اقتصاد بازار: اواخر خرداد امسال بود که خبر ورشکستگی «ارج» و بعد از آن «آزمایش» همانند یک بمب در فضای اقتصادی و صنعتی کشور منفجر شد. بسیاری از کارشناسان در همان زمان اولتیماتوم دادند که اگر تدبیری اندیشیده نشود ماجرا به همین جا ختم نخواهد شد و این بیماری مُسری به کارخانه های دچار مشکل همچون پلی اکریل و یا حتی ذوب آهن نیز سرایت خواهد کرد. حال با گذشت هشت ماه از آن ماجرا، گویی پیش بینی ها درست از آب در آمده و با اعلام خبر تعدیل نیرو و یا انحلال برخی شرکت های زیرمجموعه و خروج آن ها از بورس، پلی اکریل در سراشیبی سقوط قرار گرفته است.
شرکت پلی‌اکریل اصفهان، شامل کارخانه پلی‌استر، کارخانه اکریلیک یک، کارخانه تاپس، کارخانه GF، شرکت الیاف زاینده‌رود و یک نیروگاه از شرکت های بسیار استراتژیک کشور با مشارکت بخش خصوصی و تعدادی از بانک های تخصصی ایرانی و شرکت «دوپان دونمورس» آمریکا در سال ۱۳۵۳ تأسیس شد و در سال ۵۷ به بهره برداری رسید. تولیدات این کارخانه شامل انواع نخ و الیاف پلی‌استر، انواع الیاف اکریلیک شامل الیاف اکریلیک فرشی، پتویی و تاپس پلی‌استر است. متأسفانه طی ۴ سال گذشته به علت مشکلات مالی فراوان چندین بار در آستانه انحلال قرار گرفت؛ همچنین ۸ ماهی است که علیرغم وعده های مسئولان دولتی برای پرداخت حقوق کارگران، هیچ حقوقی پرداخت نشده است. سازمان بورس تهران هم در چند دوره با افزایش سرمایه و تأیید رشد سرمایه این شرکت مخالفت کرده و آن را نپذیرفته تا شرکت به خاطر بحران های مالی مجبور به انحلال شرکت های زیر مجموعه خود شود. این درحالی است که سهامداران خارج نشین آن، بی خبر از وضعیت کارگران، پای خود را از حل این بحران بیرون کشیده اند؛ همچنین چند روز بعد از انحلال چهار شرکت، هیئت اجرایی پلی اکریل در اطلاعیه ای خطاب به پرسنل خود با تأکید بر اینکه تا سه ماه دیگر خبری از تولید نیست، به کارگران خود اعلام کرد که اگر شب عید بیمه بیکاری می خواهید، زودتر خداحافظی کنید.
در یک برهه زمانی در دهه 70، وقتي نام پلي اكريل به زبان‌ها می آمد از نظر عظمت شاهد واكنشي نظير بزرگي امروز فولاد مباركه در چهره مخاطبان بودیم و حتي بيشتر كارگرانش نيز از وضعيت مالي نسبتاً خوبي برخوردار بودند. اما اکنون شواهد حکایت از اوضاع بسیار وخیم پلی اکریل دارد. به اعتقاد کارشناسان به روز نبودن واحد تولید، اشباع بازارهای داخلی به دلیل واردات محصولات مشابه از خارج و همچنین برخی از تصمیمات غلط مدیریتی و از همه مهم تر عدم تزریق نقدینگی توسط سهامدار ، واردات بی رویه الیاف و وجود دلالان در بازار از عوامل قابل توجه وضعیت نابسامان پلی اکریل است.
به اعتقاد عضوکمیسیون اقتصادی مجلس، به دلیل عدم نظارت مؤثر بر روند خصوصی سازی، بخشی از کارخانه های واگذار شده تعطیل و کارگران با مشکل بیکاری روبرو شده اند. متأسفانه نظارت ها بر روند خصوصی سازی مؤثر نبوده و عملکرد ضعیفی در این بخش وجود داشته است. زهرا سعیدی تأکید می کند: متأسفانه اکنون بدهی پلی اکریل و یا حتی گیتی پسند از ارزش خود شرکت ها بیشتر است؛ البته این موضوع نیاز به بررسی کارشناسی و نظارت دقیق دارد.
