پازل‌های یک شورش

بایدن خواهان اصلاحات
اما مرگ فلوید و تکرار رنگین‌پوست‌کشی برای صدویکمین‌بار در آمریکا، اکنون فضای سیاسی را در این کشور، آن هم در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری تحت‌تأثیر قرار داده است. ترامپ به‌عنوان نماینده جمهوری‌خواهان در این انتخابات و جو بایدن، معاون‌اول دولت پیشین آمریکا، به‌عنوان نامزد احتمالی دموکرات‌ها در نوامبر 2020 هر دو به این اتفاق واکنش نشان داده‌اند؛ واکنش‌هایی که خبر از مناظراتی پرتنش درباره مسائل نژادی طی ماه‌های آینده می‌دهد. درحالی‌که ترامپ روز جمعه در توییتی درباره اعتراضات نوشت: «اگر غارت‌ها شروع شوند، تیراندازی‌ها هم آغاز می‌شوند»، بایدن با انتشار فیلمی خواهان وحدت ملی و اصلاحات جدی در نهاد پلیس شد: «اکنون زمان توییت‌های آتش‌افزا نیست. اکنون وقت تشویق خشونت نیست و این یک بحران ملی است و ما درحال‌حاضر به رهبری واقعی نیاز داریم». مدت کوتاهی پس از انتشار این پیام‌ها، درحالی‌که همه انتظار داشتند ترامپ به نصیحت رقیبش گوش کرده باشد، او به باغ روز کاخ سفید آمد و درست آنجایی که همه منتظر بودند از دهانش چیزی دربیاید که خشم مردم را کمی تسکین دهد، رئیس‌جمهور خبر از خروج آمریکا از سازمان بهداشت جهانی داد و حتی به اعتراضات به قتل فلوید اشاره هم نکرد. همان‌موقع بود که بایدن از گفت‌وگویش با خانواده داغدار فلوید گفت و تعریف کرد این خانواده چقدر درگیر شوک و سوگ ناشی از قتل جورج و مشکلات نژادی هستند: «ما کشوری با زخم‌های باز هستیم. هیچ‌یک از ما دیگر نمی‌تواند جمله نمی‌توانم نفس بکشم را بشنود و کاری نکند». واکنش‌های بسیار متفاوت دو رقیبی که یکی برای ماندن در کاخ سفید و دیگری برای بازگشتن به آن تلاش می‌کند، تردید رهبران حزبی را درباره وقایع و تحولات منتهی به انتخابات چندبرابر کرده است؛ اما رهبران حزبی و استراتژیست‌ها درباره یک چیز اتفاق‌نظر دارند و آن اینکه در ماه‌های پیش‌رو فضای سیاسی آمریکا شاهد نزاعی همه‌جانبه درباره مهم‌ترین مشکلات این کشور خواهد بود. اما سؤال این است که آیا دموکرات‌ها به استفاده از این وقایع برای چرخه ظالمانه، شرورانه و فرومایه کمپین‌های انتخاباتی خود تن می‌دهند یا نه، که اگر این چنین نکنند، قطعا در این رقابت طرف بازنده خواهند بود. بسیاری از تحلیلگران تا همین‌جا هم اعتقاد دارند ترامپ همواره از درگیری‌ها و نزاع‌های فرهنگی سود برده است و هیچ بعید نیست که شعله‌های امروز خیابان‌های شهرهای مختلف آمریکا به پیروزی او در انتخابات نوامبر منجر شود. برخی تحلیلگران دموکرات از جمله لی داوتری معتقدند که هشدار اخیر ترامپ مبنی‌بر احتمال تیراندازی در صورت غارت مغازه‌ها، اقدامی عمدی برای تحریک پایگاه هوادارانش و نه فشار برای وحدت یا هر چیزی شبیه آن است. روز جمعه تیم والز، فرماندار مینه‌سوتا، درحالی‌که خستگی از چهره‌اش می‌بارید، در کنفرانس مطبوعاتی مفصلی حاضر و خواهان بهبود اوضاع شد و درباره تنش‌های عمیقی صحبت کرد که مرگ فلوید به‌عنوان آخرین تلنگر آنها را به خیابان‌ها کشانده است. اما این آن واکنش یکدستی که سیاست‌مداران باید در این شرایط نشان دهند، نبود. کریس کونز، عضو کمیته دادگستری سنای آمریکا، درباره قتل فلوید به فاکس‌نیوز گفت که کمیته متبوعش باید «مجموع قتل‌های تراژیک را به‌عنوان وقایعی که عمیقا کشورمان را زخمی می‌کنند؛ چه خشونتی که پلیس نشان می‌دهد، چه واکنشی که مردم به آن ابراز می‌کنند، بررسی کند». در همین حال ماندلا بارنز، فرماندار ویسکانسین هم از فقدان پاسخ هماهنگ مقامات به ناامیدی و خستگی مردم گفته است: «مردم بسیار ناامیدند و حق هم دارند. خشم بحقی که مردم دارند آنجا در خیابان خودش را نشان می‌دهد و بیشتر آن هم ناشی از نادیده گرفته‌شدن، جدی گرفته‌نشدن و ادامه چنین وضعیتی است». گروهی دیگر از تحلیلگران شرایط ناشی از کرونا را در این خشم مؤثر می‌دانند. عبدل السعید، از فعالان دموکرات، دراین‌باره گفته است: «پلیس مدت‌هاست که سیاه‌پوستان را بی‌هوا در آمریکا می‌کشد. اینکه ما طی 10، 15 سال اخیر این را فهمیده‌ایم برای آن است که هرکداممان یک دوربین توی جیب‌هایمان داریم. مردم از تکرار این اتفاق خسته‌اند، اما ماجرا فقط همین نیست. طی چهار ماه گذشته ما با کرونا درگیر بوده و بیش از صد هزار نفر را از دست داده‌ایم؛ رقمی که بخش عمده‌ای از آنها سیاه‌پوست بوده‌اند؛ آن هم دقیقا در نتیجه همان سازوکاری که به نیروهای پلیس اجازه می‌دهد با سیاه‌پوستان متفاوت رفتار کنند».

تا پیش از قتل فلوید، خطر ازدست‌دادن آرای آمریکایی-آفریقایی‌ها، بایدن را تهدید می‌کرد، اما حالا طی همین یک هفته همه‌چیز به‌شدت تغییر کرده است. حالا ناظران می‌گویند، بایدن برای اینکه فاصله‌اش با ترامپ را دست‌کم در این یک مورد چندبرابر کند بهتر است یک بانوی آمریکایی-آفریقایی را به‌عنوان معاون‌اول خود معرفی کند. بله این اولین‌بار نیست که آمریکا با پیامدهای قتل یک رنگین‌پوست توسط نیروهای پلیس دست‌وپنجه نرم می‌کند، اما قطعا قتل فلوید، هم از نظر زمانی و هم از نظر ظرفیت‌های اجتماعی در زمانی بی‌سابقه رخ داده است و همین پیش‌بینی روزها و ماه‌های آینده را به‌شدت دشوار می‌کند.