جهان صنعت نوشت: در بازار مالی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان یکی از ابزارهای نوین و ساختاریافته جذب سرمایه، جایگاهی میان بورس و بانک یافته‌اند؛ جایی که سرمایه‌گذاران می‌توانند بدون نیاز به تخصص مستقیم در تحلیل بازار، از مزایای مدیریت حرفه‌ای بهره‌مند شوند. در مقایسه با ابزارهایی همچون سهام مستقیم، سپرده بانکی، اوراق بدهی یا طلا، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با تنوع ساختاری، انعطاف‌پذیری بیشتر و سطح دسترسی بالاتر، طیف وسیعی از نیازهای سرمایه‌گذاری را پوشش می‌دهند. در این مطلب به بررسی سه نوع از صندوق‌های سهامی اصلی در بازار پرداخته‌ایم؛ صندوق‌های سهامی کلاسیک که شروع‌کننده داستان سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بازار سرمایه بودند، صندوق‌های مختلط که با وجود دارا بودن سهام، سعی بر کنترل ریسک دارند و در نهایت، ریسکی‌ترین نوع صندوق‌ها در بازار سرمایه کشور یعنی صندوق‌های اهرمی که بازدهی مناسبی را در دوره‌های کوتاه‌مدت اخیر تجربه کرده‌اند.
عملکرد دوره‌ای صندوق‌های سهامی
بررسی بازدهی‌های هفتگی، ماهانه، شش‌ماهه و یک‌ساله صندوق‌های منتخب، حاکی از تفاوت‌های معناداری در ساختار بازدهی آنهاست. در افق یک‌ساله، آگاس با بازده ۷۴/۵۸درصد بهترین عملکرد را ثبت کرده و با ضریب آلفای ۷۴/۲۰ و بتای ۸۲/۰ در صدر صندوق‌های فعال قرار دارد. اطلس نیز با بازده سالانه ۱۳/۵۴درصد، آلفای ۱۳/۱۰ و بتای ۰۵/۱، نشان داده که با پذیرش ریسکی کمی بالاتر از شاخص بازار، توانسته بازدهی مناسبی را خلق کند. از سوی دیگر، صندوق سرو با بازده ۲۷/۵۲درصد، آلفای ۲۷/۱۴ و بتای ۸۱/۰ نیز از جمله صندوق‌هایی بوده که در قالب مدیریت فعال، عملکردی فراتر از شاخص داشته است. صندوق ثروتم با بازدهی ۳/۵۲درصد، آلفای ۳/۱۳ و بتای ۸۶/۰ نیز از نمونه‌های موفق در ترکیب بازدهی بالا و ریسک منطقی است. در حالی که صندوق ارزش با بازده ۶۲/۴۵درصد، آلفای ۶۲/۵ و بتای ۸۷/۰ عملکردی نسبتا متوسط داشته است. در نقطه مقابل، صندوق‌های آساس، بذر امید آفرین و افق ملت به ترتیب با بازده‌های سالانه ۷۷/۳۹درصد، ۷۳/۳۴درصد و ۷۳/۳۶درصد و ضرایب آلفای منفی ۲۳/۴، ۲۷/۱ و ۲۷/۶، با وجود نوسانات قابل توجه (با بتای ۰۳/۱، ۷۳/۰ و ۰۰/۱) نتوانسته‌اند بازدهی مازادی نسبت به بازار ارائه دهند. در دوره شش‌ماهه، صندوق ثروت با بازدهی ۶/۵۵درصدی و پس از آن اطلس با ۷۴/۵۲درصد در جایگاه‌های اول و دوم قرار دارند.
پیشتازان سهامی کلاسیک در مدیریت دارایی
در بین صندوق‌های سهامی بزرگ، اطلس با ارزش خالص دارایی بیش از ۱۸/۵همت، در جایگاه نخست قرار دارد. آگاس نیز با حدود ۳۴/۴همت، سهم مهمی از بازار صندوق‌های سرمایه‌گذاری را به خود اختصاص داده است. پس از این دو، سرو با دارایی بالغ بر ۷۷/۲همت و ارزش با ۳/۲همت، در رده‌های بعدی قرار دارند. سایر صندوق‌ها ازجمله ثروت، آساس، بذر امید آفرین و افق ملت در محدوده ۵/۱همت قرار گرفته‌اند که اگرچه از منظر AUM کوچک‌ترند اما همچنان بازیگران فعالی در بازار صندوق‌های سهامی محسوب می‌شوند.
