هیات داوران این مسابقه متشکل از 16 نفر از اساتید و متخصصان حوزههای طراحی شهری، عمران، جامعهشناسی شهری ، اقتصاد مرمت ابنیه و بافت، اقتصاد هنر و سایر حوزههای مرتبط با شهرسازی هستند که در میان آنها، نام افرادی چون پرفسور علی مدنیپور، استاد طراحی شهری دانشگاه نیوکاسل انگلستان، دکترحبیبی، دکتر محمد بهشتی، مهندس محمود درویش. دکترعبدالحسین ساسان به چشم میخورد که موجب اعتبار بخشیدن به این مسابقه میشود. مهلت تحویل آثار به دبیرخانه، تاریخ 10 بهمن یعنی 15 روز پس از انتشار فراخوان ذکر شده است. همچنین زمان داوری نیز 13 بهمن و اعلام نتایج نیز 15 بهمن در نظر گرفته شده بود؛ فرآیندی که صفر تا صد آن در 20 روز برنامه ریزی شد. مهلت زمانی این فرایند، پس از اعتراض گروهی از داوران و شرکتکنندگان 10 روز به زمان آن افزوده شد و تاریخ اختتامیه مسابقه به روز 25 بهمن تغییر کرد. در این فراخوان ذکر شده است؛ تمامی حقوق مادی و معنوی محصول این فراخوان، متعلق به شهرداری اصفهان میباشد و کارفرما اختیار خواهد داشت که از ایدهها به هر نحو که صلاح بداند استقاده کند.
فراخوان محدود
برای تهیه طرحهای تکمیلی
دکتر احمد حسینینیا، معاون شهرسازی و شهرداری اصفهان، در روز 18 دی ماه در گفتوگو با برخی از خبرنگاران اظهار کرد: باتوجه به هماهنگیهای انجام شده در خصوص طرح پیادهراه چهارباغ عباسی، فراخوان محدود برای تهیه طرحهای تکمیلی پروژه پیادهراه سازی چهارباغ عباسی در دستور کار این معاونت قرار گرفت. او در این گفت وگو، به هیچ یک از جزئیات برگزاری این مسابقه از جمله جوایز، تعداد شرکتکنندگان، نحوه شرکت در این مسابقه اشارهای نکرده است. حسینی نیا، در گفتوگو با خبرنگار "نوسان" همان مواردی را ذکر کرد که در مصاحبه با سایر رسانهها نیز گفته بود و از آنجایی که در جلسه حضور داشت، نتوانست در مورد جزئیات این مسابقه از جمله مصوبات و مجوزهای سازمان میراثفرهنگی در رابطه با برگزاری این مسابقه توضیح بیشتری ارائه دهد. به نظر می رسد، همین موارد، از جمله اعلام فراخوان محدود این مسابقه تنها برای تعدادی خاص و مهلت زمان کوتاه ارسال پروژهها به دبیرخانه، موجب واکنش دوستداران میراثفرهنگی و ایجاد برخی از شبهات برای آنها شده است.
فقدان سند چشمانداز
اجتماعی، اقتصادی..
در فراخوان این مسابقه ذکر شده است که طرحها باید طبق نقشه و مصوبه سازمان میراثفرهنگی ارائه شوند. همچنین تخصصهای جامعهشناسی شهری، اقتصاد، گردشگری در سرفصلهای داوری این مسابقه درنظر گرفته شده است. اما برخی از شرکتکنندگان این مسابقه نبود سند مدون چشمانداز اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی چهارباغ را نقطه ضعف این مسابقه میدانند و معتقدند سندی که برگزارکنندگان آن ادعا میکنند مصوبه میراثفرهنگی را دارد؛ برای ارائه پروژه در مورد چهارباغ ناکافی است.
