قیمت نفت در هفتهها و روزهای اخیر تحتتأثیر اشباع عرضه و افت همزمان تقاضا به دلیل شیوع پاندمی کرونا به محدوده قیمت باورنکردنی سقوط کرده و حتی نفت آمریکا هفته گذشته برای نخستینبار منفی شد. آسیا خانه ۶۰درصد از جمعیت جهان و بزرگترین مصرفکننده انرژی شامل نفت، زغالسنگ و منابع تجدیدپذیر است. همچنین سومین مصرفکننده بزرگ گاز طبیعی پس از اروپا و آمریکای شمالی است. همچنان که گاز بیشتری به شکل LNG یا از طریق خط لوله عرضه میشود. این منطقه به زودی به بزرگترین مصرفکننده گاز طبیعی تبدیل خواهد شد. با وجود اینکه منطقه آسیا- اقیانوسیه بزرگترین مصرفکننده نفت در جهان است، تنها ۲.۸درصد از ذخایرجهانی نفت را در اختیار داشته و روزانه ۷.۶۳میلیون بشکه در روز نفت تولید میکند؛ درحالی که ۳۵.۸میلیون بشکه در روز مصرف دارد و این رقم بزرگی است که روزانه وارد میکند. در سال ۲۰۱۸ بیش از ۷۸درصد از تقاضای نفت آسیا- اقیانوسیه (۲۸.۱۷میلیون بشکه در روز) وارد شد که از این میزان، ۲۰.۷میلیون بشکه در روز یا معادل ۷۳درصد از طریق تنگه هرمز ترانزیت شد که شاهراه بسیار باریکی است که خلیجفارس را به آبهای آزاد متصل میکند و مسیر مهمی برای امنیت انرژی جهانی و تجارت بینالمللی به شمار میرود. این مسیر برای شکوفایی اقتصادی کشورهای ژاپن، چین، هند، کرهجنوبی، سنگاپور و تایوان و کشورهای دیگر آسیایی که به این تنگه اتکای زیادی دارند، اهمیت فراوانی دارد. هرگونه اختلال در تردد از طریق تنگه هرمز که گلوگاه مهمی برای تجارت و نفت است، باعث تأخیر قابل توجه در تأمین نفت شده و فضای بازار را به کلی تغییر میدهد. اگرچه گزینههای دیگری وجود دارند اما بسیار طولانیتر و پرهزینه هستند. همچنین هرگونه اختلال در تردد از طریق این تنگه نفتکشها را در معرض دزدی از سوی دزدان دریایی، حملات تروریستی و ناآرامیهای ژئوپلیتیکی و سوانح کشتیرانی قرار میدهد که باعث بروز لکههای نفتی میشوند. براساس گزارش اویلپرایس، از میان بسیاری از سناریوهای احتمالی که ناظران بازار مورد بررسی قرار دادهاند، سه سناریو از بیشترین احتمال برای بالابردن قیمت نفت برخوردارند که اولی بر مبنای عوامل بنیادین بازار و دومی فاجعه طبیعی و سومی، دخالت انسانی است. اکنون روشن شده که تقاضای جهانی به میزان قابل توجهی بسیار کمتر از عرضه است، حتی توافق تاریخی اوپکپلاس برای کاهش تولید متوازنکردن بازار کافی نخواهد بود. تا زمانی که عرضه به میزان قابل توجهی بالاتر از تقاضا مانده، قیمت نفت در محدوده ۲۰دلار یا پایینتر خواهد ماند. برای بازگشت بازار به تعادل، تولید نفت باید به میزان چشمگیری کاهش پیدا کند یا تقاضا احیا شود. اگر تولیدکنندگان اوپکپلاس و سایر تولیدکنندگان مانند شرکتهای نفت شل آمریکا تصمیم بگیرند که تولیدشان را به مدت چندماه تا زمانی که از مازاد عرضه در بازار کاسته شود، حدود ۲۰ تا ۲۵میلیون بشکه در روز کاهش دهند، قیمت نفت باید بهبود پیدا کند. کاهش فوری تولید برای کل صنعت نفت مثبت خواهد بود و با این میزان کاهش، قیمت نفت در مدت نسبتا کوتاهی به محدوده ۳۰ تا ۵۰دلار در هر بشکه بازخواهد گشت. با این حال، تولیدکنندگان خارج از اوپکپلاس برای مشارکت در پیمان جدید کاهش تولید این گروه تردید دارند و احتمالا گروه اوپکپلاس با استراتژی فعلی خود برای کاهش تولید حدود ۹.۷میلیون بشکه در روز تنها خواهد ماند. دنیا همچنان مازاد عرضه عظیم نفت را تجربه میکند و قیمتها تا زمانی که بازار تعادل جدیدی پیدا کند، پایین خواهند ماند. با رسیدن ظرفیت مخازن جهانی نفت به محدودیتشان، تعطیلی برنامهریزینشده تولید به صنعت نفت بهخصوص تولیدکنندگان شل آمریکا آسیب خواهد زد. بسیاری از تولیدکنندگان کوچکتر ناچار خواهند شد بهطور موقت کسبوکارشان را تعطیل کنند، درحالی که سایرین برای همیشه از این کسبوکار خارج خواهند شد. درحالی که دنیا به انتظار بهبود تقاضا برای نفت پس از ضعیفشدن پاندمی کرونا نشسته است، قیمت نفت برای مدت طولانی پایین خواهد ماند.
دومین سناریو این است که بیماری کووید- ۱۹ به زنجیره تأمین بهخصوص پایگاههای تولید نفت یا پالایشگاه مستقیما ضربه بزند و باعث توقف بخشی از فعالیتهای تولید و پالایش شود. چنین رویدادی بلافاصله قیمت نفت را به محدوده ۳۰ دلار برمیگرداند. اگر شیوع بیماری کووید- ۱۹ تا هفتهها ادامه پیدا کند، احتمالا قیمت نفت بدون توجه به مازاد عرضه به بیش از ۴۰ دلار در هر بشکه صعود خواهد کرد. با این حال عمر چنین افزایش قیمتی کوتاه خواهد بود زیرا تقاضا پایین مانده و تولید احتمالا از سرگرفته میشود.
در ماه سپتامبر سال ۲۰۱۹ تأسیسات نفتی عربستانسعودی هدف حمله قرار گرفت که باعث اختلال قابل توجهی در روند عرضه نفت این کشور شد. این کشور باعث جهش یکباره قیمت نفت و نوسان شدید معاملات شد. در پی این حملات و حملات مشابهی که در گذشته انجام گرفت و روی قیمتها تأثیر گذاشت، سومین سناریو مداخله انسانی خواهد بود. اگر آمریکا به مداخلاتش در خلیجفارس ادامه دهد و باعث تشدید تنش در منطقه و مسدود شدن تنگه هرمز شود، این اتفاق به صادرکنندگان نفت خاورمیانهای لطمه خواهد زد و تأثیر قابلتوجهی روی بازار جهانی نفت خواهد گذاشت. هر سه سناریوی مذکور باعث افزایش قیمت نفت میشود زیرا بازار به سرعت خود را با تغییرات عرضه و تقاضا وفق میدهد.