بزرگان اهرمی از منظر ارزش خالص دارایی‌ها
در میان صندوق‌های سهامی اهرمی بازار سرمایه، بررسی ارزش خالص دارایی‌ها به‌عنوان شاخصی از مقیاس فعالیت، اعتماد بازار و ظرفیت نقدشوندگی اهمیت دوچندان می‌یابد، به‌ویژه آنکه این صندوق‌ها با بهره‌گیری از مکانیسم‌های اهرمی، پتانسیل بازدهی و ریسک بالاتری نسبت به صندوق‌های سنتی دارند. در صدر این فهرست، صندوق اهرم با AUM بیش از ۶/۲۳همت قرار داشته که سهمی قابل توجه از منابع مالی بازار صندوق‌های اهرمی را در اختیار دارد و از نظر ساختار سرمایه‌ای، یک بازیگر تعیین‌کننده به شمار می‌آید. پس از آن، صندوق موج با ۷/۱۲همت و توان با بیش از ۵/۱۰همت در جایگاه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. در میان صندوق‌های دیگر، جهش، شتاب و بیدار نیز با دارایی تحت مدیریت قابل توجهی در اختیار دارند و به ترتیب ۸، ۷ و ۵/۶همت دارایی را مدیریت می‌کنند. در سوی دیگر طیف، دوایکس و نارنج اهرم به ترتیب با دارایی تحت مدیریت ۹۵/۱ و ۱/۵همتی در رده‌های بعدی قرار دارند.
نارنج خوش طعم بازار!
بررسی بازدهی صندوق‌های سهامی اهرمی در بازه‌های هفتگی، ماهانه، فصلی و سالانه، نشان می‌دهد که نوسانات عملکرد میان این ابزارها قابل توجه است و انتخاب میان آنها باید بر مبنای استراتژی زمانی سرمایه‌گذار و تحمل ریسک انجام گیرد. در بازه یک ماهه، نارنج اهرم با بازده ۶۷/۳۶درصدی در صدر جدول قرار دارد. جهش و شتاب نیز به ترتیب با ۷۸/۳۴درصد و ۶۲/۳۰درصد، بازدهی چشمگیری از خود نشان داده‌اند.
عملکرد این صندوق‌ها در مقطع کوتاه‌مدت، تا حد زیادی به رفتار تهاجمی در معاملات و تمرکز در پرتفوی چینی مرتبط است. برای مثال صندوق نارنج در ۱۰سهم اول خود، بیش از ۵۰درصد سرمایه‌گذاری خود را انجام داده است. در افق سه‌ماهه، برتری نارنج ادامه دارد (۱۳/۳۹درصد) و از سمت دیگر، بیدار، موج و جهش نیز بازده‌هایی بالای ۲۰درصد ثبت کرده‌اند؛ موضوعی که به نحوه مدیریت پرتفو و زمان‌بندی ورود و خروج سرمایه‌ها مربوط می‌شود. مهم‌ترین نکته در بازدهی شش‌ماهه است؛ جایی که صندوق‌های اهرمی توانسته‌اند بازده‌هایی چشمگیر در حدود ۱۰۰درصد و بالاتر را به ثبت برسانند. نارنج با ۹۸/۱۳۱درصد و موج با ۶۲/۱۱۳درصد در بالاترین سطوح بازدهی قرار دارند.
میانه‌روی در نوسانات بازار
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مختلط به‌عنوان ابزارهایی میان‌رو میان صندوق‌های درآمد ثابت و سهامی، نقشی کلیدی در جذب سرمایه‌گذاران با درجه ریسک‌پذیری متوسط ایفا می‌کنند. این صندوق‌ها با ترکیب دارایی‌هایی از جنس سهام و اوراق با درآمد ثابت، تلاش دارند تا تعادلی میان رشد سرمایه و حفظ ارزش دارایی ایجاد کنند. در بین پنج صندوق مختلط مورد بررسی، از منظر ارزش خالص دارایی‌ها (AUM)، زیتون با بیش از ۵۲/۲همت صدرنشین است؛ این حجم دارایی خالص، نشان‌دهنده مقیاس بزرگ‌تر و جایگاه تثبیت‌شده‌تر آن در میان سرمایه‌گذاران است.
پس از آن، صنوین با ۱۵/۳همت و آسام با ۱۴۵میلیارد تومان قرار دارند. آفرین و هیبرید نیز مجموعا با دارایی تحت مدیریت کمتر از ۲۸۷میلیارد تومان در دسته کوچک‌ترها قرار می‌گیرند.
با بررسی بازدهی‌ها در افق‌های زمانی مختلف، هیبرید با عملکردی ممتاز در اغلب بازه‌ها، به‌ویژه در دوره یک‌ساله ۳۸/۵۶درصد، درخشش ویژه‌ای دارد. پس از آن، صنوین ۶۳/۴۱درصد و آسام ۷۹/۴۷درصد جایگاه‌های بعدی را به خود اختصاص می‌دهند. در بازه شش‌ماهه نیز، بازدهی ۴۴درصد هیبرید و ۶۹/۳۸درصد صنوین نشان می‌دهد که این صندوق‌ها در دوره‌های میان‌مدت نیز توانسته‌اند بازدهی مناسبی به ثبت برسانند.
از سوی دیگر، زیتون با وجود دارایی تحت مدیریت بالای خود، در بازدهی یک‌ساله تنها ۸۵/۲۷درصد عملکرد داشته که این موضوع به واسطه تغییر استراتژی مدیریتی در این صندوق رخ داده است.
در نهایت آفرین با بازدهی نسبتا مطلوب در اکثر افق‌ها، به‌ویژه یک‌ماهه (۶۷/۱۲درصد)، گزینه‌ای با نوسان کمتر و بازدهی متوازن تلقی می‌شود.