در همین رابطه یکی از شرکتکنندگانی که از شرکت در این مسابقه انصراف داده است به خبرنگار "نوسان" گفت: به عقیده من مسئله چهارباغ مسئلهای نیست که بشود در قالب یک مسابقه و ارائه یکسری طرح و نقشه که ازسوی معماران و شهرسازان تهیه شده است به نتیجه برسد. چهارباغ برای احیا و باز زندهسازی، نیاز به یک برنامه مدیریتی درست دارد. چه بسا یک گروه جامعهشناس، موثرتر از معماران و شهرسازان واقع شوند. ازسوی دیگر مهلت شرکت در این مسابقه تنها دوهفته است که چنین مهلتی برای ارسال آثار، آنهم در مورد خیابانی چون چهارباغ واقعا محدود است؛ شما برای طراحی منظر یک ساختمان معمولی نیز دستکم به دوهفته زمان نیازدارید. ازاینرو من از شرکت در این مسابقه انصراف دادم.
تبدیل هیات داوران
به شواری راهبردی
مهندس محمود درویش، معمار، شهرساز و یکی از اعضای هیات داوران این مسابقه با اشاره به اهمیت محور تاریخی-فرهنگی چهارباغ عباسی در مورد اجرای پروژههای عجولانه که تنها با دید کالبدی به این خیابان نگاه میکند هشدار داد؛ او گفت: متاسفانه تاکنون هیچ طرح مطالعاتی مدونی برای سنجش ظرفیتها و چشماندازهای گوناگون این محور، مانند جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تاریخی انجام نگرفته است؛ تا اجرای طرحهای مرمتی، بازآفرینی و شهرسازی در آن بهدرستی انجام شود. مطالعاتی هم که توسط سازمان میراثفرهنگی انجام شده، تنها مسائل تاریخی و کالبدی این خیابان، مانند چگونگی سنگفرش کف آن، در ادوار تاریخی را مورد نظر قرار داده است.
درویش، تشکیل هیات داوران این مسابقه از متخصصین حوزههای گوناگون مانند جامعهشناسی، معماری و شهرسازی و مرمت را، فرصتی مناسب، برای تبدیل هیات داوران به یک شورای راهبردی که خروجی آن سند چشم انداز چهارباغ در بلند مدت است، توصیف کرد و در مورد برگزاری این مسابقه گفت: بعید میدانم این مسابقه به نتیجه مورد نظر دست یابد. درحالی که نظر من و سایر دوستان این است با تبدیل نقش هیات داوران این مسابقه، به یک شورای راهبردی، برای سنجش ظرفیتهای مذکور این محور فرهنگی-تاریخی و البته با کمک و مشارکت شهروندان بخصوص ساکنین و کسبه این خیابان، سند چشماندازه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی آن را تدوین گردد تا چهارباغی متناسب با شرایط و نیاز امروز و فردای شهر و شهروندان احیا و بازآفرینی شود.
مسابقه فاقد
اعتبار قانونی است
ظاهرا حاشیههای این مسابقه به نبود سند چشمانداز و مهلت کوتاه ارسال آثار ختم نمیشود و موضوع را باید درجای دیگری نیز که دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی ایران نیز هست، دنبال کرد. طبق آییننامه جامع برگزاری مسابقات معماری و شهرسازی که در سال 1381 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب و ابلاغ شد تمام مسابقات معماری و شهرسازی کشور، مشمول رعایت این آیین نامه هستند. همچنین در سال 1394 تشکیل دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی در معاوت مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی تشکیل شد که طبق دستورالعمل خود، مسابقاتی که فرآیند ثبت را رعایت نکرده باشند، فاقد اعتبار قانونی هستند. ولی طی نکردن فرآیند ثبت، رافع رعایت ضوابط مسابقات برای ارکان مسابقه نیست و حتی در مورد مسابقات ثبت نشده نیز در صورت وصول شکایات، دبیرخانه دائمی ملزم به بررسی شکایت است؛ ولی اولویت بررسی با شکایاتی است که آن مسابقه در دبیرخانه دائمی ثبت کرده است.
همچنین علاوه بر نظارت و ساماندهی امر مسابقات که بر اساس ضوابط، برعهده این دبیرخانه نهاده شده است، احقاق حقوق هریک از ارکان مسابقه از جمله کارفرما، مدیر مسابقه، برگزارکننده، داوران و شرکتکنندگان از جمله وظایف ذاتی این نهاد میباشد. اکنون طبق اعلام دبیرخانه دائمی در فضای مجازی این دبیرخانه، "طرح ارتقاء ویژگیهای کیفی محور چهارباغ عباسی اصفهان، به کارفرمایی شهرداری اصفهان در دبیرخانه دائمی ثبت نگردیده است و فاقد اعتبار قانونی است"!
