مجبور است دیپلماسی متفاوت‌تری را در برابر او به‌کار بندد؛ خواسته‌هایی مانند عدم افزایش تعرفه‌های فولاد و خروج یک‌جانبه از توافق‌نامه شراکت ترنس-پاسیفیک که سنگ بنای استراتژی تجارت ژاپن در آسیا بر اساس آن بنا شده است و همچنین تقاضای افزایش چهاربرابری پرداختی آمریکا برای میزبانی از پایگاه‌های این کشور در خاک ژاپن، در کنار عدم خروج نیروهای آمریکایی از کره‌جنوبی که منجر می‌شود توکیو در معرض تهدیدهای مداوم کره‌شمالی قرار بگیرد، از دیگر دلایلی است که نخست‌وزیر ژاپن را وادار به صبر استراتژیک می‌کند. البته باید گفت که شینزو آبه در کنار تمامی این موارد خواهان آن است که ترامپ به اجلاس گروه هفت (G7) یا اجلاس مجالس آسیایی که برای سیاست‌های منطقه‌ای ژاپن بسیار مهم است، توجه بیشتری داشته باشد.
با تمامی این درخواست‌ها و عدم توجه ترامپ به بسیاری از خواسته‌های توکیو، شینزو آبه نه‌تنها خلاف همتایان کانادایی و اروپایی خود تاکنون هرگز به‌صورت علنی از رئیس‌جمهوری آمریکا انتقاد نکرده است بلکه سعی کرده در هنگام بازی گلف با صبر و حوصله به دونالد ترامپ مسائل دیپلماتیک و امنیتی را آموزش دهد. همچنین او تلاش کرده در نشست گروه هفت پل همکاری میان همتایان اروپایی و آمریکایی خود برقرار کند؛ هم‌زمان با همکاری و مشورت با اعضای پیمان ترنس-پاسیفیک بر آن بوده تا جایی برای ایالات متحده دور میز گفت‌وگوها نگه دارد، آن‌هم در شرایطی که آنان به دلیل سیاست‌های واشنگتن به دنبال همکاری جدید و فراگیرتر در اقیانوس آرام بودند.
كمك به چین
البته اینها تمامی سیاست‌های آبه نبوده است؛ او منتقدان و مخالفان ایالات متحده را کنار گذاشته و دیپلماسی «اکنون اکنون» را پیش گرفته؛ سیاستی که نه‌تنها برای توکیو مناسب بوده است بلکه برای ایالات متحده و حتی اروپا نیز کارآمد بود.
هرچند در چند ماه گذشته این اتحاد و نزدیكی تا حدی از بین رفته كه هیچ‌كس پیش‌ازآن پیش‌بینی آن را نمی‌كرد. ژاپن در ماه ژوئن استقرار دو سیستم دفاعی و یك سیستم دفاع موشكی بالستیك را به حالت تعلیق درآورد. این تعلیق ناگهانی پایه‌های دوستی بین واشنگتن و توكیو را لرزاند؛ آن‌هم در موضوعی كه هم برای آمریكایی‌ها و هم برای ژاپنی‌ها به‌معنای اساس امنیت ملی است.
سپس وزیر دفاع ژاپن با رد این موضوع كه همكاری با شركت آمریكایی به نفع صنعت هواسازی این كشور است، خبر داد كه توكیو جنگنده آتی خود را به‌صورت بومی تولید می‌كند؛ چراكه خرید از شركت‌های آمریكایی هم هزینه‌بر است و هم مدت‌زمان بیشتری را طلب می‌كند.
در همین زمان مشخص شد كه شركت‌های ژاپنی به ارسال تجهیزات ژاپنی به چین برای ایجاد شبكه اینترنت 5G كمك كردند؛ آن‌هم در زمانی كه واشنگتن و توكیو سال‌ها برای مقابله با سیاست‌های مخرب شركت هوآوی با یكدیگر همكاری كرده بودند و اخیرا هم یكی از محققان و تحلیلگران امنیت ملی ژاپن كه به شینزو آبه بسیار نزدیك است، «یوشی هوسویا» در مصاحبه‌ای گفته زمان آن رسیده است كه توكیو در اعتماد بیش از حد خود به واشنگتن تجدیدنظر و سیستم دفاعی خود را بنا كند. هنگامی كه پرسیده شد در چنین شرایطی آیا ایالات متحده به ژاپن همچنان متعهد خواهد بود، او بسیار عصبی شد. به باور تحلیلگران عصبانیت او ناشی از آن بود كه بسیاری از بینندگان ژاپنی كه مصاحبه او را تماشا می‌كردند، بر این باورند كه توكیو به‌شدت نگران اقدامات آتی كاخ سفید است.
