تحریم‌های جدید امریکا که مرحله اول آن از 15 مرداد کلید خورد، یک تفاوت اساسی با دوره‌های قبل دارد، این بار اروپا و بسیاری از کشورهای بزرگ امریکا را همراهی نمی‌کنند و حتی دربرابر آن ایستاده‌اند.
پس از خروج یکجانبه امریکا از برجام و محدودیت‌های صادرات نفت و مبادلات بانکی که به قطع دسترسی بانک‌های ایرانی به شبکه سوئیفت منجر شد، اتحادیه اروپا تصمیم گرفت برای حفظ مبادلات اقتصادی و تجاری خود با ایران، کانال مالی جدیدی به نام SPVایجاد کند. اقدامی که در کنار28 عضو اتحادیه اروپا از سوی سایرکشورها نظیر روسیه و چین هم مورد استقبال قرارگرفت. SPV با هدف حمایت از صنایع کوچک و متوسط و تامین نیازهای این بخش از اقتصاد ایران به دنبال آن است تا با تسهیل مبادلات مالی زمینه رشد تولید را فراهم کند. اکنون پس از مهیا کردن بسترهای مورد نیاز توسط اروپایی‌ها این کانال مالی درآستانه راه‌اندازی رسمی قرار گرفته است. البته پیش از آنکه این کانال عملیاتی شود، بانک مرکزی ایران با هدف بی‌اثرکردن تحریم‌های امریکا از طریق امضای پیمان‌های پولی دوجانبه با چند کشور نخستین گام را دراین مسیر برداشته است. دراین باره عبدالناصرهمتی رئیس کل بانک مرکزی در چهارمین نشست خود با اقتصاددانان، آغاز به کار کانال‌های مالی ایران با چندین کشور و حذف دلار از تبادلات تجاری ایران با آن کشورها را اقدام مهمی در حوزه تحریم مالی ایران توصیف کرد و افزود: عملاً بین ایران و برخی از کشورها پیمان پولی دوجانبه ایجاد شده است و درآینده این موضوع تقویت می‌شود.
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز دوشنبه شب از اجرایی شدن کانال مالی ویژه اروپا و ایران طی هفته‌های آینده خبر داده است.
بدین ترتیب برخلاف تحریم‌های گذشته که واشنگتن موفق شد تا یک اجماع جهانی علیه ایران ایجاد کند، در دور جدید تحریم‌ها این کشور تنهاست، هرچند فشار این دولت باعث شده است تا دسترسی بانک‌های ایرانی به شبکه جهانی سوئیفت متوقف شود و جریان نقل و انتقال مالی را با مشکل مواجه کند، اما ایجاد کانال ویژه مالی میان ایران و اروپا و آمادگی آن برای پیوستن سایر کشورها می‌تواند بخش عمده‌ای از مشکلات ایران را حل کند. ضمن اینکه دراین مسیر ایران قصد دارد تا دلار را از مبادلات مالی خود با سایر کشورها کنار بگذارد. دراولین اقدام مبنای گزارشگری مالی در بانک مرکزی از دلار به یورو تغییر کرد و حال مسئولان این بانک دومین گام خود را برای کنارگذاشتن دلار برمی دارند.
این درحالی است که به‌دلیل اعمال تحریم‌ها بخش عمده‌ای از ارز حاصل از صادرات کالاهای ایرانی به کشور بازنگشته است که با فعال شدن کانال مالی ویژه از آنجا که اکثر مبادلات تجاری و مالی ایران با کشورهای اروپایی و آسیایی همچون، روسیه، چین، هند، کره جنوبی و ژاپن است، این کانال با پشتوانه اروپایی‌ها می‌تواند به این مشکل پایان دهد.
درهمین ارتباط رئیس کل بانک مرکزی در نشست خود با اقتصاددانان با اشاره به برگشت تدریجی ارز ناشی از صادرات به چرخه اقتصادی کشور اظهار داشت: با توجه به روند کاهشی قیمت ارز امیدوارم با ارائه ارزهای بیشتر آنها در چرخه اقتصاد واردات مورد نیاز تولید کشور با نرخ‌های پایین‌تر ارز تأمین شود.
موگرینی: کانال مالی ویژه از هفته‌های آینده اجرا می‌شود
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا شامگاه دوشنبه دریک نشست خبری در بروکسل ضمن تأکید بر حمایت اعضای اتحادیه اروپا از اقدامات سه کشور فرانسه، آلمان و انگلیس در ایجاد این کانال مالی ویژه، گفت: «انتظار داریم این مکانیزم طی هفته‌های آتی آغاز به کار کند تا از تجارت قانونی با ایران محافظت کند».
