صادرات بنزین ایران برای نخستین‌بار
همین چند روز پیش ١٥میلیون لیتر بنزینی که در پالایشگاه ستاره خلیج فارس بندرعباس تولید شده بود، صادر شد و بنا شده است که ایران فعلا و با همین دست‌فرمان روزانه ١٥میلیون لیتر بنزین صادر کند اما میزان بنزینی که ایران می‌تواند صادر کند، خیلی بیشتر از این ارقام است و باید بگوییم که این بنزین با اسراف و حیف و میل دود می‌شود و به هوا می‌رود. برای این‌که متوجه این موضوع شوید بهتر است یک‌سری اعداد و ارقام را با هم مرور کنیم.
ایرانی‌ها چقدر بنزین اسراف می‌کنند؟
تولید روزانه بنزین کشور از ۵۲میلیون لیتر در سال ۱۳۹۱ به ۱۰۷میلیون لیتر در تیر ماه امسال رسیده است و براساس پیش‌بینی‌ها این رقم تا پایان مرداد به ۱۱۰میلیون لیتر در روز خواهد رسید. در مقابل تولید روزانه ١٠٧میلیون لیتری بنزین در ایران، ایرانی‌ها چیزی حدود ٩١میلیون لیتر بنزین مصرف می‌کنند. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد میزان مصرف روزانه بنزین در تیر امسال از ٩١میلیون و ٧٠٠هزار لیتر هم فراتر رفته است. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که مدیران وزارت نفت می‌گویند اگر ایرانی‌ها بخواهند مطابق با استاندارد جهانی بنزین مصرف کنند، آنها باید تنها ٨٠میلیون لیتر بنزین در روز بسوزانند. با این حساب ایرانی‌ها ماهانه چیزی حدود ٣٥١میلیون لیتر بنزین اضافه می‌سوزانند.
صادرات بنزین چقدر دلار به ایران می‌آورد؟
هر لیتر بنزین صادراتی در بازار جهان حدود ٥٧ سنت قیمت دارد. اگر ایرانی‌ها در ماه ٣٥١میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی کنند، در سال چیزی حدود ٤میلیارد و ٢١٢میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی می‌کنند. ارزش این میزان بنزین ٢میلیارد و ٤٠٠میلیون دلار است.
حالا که ایران به صادرات روزانه ١٥میلیون لیتر بنزین رسیده است، درواقع روزانه به چیزی حدود ٨,٥میلیون دلار درآمد دست پیدا کرده است. این میزان صادرات بنزین در یک سال چیزی حدود ٣.١میلیارد دلار درآمد نصیب کشور می‌کند.
بهتر است این‌گونه بگوییم که با صرفه‌جویی مردم در مصرف بنزین، صادرات بنزین ایران می‌تواند به حدود دو برابر درآمد فعلی برسد و درواقع ایران می‌تواند تمام مواد غذایی وارداتی یک سال خود را که حدود ٥میلیارد دلار است، از فروش بنزین به خارجی‌ها تأمین کند.
کیفیت بنزین ایرانی استاندارد است؟
اما کیفیت بنزین ایرانی چطور است؟ بنزین تولید داخل سال‌ها یکی از متهمان پرونده آلودگی هوا بوده است. خیلی‌ها مدعی هستند که بنزین تولید داخل فاصله زیادی با استانداردهای بین‌المللی دارد اما به نظر می‌رسد که کیفیت بنزین داخلی برخلاف آن‌چه که ادعا می‌شود نه‌تنها مناسب برای بازار ایران بوده که مورد تأیید استاندارد کشورهای همسایه هم قرار گرفته است.
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران در این‌باره به «شهروند» می‌گوید: «اکتان بنزین‌های صادراتی مطابق با استاندارد یورو ٥ بین ٩١ تا ٩٥ است و هیچ مشکلی در کیفیت این بنزین وجود ندارد.»
او ادامه می‌دهد: «در دولت‌های یازدهم و دوازدهم از کاتالیست‌های پایه فلزات گرانبها و سیستم‌های نوین تولید استفاده شده و به‌خصوص در پالایشگاه ستاره خلیج فارس، تولید با کیفیت بسیار بالا انجام می‌شود؛ بنابراین بنزین تولیدی ایران کاملا منطبق بر استانداردهای جهانی است.»
