تعلیق برنامه پروازهای سبز

باوجود اینکه انتظار می‌رفت در سال ۲۰۲۰ حدود ۵ میلیارد مسافر (توریست و غیرتوریست) از سفرهای هوایی استفاده کنند با همه‌گیری ویروس کرونا در جهان این رقم به نصف خواهد رسید و احتمال بازگشت این صنعت به پیش از کرونا دست‌کم برای سال ۲۰۲۴ برآورد شده است. با بازگشت صنعت هواپیمایی به پیش از کرونا، این صنعت اولویت دوگانه مستحکم‌تر کردن اقتصاد و افزایش پروازها را با استفاده از پشتیبانی عوامل تاثیرگذار در صنعت هوایی مدنظر دارد. این امر می‌تواند صنعت هوایی را با مشکلاتی روبه‌رو کند که مهم‌ترین آن انتشار گاز دی‌اکسیدکربن‌ است. شیوع کرونا منجر به کاهش چشمگیر پروازها و در نتیجه کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و کاهش زباله‌های بسیار آلوده شده است اما احیای مجدد پروازها و افزایش آن به‌منظور جبران خسارت‌های وارده منجر به افزایش گازهای گلخانه‌ای و زباله‌های بیشتر می‌شود و باتوجه به فشارهای مالی گسترده صنعت هوایی جهان برای دفع زباله در آینده، جهان با مشکلاتی مواجه است. به‌این منظور سازمان‌های حمل‌ونقل هوایی طی چند سال گذشته و پیش از کرونا برای شرکت‌های هواپیماسازی مقرراتی را برای ساخت هواپیماهای پاک تدوین کرده‌اند. خطوط هوایی جهان همچون بوئینگ و ایرباس به‌منظور حفظ شهرت خود و تسریع سفرهای هوایی اقدام به برنامه‌ریزی نسل بعدی هواپیماهای سبز و پاک به منظور جلوگیری از گرم‌تر شدن زمین کرده‌اند.باتوجه به اینکه منابع مالی این صنعت با افزایش هواپیماها و پروازها تامین می‌شود سرمایه‌گذاری گسترده و گام‌های بلند برای فناوری نوین جهت پروازهای بدون انتشار گاز کربن چندان امکان‌پذیر نیست  زیرا تنها ۳۰ شرکت هوایی یعنی یک‌سوم خطوط هوایی جهان پیش از بروز بحران سودآور بودند و حتی کمک‌های مالی دولت‌ها و سازمان‌ها همچنان نمی‌تواند بر ناکامی دیگر شرکت‌ها در جبران خسارت‌ها اثرگذار باشد و امکان پرداخت کمک‌های مالی بیشتر برای ایجاد شرایط سبز پروازها وجود ندارد. شرکت هواپیمایی لوفت هانزا با پرداخت ۸/ ۹ میلیارد دلار امکان خرید ۸۰ هواپیما با سوخت مناسب را دارد اما این شرکت بزرگ هواپیمایی برای حفظ جایگاه خود به مبالغی بسیار بیشتر برای خرید هواپیماهای بیشتر نیاز دارد. شرکت هواپیمایی فرانسه نیز با ارائه ۵/ ۱ میلیارد یورو امکان توسعه هواپیماها با انتشار صفر گازهای آلاینده را فراهم کرده است و شرکت‌های هواپیمایی را موظف می‌کند برای مسیرهای کوتاه‌تر و بین‌شهری در فرانسه خدمات‌دهی به‌صورت زمینی باشد و پرواز نکنند. خطوط هوایی آمریکا نیز با دریافت یارانه حدود ۲۵ میلیارد دلار از دولت درصدد رسیدن به مسیر سبز در آسمان‌ها برآمده است. با شیوع ویروس کرونا امکان استفاده از این هواپیماها به تاخیر افتاد.باتوجه به اینکه این صنعت در رکود بی‌سابقه‌ای به‌سر می‌برد توسعه هواپیماهای سبز با سرعت بسیار کمی امکان‌پذیر خواهد بود. شرکت ایرباس توسعه این هواپیماها با استفاده از سوخت‌های تجدیدپذیر برق یا هیدروژن را تا سال ۲۰۲۳ هدف‌گذاری کرده بود اما تحقق آن درصورتی امکان‌پذیر است که غول‌های هواپیماسازی جهان این اطمینان را به‌دست آورند که اگر قصد سرمایه‌گذاری در ساخت هواپیماهای پاک را داشته باشند از رونق بازار برخوردار خواهند شد. 

دو شرکت بزرگ هواپیماسازی ایرباس و بوئینگ نیازمند ایجاد برنامه‌های بلندمدت‌تر برای ساخت این هواپیماها هستند. دو شرکت بزرگ هواپیمایی راین ایر و ایزی جت پس از حادثه ۱۱ سپتامبر و تنظیم مقررات هوایی اروپا به منظور گسترش سریع این صنعت از هواپیماهای ارزان‌قیمت استفاده کردند بنابراین یک صنعت هواپیمایی پویا که به‌دنبال راه‌های جدید برای رشد است نیاز به هواپیماهای جدید دارد و این امر به بوئینگ و ایرباس امکان سبزتر شدن سفرهای هوایی را می‌دهد زیرا بازگرداندن این صنعت به شرایط قبل منجر به آسیب بیشتر به کره زمین خواهد شد. 