وی ضمن تأکید بر لزوم اجرای کامل توافق هسته‌ای ایران، گفت: «همانطور که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در سیزدهمین گزارش خود تأیید کرده، ایران به تمام الزامات هسته‌ای خود ذیل برجام پایبند بوده است.»
وی با اشاره به دیدار اخیر خود با «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «علی‌اکبر صالحی» رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، توضیح داد: «به خاطر منافع امنیتی و معاهده عدم اشاعه، انتظار خود از ایران برای تداوم پایبندی به تعهداتش در توافق هسته‌ای را به آنها انتقال دادم.»
این مقام اروپایی با بیان اینکه اتحادیه اروپا متعهد است که مردم ایران از عواید لغو تحریم‌ها بهره‌مند شوند، تصریح کرد: «حتی بعد از اینکه امریکا تصمیم گرفت بخشی از این تحریم‌ها را بازگرداند، وزیران خارجه سه کشور اروپایی حاضر در برجام طی نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا درباره ایجاد سازوکار ویژه تعامل مالی با ایران گزارش دادند.»
به‌گزارش فارس؛ وی اما مدعی شد: «البته این به معنای آن نیست که حمایت قوی ما از برجام، باعث شود که از مسائل دیگر چشم پوشی کنیم.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، اجرای کامل برجام را پایه مذاکره با ایران درخصوص فعالیت‌های منطقه‌ای عنوان کرده و افزود:«اکنون که در این نشست حضور داریم، دور جدیدی از گفت‌وگوهای سه کشور اروپایی (ایتالیا، فرانسه و آلمان) با ایران در موضوعات منطقه‌ای در حال برگزاری است. موضوع آغازین این مذاکرات هم یمن است.»
وی با قدردانی از موضع حمایتی وزارت خارجه ایران از اقدامات فرستاده ویژه سازمان ملل در امور یمن، خاطرنشان کرد: «این نتیجه مذاکرات ما با ایران در موضوعات منطقه‌ای است که باعث شد ایران از نفوذش بر حوثی‌ها برای آغاز مذاکرات سوئد استفاده کند.»
بــرش
حمایت اقتصاددانان از سیاست‌های بانک مرکزی
چهارمین نشست رئیس کل بانک مرکزی با صاحبان دیدگاه‌های مختلف اقتصادی که به منظور همفکری درباره مسائل مرتبط با بانک مرکزی و اقتصاد کشور برگزار شد، علاوه بر موضوع ایجاد کانال مالی با اروپا، بر سیاست‌های ارزی و بانکی جدید بانک مرکزی تمرکز داشت. اقداماتی که با حمایت اقتصاددانان شرکت‌کننده دراین نشست همراه شد.
رئیس کل بانک مرکزی در این نشست به موضوع مداخله هدفمند و هوشمندانه در بازار ارز و همچنین تأمین نیازهای ارزی تولیدکنندگان و تأمین کامل نیاز کالاهای اساسی و دارو اشاره کرد.
در ادامه این نشست اقتصاددانان ضمن کارآمد خواندن اقدامات اخیر بانک مرکزی در حوزه سیاست‌های پولی و بانکی که منجر به ایجاد شفافیت و کاهش قیمت ارز شده است، بر ادامه و توسعه این سیاست‌ها و اقدامات تکمیلی دیگر تأکید کردند. همچنین ضرورت اصلاح نظام پولی و بانکی کشور و افزایش استقلال بانک مرکزی، لزوم برنامه‌ریزی برای کنترل نقدینگی و تعدیل تدریجی نرخ سپرده‌های بانکی از موضوعات مطرح شده در این نشست بود. در این نشست چهره‌های برجسته اقتصادی از جمله: طهماسب مظاهری، احمد توکلی، حسین عبده تبریزی، سید احمد رضا جلالی نائینی، منصور خلیلی عراقی، تیمور رحمانی، حمید دیهیم، احمد مجتهد، حسین توکلیان، محمد هادی زاهدی، مرتضی عزتی، محمدرضا یوسفی، علی دینی ترکمانی،اصغر ابوالحسنی هستیانی، سید علی مدنی‌زاده، وحید شقاقی و ابراهیم جمیلی حضور داشتند.