«میخائیل جی گرین»، یكی از تحلیلگران ارشد در مركز مطالعات استراتژیك و بین‌الملل در واشنگتن دراین‌باره می‌گوید: «این مسائل به‌خودی خود نگران‌كننده نیستند اما در كنار هم می‌توانند مشكل‌ساز شوند و تنها می‌توانیم بر پایه حدسیاتمان تحلیل كنیم و علت‌ها را دریابیم». او كه ریاست میز «آسیا و ژاپن» را در این مركز برعهده دارد، ادامه می‌دهد كه یكی از عوامل می‌تواند كاهش محبوبیت ترامپ و آبه بعد از شیوع بیماری كووید19 باشد؛ همه‌گیری‌ای كه باعش شد توكیو به فكر سیاست‌های محافظتی بیفتد.
كرونا و تزلزل اعتماد
به باور او، بعد از آنكه «جیمز متیس» و «جان بولتون» وزیر دفاع و مشاور امنیت ملی سابق ترامپ، كاخ سفید را ترك كردند، نگرانی‌ها در بین مقامات ارشد دولت توكیو افزایش یافت. همچنین برخی از كارشناسان تأكید می‌كنند كه واكنش ضعیف دولت ترامپ به همه‌گیری ویروس كرونا، نحوه قضاوت رهبران ژاپن را به كلی تغییر داد و شنیده شد كه آنان در محافل خصوصی گفته بودند مدیریت ناكارآمد ترامپ نشان می‌دهد رئیس‌جمهوری ایالات متحده قابل اطمینان نیست.
البته آن‌گونه كه كارشناسان می‌گویند نگرانی درباره جدایی ژاپن از ائتلاف آمریكا وجود ندارد. آبه با وعده ایجاد اتحاد قوی‌تر با آمریكا توانست به قدرت بازگردد و هیچ نشانه‌ای وجود ندارد كه او این برنامه را رها كرده باشد. البته این تنها محدود به شینزو آبه نمی‌شود و تمامی نخست‌وزیران بعدی این كشور نیز این اتحاد را به چالش نخواهند كشید. علاوه بر این تهدید رو به رشد چین برای واشنگتن و توكیو به این معناست كه آنان بیش از هر زمان دیگری به همدیگر احتیاج دارند.
به گفته گرین، اما اصطكاك و عدم اطمینان همواره پیامدهای منفی به دنبال دارد؛ به‌ویژه آنكه نظرسنجی‌ها نشانگر آن هستند كه ژاپنی‌ها از این ائتلاف حمایت می‌كنند؛ هرچند اعتماد به ایالات متحده و رئیس‌جمهوری این كشور به‌طور فزاینده‌‌ای در بین چشم‌بادامی‌ها كاهش داشته است.
این تحلیلگر امور آسیا ادامه می‌دهد: نگرانی كنونی آن نیست كه ژاپن به تعهداتش متعهد نباشد بلكه افزایش بی‌اعتمادی باعث می‌شود توكیو و واشنگتن از هدف‌شان مبنی بر حفظ و ایجاد منطقه‌ای «آزاد و باز در هند-اقیانوسیه» منحرف شوند. هرچند هم وب‌سایت كاخ سفید و هم وب‌سایت كمپین انتخاباتی «جو بایدن»، رقیب دموكرات ترامپ در انتخابات ماه نوامبر بارها درباره اهمیت اتحاد واشنگتن و توكیو مطالبی را منتشر كرده‌اند.
گرین می‌گوید: «انتشار چنین مطالبی بسیار خوب است اما هیچ اتحادی خودكار عمل نمی‌كند. بنابراین هرچند باید اجازه داد كه متحدان با وجود تمامی مشكلات به حرکت در مسیر خود ادامه دهند اما بیش از آن باید به این نكته توجه كرد كه اساس یك رابطه، اعتماد و استحكام آن است؛ فرایندی كه شینزو آبه و دونالد ترامپ، هر دو در تلاش هستند كه آن را خدشه‌دار نكنند».
کد خبر: 13616
منتشر شده در یکشنبه, 12 مرداد 1399 00:07
تعداد دیدگاه: 0
- توضیحات
دولت «دونالد ترامپ» آشکارا از متحدان سنتی ایالات متحده آمریکا انتقاد می‌کند. ترامپ از شخصیت «جاستین ترودو»، نخست‌وزیر کانادا گلهمند است؛ از واکنش «ترزا می»، نخست‌وزیر بریتانیا به برگزیت که آن را «احمقانه» و «فاجعه» خوانده بود، عصبانی است یا با شکایت مداوم از اعضای ناتو مبنی بر اینکه به اندازه کافی برای دفاع از خود هزینه نمیکنند، انتقاد از متحدان واشنگتن را در دستور کار خود قرار داده است. حتی در آسیا-پاسیفیک، او به سئول فشار میرود که سهم خود را در این اتحادیه افزایش دهد و گفته که میخواهد نیروهای آمریکایی را از کره‌جنوبی خارج کند.