به گزارش «دنیای‌اقتصاد» سقوط ناگهانی سفرهای هوایی منجر به تغییر شکل صنعت چند تریلیون دلاری شده است و شرکت‌های هواپیمایی را به سمت دور شدن از ویرانی‌های همه‌گیری کووید-۱۹ و حرکت به سمت آینده سوق داده است. محدودیت‌های پرواز ناشی از شیوع کرونا منجر به کاهش گسترده فروش بلیت شده است که این موضوع بر سازندگان هواپیماهای مسافربری نیز تاثیر گذاشته و منجر به کاهش تولید قطعات شده است. همچنین در پی این اتفاق هزاران کارگر اخراج شده‌اند. در سال ۲۰۱۹ حدود ۵/ ۴ میلیارد سفر از طریق خطوط هوایی صورت گرفت و روزانه بیش از ۱۰۰هزار پرواز تجاری انجام می‌شد. براساس اعلام سازمان حمل‌ونقل جهانی این سفرها به‌طور مستقیم از ۱۰ میلیون شغل در فرودگاه‌ها پشتیبانی می‌کرد. در سال ۲۰۱۹ میزان درآمد فرودگاه‌های جهان حدود ۱۷۰ میلیارد دلار بوده و این رقم برای شرکت‌های هواپیمایی ۸۳۸میلیارد دلار بوده است. ایرباس و بوئینگ دو قطب مهم ساخت هواپیماها بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار درآمد کسب کرده‌اند و در کل درآمد صنعت هوایی جهان بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار بوده است. اما شیوع کرونا منجر به کاهش درآمد ۴۶۰ میلیارد دلاری این صنعت شده است و به‌جای افزایش ۴ درصدی درآمد در سال ۲۰۲۰ احتمال کاهش درآمدی ۵۰ درصدی وجود دارد. به‌رغم بازگشت محدود مسیرهای داخلی بازارهای بزرگی همچون آمریکا، اروپا و چین اما چشم‌انداز روشنی از آینده این صنعت وجود ندارد و بخش عظیمی از هواپیماها همچنان در پارکینگ به‌سر می‌برند. تعداد زیاد هواپیماها و کاهش قیمت سوخت تا حدودی بر کاهش استفاده از مدل‌های قدیمی تاثیرگذار خواهد بود. بریتیش ایروی اعلام کرد ۳۱ جت بوئینگ ۷۴۷ خود را بازنشسته کرده است. همچنین شرکت تحقیقاتی هواپیمایی (IBA) پیش‌بینی کرده حدود ۸۰۰ هواپیما در جهان کنار گذاشته شوند. شرکت‌های هواپیمایی باتوجه به بحران مالی به‌وجود آمده خرید و تحویل هواپیماهای خود را به تاخیر انداخته و امکان استفاده از هواپیماهای سبز در کوتاه‌مدت وجود ندارد.

درحال‌حاضرجلوگیری از پرواز خطوط هوایی مانع از گسترش شرکت‌های هوایی شده است زیرا قطع قوانین مربوط به خدمات‌دهی فرودگاه‌ها در شرایط فعلی منجر به اختلال در ورودی‌های جدید شده است و بسیاری از فرودگاه‌ها در سراسر جهان پروازهای خود را در تابستان متوقف کرده‌اند و برخی تمایل به تمدید آن در زمستان نیز دارند. اگر خدمات‌دهی هواپیماها مجددا قابل بازگشت نباشد منجر به کاهش و محدود شدن رقبا در صنعت حمل‌ونقل هوایی جهان می‌شود. اگرچه حدود ۶۰ درصد درآمد فرودگاه‌ها از شرکت‌های هواپیمایی و مسافر و بقیه از پارکینگ و خرده‌فروشی است و آسیب بسیاری بر فرودگاه‌ها در سراسر جهان وارد شده است اما فرصت‌هایی برای بازسازی خطوط هوایی جهان وجود دارد. رقابت منجر به کاهش قیمت‌ها و بازگشت برخی از کارگران می‌شود همچنین شکاف‌ها در بازار کاهش می‌یابد و با ارزان‌تر شدن هواپیماها فرودگاه‌ها دارای خدمات‌رسانی اضافی خواهند شد و ظرفیت پروازهای خود را افزایش خواهند داد. این صنعت همچنین درحال بازنگری در شرایط زیست محیطی است. خطوط هوایی بزرگ و قدرتمند از این بحران برای تجدید ناوگان هوایی خود استفاده می‌کنند و منجر به سبز شدن این صنعت می‌شوند که این امر می‌تواند از طریق تعویق در پیش‌پرداخت و کاهش قیمت ممکن شود.