دکتر علی خدادادی، دبیر این دبیرخانه در توضیح بیشتر این موضوع به "نوسان" گفت: نه تنها این مسابقه در دبیرخانه دائمی ثبت نگردیده است؛ حتی دارای تخلفهای آییننامهای نیز هست. نکته قابل تامل اینکه مسئولان این مسابقه راغب به ثبت بودند ولی این رغبت را پس از شروع مسابقه و یکی دوهفته قبل از موعد تحویل آثار ابراز نمودند. در این راستا طبق رویه دبیرخانه دائمی، دست اندرکاران مسابقه باید مسابقه را تعلیق مینمودند تا اصلاحات لازم صورت پذیرد، که این امر با مقاومت آنها روبرو گردید. از جمله ابهامات این مسابقه میتوان به تعداد نامتعارف داوران، نداشتن داور علیالبدل، نداشتن کمک هزینه شرکت در مسابقه(مسابقات دعوتی)، مشخص و شفاف نبودن آینده طرح منتخب، عدم شفافیت درخصوص حقوق مادی و معنوی آثار، مشخص نبودن چگونگی مشارکت داوران در تهیه برنامه مسابقه و ... اشاره نمود. او ادامه داد: مسابقاتی که فاقد شفافیت کافی باشند و فرآیند و آداب برگزاری مسابقه طبق ضوابط طی و رعایت نشده باشد، قابل ثبت در دبیرخانه دائمی نیست.
تاوان شتاب زدگی
در پروژه های شهری
فرآیند دمکراتیک برگزاری مسابقه برای انجام پروژه های شهری امری پسندیده و ارزشمند است که غفلت از آن طی سالیان متمادی لطمات جبران ناپذیری بر کالبد تاریخی و فرهنگی اصفهان نهاده است. این حرکت ارزشمند چنانچه در چارچوب مدون و درست خود انجام گردد بسیار ارزشمند است. اما مسابقه مذکور درحالی برگزار میشود که انتقادهای فراوانی به آن وارد است. شتاب بی دلیل در برگزاری این رویداد، عدم وجود پیوست رسانه ای مناسب و عدم هماهنگی های لازم با دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، شایبه های متعددی را در مورد آن تقویت کرده است. بدون تردید، اجرای پروژههای عمرانی در سایه فقدان سند چشماندازهای فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی برای محور ارزشمندی همچون چهارباغ، که حساسیت های مختلف میراثی، گردشگری و شهری را به دنیال دارد میتواند اجرای این طرح را با چالش روبرو سازد. فراموش نکنیم، شهر اصفهان درچند دهه اخیر، بارها وبارها زخم خورده از پروژههای عجولانه شهری بوده که حتی با هشدارهای کارشناسان و دلسوزان نیز ادامه یافته است و امروز تاوان آن را در پروژههایی همچون میدان امام علی(ع) و برج جهاننما می توان به عینه مشاده کرد.
ماندانا خرم/ هفته نامه نوسان
چکیده؛
فرآیند دمکراتیک برگزاری مسابقه برای انجام پروژه های شهری امری پسندیده و ارزشمند است که غفلت از آن طی سالیان متمادی لطمات جبران ناپذیری بر کالبد تاریخی و فرهنگی اصفهان نهاده است
طبق اعلام دبیرخانه دائمی، "طرح ارتقاء ویژگیهای کیفی محور چهارباغ عباسی اصفهان، به کارفرمایی شهرداری اصفهان در دبیرخانه دائمی ثبت نگردیده است و فاقد اعتبار قانونی است"!
از جمله ابهامات این مسابقه میتوان به تعداد نامتعارف داوران، نداشتن داور علیالبدل، نداشتن کمک هزینه شرکت در مسابقه(مسابقات دعوتی)، مشخص و شفاف نبودن آینده طرح منتخب، عدم شفافیت درخصوص حقوق مادی و معنوی آثار، مشخص نبودن چگونگی مشارکت داوران در تهیه برنامه مسابقه و ... اشاره نمود