صنعت تاسیسات در کشور ما از قدمتی بیش از ۵ دهه دارد و این در حالی است که بسیاری از کشورهای همسایه در ۵۰ سال گذشته حتی مصرف کننده تجهیزات این صنعت هم نبودند. این سبقه موجب شده که در کنار نیروهای انسانی با دانشی که از طرف دانشگاهها به صورت گسترده تربیت می شوند قابلیت های فراوانی برای جهانی شدن صنعت تاسیسات کشور فراهم شود. کارشناسان تاکید دارند که صنعت تاسیسات سرمایشی و گرمایشی جز صنایعی است که 75 درصد نیاز داخل را از محل تولید داخل تامین می کند. این صنعت خود اتکاست و زنجیره ارزش در آن شکل گرفته و قابلیت این را دارد که هم نیاز داخل را تامین کندو هم با توجه به بازارهای بین المللی در صادرات پایدار کشور نقشی کلیدی ایفا کند.
از سوی دیگر، یکی از اصلی‌ترین ملاک‌ها در زمینه کیفیت یک ساختمان، تأسیسات آن است زیرا سبب جلوگیری از تخریب و بازسازی زودهنگام و صرفه‌جویی در انرژی می‌شود و بروز کوچکترین مشکلی در داخل ساختمان حادثه جبران ناپذیری را رقم می‌زند. همچنین صنعت تأسیسات در زمینه بحران انرژی که از مباحث مطرح در جهان امروز است نقشی کلیدی دارد و با توجه به سهم بالای ساختمان‌ها در مصرف انرژی، صرفه‌جویی در مصرف انرژی مستلزم اجرای صحیح تأسیسات در ساختمان است. براین اساس، فناوری‌های نوین در سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی با رویکرد افزایش بهره‌وری و حفظ محیط‌زیست در حال توسعه هستند.
گره گشایی از فعالیت گسترده بخش خصوصی
بدون تردید توسعه اقتصادی كشور و تحقق اقتصاد مقاومتی از مسیر گسترش حضور بخش خصوصی در عرصه تولید و حمایت از كارآفرینان حقیقی در زمینه‌هایی مختلف صنعت می‌گذرد. به گفته تولیدكنندگان و فعالان صنعت تاسیسات گرمایشی و سرمایشی، این حوزه به عرصه ای برای كسب درآمد دلالان تبدیل و انواع برندهای خارجی مشابه تولیدات داخلی وارد كشور شده است كه این مشكل، نظارت بیشتر و تعرفه گذاری های قاطعانه تری را از سوی سیاستگذاران ضروری می كند. بجز فرهنگ سازی عمومی برای مصرف كالای ایرانی و بكارگیری راهكارهای ارتقای كیفی محصولات داخلی، سازمان ها نیز می توانند در واگذاری طرح ها و تامین نیازهای خود به بخش داخلی توجه بیشتر كنند و مانع ایجاد شرایطی شوند كه رقابت را برای تولیدكننده داخلی سخت تر می كند. به گفته بسیاری از مسوولان بلندپایه نظام و بر پایه سیاست های اقتصاد مقاومتی، ورود محصولات خارجی فقط در زمانی مجاز است كه مشابه داخلی آن وجود نداشته باشد. از سوی دیگر، این واردات باید به انتقال دانش و فناوری روز دنیا منجر شود و حتی زمینه ایجاد تولیدات مشترك با برندهای معتبر جهانی فراهم آید. فقط در چنین شرایطی است كه تولیدكنندگان داخلی به‌عنوان اهرمی برای بهبود وضعیت صنعت كشور، جایگاه خویش را می یابند.
کارشناسان حوزه تاسیسات همچنین تاکید دارند که اصلی‌ترین چالش در رابطه با تولیدات حوزه تهویه مطبوع بحث برندینگ است. به گفته این فعالان، با وجود کیفیت بالای کالای ایرانی، برند محصولات ما در سطح منطقه و جهان چندان شناخته شده نیست؛ همان چالشی که گربیان بیشتر برندهایی که با نام ایران به کشورهای منطقه و جهان صادر می‌شود، را نیز در برگرفته است. به نظر می رسد سیاستگذاران و مسئولان دولتی، باید در کنار تسهیل مناسبات اقتصادی ما با کشورهای جهان در رابطه با زمینه‌سازی برای حضور شرکت‌های ایران در بازارهای جهانی هم چاره اندیشی کنند. از سوی دیگر توجه به حوزه خدمات پس از فروش نیز چالش دیگری است که صنعت تاسیسات سرمایشی و گرمایشی ایران را تهدید می کند و در صورتی که تولیدکنندگان ایرانی بتوانند در حوزه خدمات پس از فروش هم، پاسخگوی نیاز مشتریان خود باشند، دیگر نیازی برای واردات محصولات صنعت حرارتی و برودتی احساس نخواهیم کرد.
