ابتدای هفته گذشته چندنفر از فعالین محیط‌زیست و بلاگر‌های اینستاگرام با حضور در قسمت متروکه شهرک نیرهوایی محله «خانه‌اصفهان» و انتشار تصاویری از ترک‌های عمیقی که در کف خیابان و دیوار خانه‌های این مجموعه مسکونی ایجاد شده بود علت تخلیه این شهرک را از دو سال پیش فرونشست زمین اعلام کردند. این گزارش‌ها به سرعت در شبکه‌های اجتماعی ، خبرگزاری‌های داخلی و رسانه‌های خارج از کشور منتشر و با واکنش‌های گوناگونی از سوی افکار عمومی روبه‌رو شد. درحالی که بیشتر مخاطبان و کاربران شبکه‌های اجتماعی با ارسال نظرات خود از وقوع فرونشست در اصفهان و بی‌توجه‌ای مسئولان به این فاجعه ابراز نگرانی و تاسف می‌کردند. گروهی دیگر نیز تخلیه این شهرک به علت فرونشست را نادرست خوانده و معتقدند: مالکیت اصلی این خانه‌ها با وزارت دفاع بود و در سال 97 از سوی این نهاد نظامی به مزایده گذاشته می‌شود. تعدادی از تعاونی‌های مسکن به منظور این انبوه‌سازی و تعدادی از افراد حقیقی موفق به خرید خانه‌ها می‌شوند. در نتیجه ساکنان قبلی این شهرک که کارکنان نیروهوایی بودند ناچار به تخلیه خانه‌هایشان می‌شوند.
تکذیب فرونشست
در همین حال نیز ابتدای هفته جاری روزنامه «اصفهان زیبا» با انتشار گزارش ویدویی فرونشست زمین و تخلیه خانه‌های این مجموعه به علت این پدیده را تکذیب کرد. در این گزارش میدانی افشین سرتیپی نایب رئیس هیئت امنای شهرک نیروهوایی سابق با حضور در همان محلی که چندین پیش فعالین محیط‌زیست در آن حاضر شدند به استناد استعلامی که تاریخ 22 اردیبهشت امسال از اداره آب منطقه گرفته شده علت ترک‌های کف خیابان را عبور لوله‌های فاضلاب منطقه متروکه و عدم رسیدگی شهرداری به آن بیان کرد و علت ترک دیوارها را نیز رطوبت‌زدگی و نداشتن پی مناسب دیوارها دانست. همچنین در آخر نیز پیرامون تخلیه خانه‌های این مجموعه گفت: این خانه‌ها در سال 97 توسط وزارت دفاع به تعاونی‌های مسکن سپس از تعاونی‌ها به پرسنل و اشخاص حقیقی واگذار شد. تخلیه اینجا قرار بود تا پایان سال 98 انجام شود اما تا اواسط سال 99 به طول کشید. او سپس به خانه‌های خالی از سکنه در کنار خانه دارای سکنه اشاره می‌کند و می‌گوید: اشخاصی که در اینجا زندگی می‌کردند مستاجر بودند و اکنون که مالک حقیقی پیدا کردند؛ بنابراین ناچار به تخلیه شدند. تا اینجا شاید بنظر برسد خبر فرونشست در این منطقه کذب و چندان جدی نیست. در حالی که کارشناسان بنا بر مطالعات علمی فرونشست در این منطقه را کاملا جدی می‌دانند. داستان اما از چه قرار است؟
از زمین‌های کشاورزی تا شهرکی لاکچری
خاک اصفهان طی سالیان متمادی با آب به تعادل رسیده است اما در سال‌های گذشته به علت خشکی زاینده‌رود و برداشت بی‌رویه آب‌های زیر زمینی و افت شدید سطح این آب، با پدیده فرونشست روبه‌رو شده است. ازسوی دیگر طراحی و ساخت مجموعه «خانه اصفهان» با مساحت 140 هکتار توسط شرکت خانه و مهندسین مشاور عبدالعزیز فرمانفرما در سال 1352 روی بخشی از زمین‌های کشاورزی شمال اصفهان آغاز و طبق گفته افراد مطلع برای ساخت این شهرک مسکونی متشکل از خانه‌های ویلایی یک و دو طبقه که هرکدام در قطعه زمینی به مساحت 700 الی 100 متر مربع همراه با استخر شخصی مخصوص سکونت افراد مرفه ساخته شده بود، تعدادی از قنات‌ها و مادی‌های اطراف این شهرک خشکانده می‌شود. همچنان نیز اطراف این شهرک پوشیده از جالیز و زمین‌های کشاورزی در حال کشت است.
خشک شدن مادی‌ها و قنوات مجاور این شهرک در دهه 50 از یک سو وجود مزارع کشاورزی اطراف این شهرک که احتمال داده می‌شود با برداشت آب‌های زیر زمینی زیادی همراه باشد و این محدوده از اصفهان را با خطر جدی فرونشست همراه کرده باشد. همچنین طبق اطلس فرونشست اصفهان که در سال 1398 توسط سازمان نقشه‌برداری کشور و با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای برداشته شده است فرونشست در این منطقه گزارش شده است و هرچه زودتر برای جلوگیری از آن باید راهکاری پیدا کرد.
انبوه‌سازی خطرناک
ازسوی دیگر طبق طرح تفصیلی جامع اصفهان که توسط مهندسین مشاور شرکت نقش‌جهان‌پارس (هادی میرمیران) تهیه شده بود در این قسمت از اصفهان با توجه به نوع خاکی که دارد نباید بارگذاری‌های سنگین( انبوه‌سازی) انجام شود. در آن طرح این قسمت از اصفهان برای ساخت‌وسازهای سبک و متراکم مانند ورزشگاه و مراکز تفریحی در نظر گرفته شده بود. همچنین طبق گفته یکی از مهندسین سازنده خانه اصفهان نیز هنگام ساخت این شهرک در دهه 50 و ادامه ساخت آن در دهه 60 نوع خاک این منطقه با توجه به ساخت خانه‌های ویلایی با زیربنای حدود 300 متر متراژ زمینی هزار متر مشکلی نداشته است اما اینکه اکنون با توجه به تغییراتی که در خاک اصفهان به علت خشکی زاینده‌رود و برداشت آب‌های زیر زمینی رخ داده است آیا انبوه‌سازی در آن مشکلی ایجاد کند یا خیر بدون شک باید مورد بررسی قرار گیرد.
در همین حال نیز یک کارشناس زمین شناسی معتقد است: خاک اصفهان در این سال‌ها دچار فرونشست شده است و انبوه‌سازی در آن منطقه بدون توجه به این پدیده می تواند خطر آفرین باشد. او ماجرای فرونشت را به کرونا تشبیه می‌کند می‌گوید: مسئولین ما در روزهای نخست ورود کرونا به ایران را مدام تکذیب کردند تا اینکه پس از یک سال خورده‌ای با چنین فاجعه‌ای روبرو شده‌ایم. اکنون نیز اگر قرار باشد فرونشست را به هر علتی در اصفهان تکذیب کنند در آینده نزدیک ممکن است با فاجعه‌ای غیر قابل جبران روبرو شویم.
هرچند ممکن است علت اصلی تخلیه شهرک نیروی هوایی خانه‌اصفهان، فرونشست زمین نباشد اما طبق نظر کارشناسان نباید وقوع این پدیده را نادیده گرفت. بدون تردید تکذیب آن برای هرگونه بارگذاری بیش از اندازه و انبوه‌سازی بر روی آن مشکل آفرین خواهد بود.