دبیر اجرایی خانه کارگر اصفهان نیز در خصوص دامنه مشکلات پلی اکریل، می گوید: مشکل پلی اکریل از آنجا آغاز شد که هم واگذاری و هم خصوصی سازی آن به اهلش سپرده نشده و این افراد، کننده کار نبودند. به گفته اصغر برشان، در واقع این شرکت به فردی سپرده شد که مشکل سیاسی و اقتصادی داشت و آورده‌ای هم نداشت. از طرف دیگر این شرکت دیگر تنها تولیدکننده نیست و تکنولوژی این شرکت نیز به روز نشده است. وی تأکید می کند: وقتی کل صنعت نساجی کشور با بحران روبرو گردید، شرکت پلی اکریل نیز وارد این مشکلات شد؛ البته عوامل دیگری هم در به وجود آمدن وضع فعلی این شرکت نقش داشتند که فرعی محسوب می‌شوند. این شرکت انباشت بدهی 8، 11 و 18 میلیاردی طی سالیان گذشته داشته و عدم ثبات مدیریت‌ها با مشکل کاهش تولید همراه بوده و همه این شرایط موجب شده تا 2000 پرسنل آن دچار مشکل شوند.
حال چند ماهی است که گفته می‌شود «العقیلی» سهامدار اماراتی شرکت پلی اکریل ایران فوت کرده و اکنون کسی جوابگوی بدهی های این شرکت و کارگران آن نیست. علیرضا خرمی، فعال کارگری پلی اکریل که به تازگی عضو شورای این کارخانه شده نیز می گوید: امروز کارخانه در دست هیئت اجرایی است و هیئت اجرایی کارگران را تشویق به گرفتن بیمه بیکاری کرده در صورتی که باید این اعلام از سوی سهامداران شرکت صورت بگیرد، اما عمده مشکل ما این است که سهامدار اصلی ما یک فرد عرب است. وی ادامه می دهد: برای نجات پلی اکریل دو تا سه نفر از هیئت اجرایی قبلی را حذف و افراد جدیدی را جایگزین کردند که تاکنون اقدام خاصی در جهت سرپا نگهداشتن کارخانه صورت نداده اند. متأسفانه این هیئت هیچ برنامه ای برای حدود 2000 کارگر خود مشخص نکرد که آیا قرار است تا چند ماه کارگران بیمه بیکاری دریافت کنند و پس از آن به کارخانه بر گردند؟ یا اینکه حقوق معوقه کارگران از مرداد ماه تاکنون را با چه برنامه ای می خواهند پرداخت کنند. وی می گوید: اگر قرار است دولت با پرداخت بیمه بیکاری، از کارگران حمایت کند، حق بیمه بیکاری این تعداد کارگر را صرف راه اندازی خط تولید نموده تا کارگران از آن بهره بگیرند.
به گفته وی، همچنین وعده تخصیص کمک ۴۰ میلیارد تومان محقق نشد و در واقع قرار نبوده چنین اعتباری تخصیص یابد و آن ۲۰ میلیارد تومان هم در دو بخش اعطا شد؛ ۱۰ میلیارد تومان از سوی بانک ملی و ۱۰ میلیارد تومان دیگر از بانک صنعت، معدن و تجارت و این هزینه صرف خط تولیدی شد که امروز از کار افتاده است. به اعتقاد خرمی، طی دو تا سه سال اخیر بین 5 تا 6 نفر از مدیران پلی اکریل به دلیل بی انضباطی مالی مدام تغییر کردند که این مسئله، کارخانه را دچار آسیب جدی کرد. البته عضو هیئت اجرایی شرکت پلی اکریل تأکید می کند که اطلاعیه اخیر این هیئت اجرایی درباره اعطای بیمه بیکاری به معنای بیکار شدن دائمی کارگران این کارخانه نیست و کارگرانی که بخواهند می توانند داوطلبانه تا زمان راه اندازی خط تولید اکریلیک از بیمه بیکاری استفاده کنند.
به گفته محمد حسن کاویانی، کارگران می توانند در روزهای پایانی سال درآمدی داشته باشند و پس از راه اندازی مجدد خط های تولید، کارگرانی که از بیمه کارگری استفاده کرده اند به طور مجدد به کار گرفته می شوند؛ این موضوع به معنای تسویه حساب با کارگران نیست و آنان مجدد به کار گرفته خواهند شد.
متأسفانه طی یک سال گذشته وعده ها برای بهبود شرایط پلی اکریل راه به جایی نبرده است و سهامداران خلیج نشین این شرکت با رها کردن مدیریت آن، توپ را در زمین دولت می اندازند و هر روز شاهد اعتراضات کارگران پلی اکریل و پیچیده شدن کلاف سردرگم مشکلات آن هستیم. به طور قطع تصمیمات لحظه ای و احساساتی راه نجات پلی اکریل از بحران و سقوط در پرتگاه ورشکستگی نیست و باید چاره ای اساسی برای این دست از صنایع در کشور و استان اصفهان کرد چرا که علاوه بر این مجموعه قدیمی، صنایع دیگری همچون گیتی پسند، ذوب آهن و ... در اصفهان وجود دارند که در شرایط رکود بازار بدهی بالایی دارند و به دلیل واردات و خصوصی سازی نادرست هر روز بیشتر از قبل در گودال بحران فرو می روند.
به نقل از ماهنامه نوسان