نادر نینوایی در جهان صنعت نوشت: در روزهای گذشته اخباری در شبکه‌های اجتماعی و البته یکی از خبرگزاری‌ها منتشر شد که در آن ادعا می‌شد، رافائل گروسی گفته اورانیوم غنی شده ایران در مکان‌های تاریخی اصفهان پنهان شده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد این ادعا در پرسش خبرنگار فاکس نیوز از گروسی مطرح شده و او چنین ادعایی را مطرح نکرده است. با این همه مطرح شدن چنین پرسشی از سوی یکی از رسانه‌های مطرح آمریکایی نشان می‌دهد که جوسازی‌های کنونی می‌تواند در ادامه موجب ایجاد موج منفی خبری و در نهایت تعرض احتمالی به آثار تاریخی اصفهان شود.
در شرایط حساس امروز به نظر می‌رسد که واکنش صریح و شفاف به این ادعا، پیگیری حقوقی از نهادهای بین‌المللی نظیر یونسکو، ایکوم و ایکوموس و البته دعوت از رسانه‌های خارجی جهت حضور در اصفهان و بررسی ادعای غیرواقعی مطرح شده، می‌تواند هزینه حمله احتمالی به آثار تاریخی ایران را بالا برده و مانع رقم خوردن یک فاجعه شود.
راهگشا بودن شفاف سازی
آشکار شدن کذب بودن شایعه مطرح شده از سوی فاکس‌نیوز و برطرف شدن سایه تهدید از سر آثار تاریخی در درجه اول نیاز به حضور ناظران یونسکو و کار رسانه‌ای جهت روشن شدن واقعیت برای جامعه جهانی دارد.
امین طباطبایی، فعال میراث فرهنگی در پاسخ به این پرسش که برای مقابله با تهدید هدف قرار گرفتن آثار تاریخی به بهانه وجود اورانیوم غنی شده چه باید کرد، گفت: نکته اول لزوم حضور خبرنگاران بین‌المللی در کشور در زمان بروز جنگ است. زمانی که دروازه اطلاع‌رسانی بسته باشد انواع و اقسام حرف‌ها و شایعه‌ها ساخته و مطرح می‌شود و مرجع رد و تایید آن هم دولت خواهد بود. به نظر می‌رسد برای مقابله با چنین شایعاتی می‌توان بلافاصله کارشناسان یونسکو را دعوت کرد و جدا از بررسی مباحث حفاظتی، آنها را به بازدید از بناهای تاریخی اصفهان برد. بالاخره بناهای تاریخی اصفهان نامحدود نیستند و قاعدتا این بازدید و در معرض نمایش گذاشتن آثار مقدور است. هرکس هم که یک چنین ادعایی دارد می‌تواند بگوید که در کجا این اورانیوم غنی شده پنهان شده است.
وی افزود: اینکه این ادعاهای بی‌حساب در فضایی که قابل راستی‌آزمایی نیست، مطرح می‌شود بهانه را در دست برخی می‌گذارد که اتفاقات احمقانه‌ای را رقم زده و در نتیجه به آثار تاریخی حمله شود.
کافی نبودن صرف انجام مکاتبه با یونسکو
طباطبایی، فعال میراث فرهنگی در پاسخ به این پرسش که چقدر امیدوار است مکاتبات با ایکوم، ایکوموس، یونسکو و سایر نهادهای بین‌المللی مربوطه نتیجه‌بخش باشد و مانع تعرض رژیم صهیونیستی به آثار تاریخی ایران شود، گفت: به نظرم فقط مکاتبه کافی نیست. گاهی در ادارات نامه می‌زنند فقط برای آنکه نامه زده باشند اما یک زمانی هم هست که پس از ارسال نامه، فردی را برای پیگیری موضوع می‌فرستند تا نامه به سرانجام برسد. وی افزود: به نظرم برای حفاظت از آثار تاریخی لازم است که بیش از صرف ارسال یک نامه انجام شود. راهکار این است که به صورت فعالانه هر نهادی که لازم است نمایندگان و بازرسانش دعوت شوند تا مشخص شود ادعاهای مطرح شده صحت ندارد. به بیان دیگر صرف ارسال یک نامه از سوی سازمان‌های مردم نهاد، ایکوموس ایران، دولت و متخصصان کافی نیست. توجه داشته باشید که برخلاف سازمان‌های مردم نهاد، دولت ابزار پیگیری نامه‌های ارسالی(به مجامع بین‌المللی مربوطه) را دارد و اگر این نگرانی که برای فعالان میراث فرهنگی کشور وجود دارد برای دولت هم وجود دارد، باید به صورت فعالانه پیگیر باشد تا ادعای مطرح شده را رد کند و به صرف ارسال یک نامه بسنده نکند.