رشد کیفی آموزش مهندسین تاسیسات
دبیر انجمن صنفی تاسیسات ایران با تاکید بر نقش مهندسین و مجریان تاسیسات مکانیکی باتجربه در صرفه جویی در مصرف انرژی و ارتقای کیفیت ساخت و ساز معتقد است: برای ایفای نقش کارآمد، باید دانش کافی روزآمد داشته باشید که این هم دلیل مهمی برای افزایش کیفی دانش مهندسی تاسیسات در دانشگاه هاست. سید مجتبی طباطبایی در عین حال تصریح کرد: معتقدم که کیفیت تولیدات صنعت تاسیسات ایران امروز بسیار بالاست. این نظر نه از روی تعصب بلکه بر مبنای مشاهدات بالینی است! در یکی دو دهه اخیر کشورهای بسیاری سعی در نفوذ به بازار تاسیسات ایران داشتند که به لحاظ کیفیت بالای تولیدات کارخانجات ایران، نتوانستند حضوری گسترده داشته باشند و بازار تاسیسات کماکان در تسخیر صنایع ایرانی است. اما به لحاظ مشکلات اقتصادی موجود که صنایع هیچ نقشی در آن ندارند و مربوط به مسئولیت های دولت است، کارخانجات در تامین لوازم تولیدی بسیار در تنگنا هستند و چنانچه این روند ادامه یابد، در سال آینده فقط موضوع تنازع برای بقاء مطرح خواهد بود. اگر دولت سیاست های با ثبات و هدفمندی را برای اقتصاد کشور در پیش بگیرد و دست از روزمرگی بردارد، صنعت تاسیسات ایران با مدیران برجسته ای که دارد تولیدات خود را با بهترین کیفیت طبق فناوری روز جهان عرضه خواهد کرد.
لزوم حمایت از تولیدکننده
اسدلله امینی، دبیر انجمن تولیدکنندگان سیستم‌های تهویه مطبوع نیز با اشاره به ظرفیت بالای تولیدات صنعت تاسیسات و سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی در کشور خاطرنشان کرد که در حدود ۹۰ درصد از تولیدات این صنعت در داخل کشور به سرانجام می‌رسد و امیدواریم تا میزان باقی مانده نیز با حمایت‌های مسوولان وزارت صمت محقق شود و ما به صورت صددرصدی تولیدکننده تجهیزات و تاسیسات سرمایشی و گرمایشی کشور باشیم. وی متذکر شد: تولیدکنندگان محصولات حوزه سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی، از قانونی بودن واردات این محصولات نگران هستند، چرا که با وجود تحریم‌های ناجوانمردانه خارجی و با صرف هزینه‌های بسیار زیاد، همچنان به فعالیت خود ادامه داده‌اند و برهمین اساس هم نیازمند حمایت مسوولان و مقامات ذی‌ربط نسبت به تداوم روند فعالیت‌های خود هستند.
راه گریز از هدررفت سرمایه
آسیب‌هایی در حوزه صنعت ساختمان وجود دارد که می‌تواند به بستری برای گریز یا هدررفت سرمایه از این حوزه تبدیل شود. محسن خندان‌دل با تاکید بر ضرورت شناسایی آسیب‌های موجود در صنعت ساختمان با هدف حمایت از سرمایه‌گذاری‌های موجود، می گوید: این آسیبها روند فعالیت کسب و کار را در این محیط دشوار ساخته است. او اضافه می کند: شماری از این گره‌ها و مشکلات، میان فعالان این حوزه در سراسر کشور مشترک است، پس به یک همگرایی موثر برای مطالبه‌گری در این حوزه نیازمندیم. از جمله آنکه، هنوز کمیسیون تخصصی خدمات فنی، مهندسی و عمران در همه اتاق های بازرگانی استان‌ها شکل نگرفته و مسائل مرتبط با این حوزه از سوی کمیسیون های متناظر پیگیری می شود. این کارشناس خدمات فنی، مهندسی تاکید می کند: در شرایط تورمی تنها این موضوع که چرخه صنعتی بچرخد، ملاک عمل نیست، بلکه باید تلاش شود تا سرمایه های موجود در آن صنعت به نحو مطلوبی مدیریت شود.