پدیدار می‌گوید: «هم اکنون دو نوع بنزین بدون سرب با اکتان ۹۱ و بنزین سوپر با اکتان ۹۵ تولید می‌شود که هر دو با کیفیت و منطبق با استانداردهای جهانی هستند.»
به گفته او، پیش از این حدود یک‌چهارم بنزین تولید کشور بنزین سوپر با اکتان ٩٥ بوده و مابقی بنزین‌های رگولاتور یا همان بنزین‌های معمولی بودند اما قرار است این میزان در ماه‌های آینده رشد چشمگیری داشته باشد.
\
صادرات بنزین دو برابر نفت پول می‌آورد
خوب است که بدانید فروش بنزین چیزی حدود دو برابر نفت خام ارزش افزوده و درواقع ثروت نصیب ایران می‌کند. هر بشکه نفت ایران در بهترین حالت ٦٢ دلار خریداری می‌شود. اگر بخواهیم شرایط تحریم را در نظر بگیریم که قیمت فروش نفت بسیار کمتر از این رقم می‌شود. با وجود این ما همان قیمت ٦٢ دلار را برای هر بشکه نفت در نظر می‌گیریم. هر بشکه نفت صادراتی با استاندارد جهانی چیزی حدود ١٥٩ لیتر حجم دارد. با این حساب قیمت هر لیتر نفت خام در حال حاضر حدود ٠,٣ دلار است؛ این در حالی است که قیمت هر لیتر بنزین صادراتی ٠.٥٧ دلار است. به این ترتیب بنزین دو برابر نفت خام برای ایران درآمد دارد.
به جز این صادرات بنزین برای ایران در شرایط تحریم تبعات کمتری دارد.
پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق تهران در این‌باره به «شهروند» توضیح می‌دهد: «نفت ایران امروزه در محموله‌های یک تا ۲میلیون بشکه‌ای توسط « VLCC »ها و « ULCC»ها (نفتکش‌های بزرگ) به مقاصد مشخص حمل می‌شود. به همین دلیل امکان رهگیری نفتکش‌ها از طریق GPS و فناوری‌های ماهواره‌ای کار چندان سختی نیست.»
او ادامه می‌دهد: «اما با تبدیل تک‌محصول نفت به فرآورده‌های نفتی، صادرات بخش زیادی از فرآورده‌ها از طریق خودروهای سنگین، خط لوله و درنهایت کشتی‌های متنوع کوچک مقیاس انجام می‌شود. به این ترتیب با کوچک‌شدن احجام صادراتی و صادرات فرآورده از طریق شبکه مویرگی احتمال رهگیری آن برای آمریکا بسیار کم است.»
بنزین ایران را چه کشورهایی می‌خرند؟
بنزین صادراتی ایران را افغانستان، ارمنستان و اقلیم کردستان عراق خریداری می‌کنند. البته ایران در نخستین نوبت فروش بنزین خود در بورس انرژی به مشتریانش تخفیف ٩٠ دلاری به ازای هر تن بنزین داد.
نرسی قربان، کارشناس انرژی با اشاره به اضافه مصرف سوخت در بین ایرانی ها، می گوید: آلودگی ناشی از اضافه مصرف سوخت هزینه بالایی را به اقتصاد ایران تحمیل می کند در حالیکه با صادرات این سوخت ها می توان درآمد ارزی قابل توجهی را عاید کشور کرد .
او اضافه مصرف سوخت را تفسیر به آتش زدن ارز کرد و گفت: «در حال حاضر اقتصاد ایران با کمبود شدید منابع ارزی دست و پنجه نرم می کند و از طرفی به دلیل تحریم ها صادرات محموله های بزرگ نفتی بسیار سخت و دشوار است. در چنین شرایطی صادرات محصولاتی همچون بنزین که به دلیل صادرات در قالب محموله های کوچک سختی کمتری دارد، می تواند به بهبود وضعیت اقتصادی ایران کمک کند.
این کارشناس انرژی معتقد است که به دلیل هزینه پایین نیروی انسانی در ایران ، قیمت تمام شده تولید در مقایسه با کشورهایی همچون کویت پایین است و می توان به عنوان یک مزیت روی مسأله مانور داد .