تهدید جنگ بر سر آثار تاریخی
محمدمهدی کلانتری، دبیر پویش ملی نجات بافت‌های تاریخی ایران در خصوص شایعات مطرح شده از سوی رسانه فاکس نیوز و مخاطرات جنگ برای آثار تاریخی گفت: همیشه در جنگ‌ها یکی از مواردی که آسیب می‌بیند، آثار تاریخی است. این در حالی است که از نگاه قوانین بین‌المللی، حمله به آثار تاریخی جنایت جنگی محسوب می‌شود. با این همه همواره دیده‌ایم که در جنگ‌ها یکی از قربانی‌ها فرهنگ و تمدن است. در جنگ جهانی اول و دوم و در جنگ تحمیلی هشت ساله با صدام هم این موضوع اتفاق افتاد. اگر جنگ‌های نوین را هم بررسی کنید می‌بینید که هم در جنگ‌های داخلی و هم در جنگ‌های خارجی آسیب به آثار تاریخی رواج دارد. اقدامات داعش و تخریب موزه بغداد و تخریب‌ها در محوطه‌های تاریخی سوریه را در این مدت دیده‌ایم. سایت‌های باستانی هم در حملات داعش هدف حمله قرار گرفت و آثار قابل جا‌به‌جایی را انتقال داده و مابقی آثار توسط گروه‌های تندرو در سوریه منفجر شد. در نهایت هم آثار غارت شده سر از اروپا و رژیم صهیونیستی در می‌آورد. وی در بخشی دیگر از سخنانش افزود: در جنگ اسرائیل و لبنان و در جنگ رژیم صهیونیستی و غزه هم حجم بالایی از آثار تاریخی تخریب شد. تخریب مساجد تاریخی به این بهانه که در این مراکز، اشخاص یا سلاح‌هایی قرار داشته در این مدت اتفاق افتاده است. به نظرم تفکری که به آثار تاریخی در غزه و لبنان رحم نکرده، قطعا در صورت تعرض مجدد به ایران، به آثار تاریخی ایران هم رحم نخواهد کرد.
لزوم بالا بردن هزینه تعرض به آثار تاریخی
در شرایطی که شایعات مطرح شده از سوی «فاکس نیوز» نگرانی‌ها در مورد آسیب به آثار تاریخی ایران را به حداکثر رسانده، لازم است که دولت با برجسته‌سازی موضوع در رسانه‌های بین‌المللی و مکاتبه با نهادهای بین‌المللی، مانع تهدید آثار تاریخی کشور شود.
کلانتری، فعال میراث فرهنگی در پاسخ به این پرسش که آیا مکاتبات با یونسکو و سایر نهادهای مرتبط می‌تواند هزینه تعرض به آثار تاریخی را برای اسرائیل بالا ببرد، گفت: یونسکو زیر نظر سازمان ملل است.
حال ببینید که سازمان ملل در جریان منازعات پیشین و آسیب به آثار تاریخی کشورهای دیگر چقدر ورود کرده است یا چقدر توانسته فشار بیاورد که جلوی تخریب آثار تاریخی را بگیرد.
در واقع تصمیم‌گیری در اختیار خودشان است و متاسفانه سلیقه‌ای عمل می‌کنند. پس از تخریب آثار تاریخی سوریه، لبنان و غزه، سازمان ملل اقدام موثری نداشته است و نمی‌توان امید داشت که در خصوص تخریب احتمالی آثار ایران نیز اقدامی انجام دهد.
وی در خاتمه ابراز داشت: اینکه بگویند اورانیوم به بناهای تاریخی انتقال یافته و به این بهانه آثار تاریخی ایران را تخریب کنند حاکی از اوج رذالت است و نباید این اجازه را داد.
به نظرم به هر روی سازمان‌های مرتبط باید در این خصوص مکاتبه و تلاش کنند تا جلوی تعرض به آثار تاریخی کشور گرفته شود.