شورای عالی مسکن، وام مسکن ملی را به 800میلیون تومان رسانده است. این افزایش در حالی رقم خورده که صحبت از کاهش نرخ سود این وام به گوش می‌رسد. بررسی‌ها حاکی از آن است که در حال حاضر اقساط این تسهیلات ماهانه 5/12میلیون خواهد بود؛ مبلغی که با درآمد اقشار هدف این طرح مسکن مطابقت ندارد.
در هجدهمین و آخرین جلسه شورای عالی مسکن که به ریاست محمد مخبر سرپرست ریاست‌جمهوری در هفته گذشته برگزار شد، وام ۸۰۰میلیون تومانی نهضت ملی مسکن مصوب شد. اگر‌چه این مصوبه باید به تایید شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی هم برسد و هنوز مشخص نیست در دولت چهاردهم این مصوبه اجرایی شود اما آنچه مشخص است سیستم بانکی با سقف کنونی وام مسکن ملی یعنی ۵۵۰میلیون تومان مشکل دارد و از پرداخت آن طفره می‌رود.
بانک‌ها این روزها در پرداخت تسهیلات مسکن ملی آنچنان عملکرد خوبی ندارند و حتی به گونه‌ای رفتار کرده‌اند که از ۲۶ بانک ۱۸ بانک عملکرد صفر دارند. تازه‌ترین گزارش از عملکرد بانک‌ها درخصوص مشارکت در قانون جهش تولید مسکن تا پایان اردیبهشت سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد که جمع تسهیلات پرداختی ۲۶ بانک دولتی و خصوصی، در سرفصل‌های تسهیلات ساخت خودمالکی، مشارکت نهضت ملی مسکن، تسهیلات مسکن شهری، مسکن روستایی، ودیعه مسکن و حوادث غیرمترقبه، 087/073/2میلیارد ریال بوده است.
نکته مهم و البته تکراری در گزارش عملکرد بانک‌ها در قانون جهش تولید مسکن به وضعیت تسهیلات پرداختی بعضی بانک‌ها در نهضت ملی مسکن برمی‌گردد! در گزارش اردیبهشت‌ماه هم عملکرد بانک‌ها در نهضت ملی مسکن چندان رضایت‌بخش نبوده و مانند آمارهای قبلی از بین ۲۶ بانک، ۱۸ بانک عملکردشان در این بخش همچنان صفر بوده است. بانک‌های مسکن، سپه، ملی، تجارت، ملت، صادرات، صنعت و معدن و توسعه صادرات تنها بانک‌هایی بودند که در تاریخ منتهی به ۳۱اردیبهشت‌ماه امسال جمعا 397/683 میلیارد ریال تسهیلات در نهضت ملی مسکن پرداخت کرده‌اند.
هادی عباسی اصل معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌و‌شهرسازی در پاسخ به این پرسش که بانک‌ها همین الان هم از پرداخت وام ۵۵۰میلیون تومانی مسکن ملی طفره می‌روند، آیا این مصوبه شورای عالی مسکن نمایشی بوده و آیا احتمال دارد که دولت چهاردهم این مصوبه را نپذیرد؟ به بازار گفت: بانک‌های خصوصی باید مسوولیت بیشتری در بخش مسکن متقبل شوند و سازمان امور مالیاتی باید درخصوص بانک‌هایی که در بخش مسکن همکاری مناسبی ندارند برخورد لازم را انجام بدهد. او ادامه داد: بیش از ۳۵۰ همت تسهیلات بانکی توسط بانک‌ها به بخش مسکن اختصاص یافت که باید تقویت شود اما نکته‌ای که وجود دارد این است که پنج دهک نخست جامعه دسترسی به تسهیلات مسکن ندارند. افزایش ۱۰۰ همتی سرمایه بانک مسکن در دست پیگیری است تا بتوان نرخ سود را کاهش داد بنابراین با متعهد کردن بانک‌ها به پرداخت تسهیلات می‌توان در تکمیل واحدها سرعت عمل بیشتری داشت.
عباسی با اشاره به اینکه نرخ سود تسهیلات مسکن ملی سال گذشته از ۲۳درصد به ۱۸درصد کاهش یافت، تاکید کرد: اینکه بخواهیم نرخ سود تسهیلات را کاهش دهیم باید به سمت خط اعتباری یا افزایش سرمایه بانک مسکن حرکت کنیم چرا‌که ما معتقد هستیم اگر تسهیلات بانکی وارد بخش مسکن شود، ٢درصد از ٨درصد رشد اقتصادی از بخش مسکن به دست می‌آید اما نکته‌ای که در اظهارات چند روز پیش معاون مسکن و ساختمان وزیر راه‌و‌شهرسازی بر می‌آید این است که او اقساط وام مسکن ملی تا سقف ۵۵۰میلیون تومان را در دوسال اول ماهانه پنج‌میلیون و ۹۰۰هزار تومان عنوان کرده بود اما از اقساط ۸۰۰میلیون تومانی سخنی به میان نیاورده بود. او که تاکید دارد بانک‌ها موظف هستند ۲۰درصد از تسهیلات خود را به این بخش اختصاص دهند معتقد است که پنج دهک نخست جامعه دسترسی به تسهیلات مسکن ندارند.
بازپرداخت وام ۵۵۰میلیون تومانی به صورت پلکانی خواهد بود. در این صورت متقاضیان باید در یک دوره ۲۰ ساله برای وام ۵۵۰میلیون تومانی ۲میلیارد و ۳۷۲میلیون و ۴۵۵هزار تومان پرداخت می‌کردند. از این رقم حدود یک‌میلیارد و ۸۲۲میلیون تومان سود تسهیلات بود اما در آخرین جلسه شورای عالی مسکن به ریاست محمد مخبر سرپرست ریاست‌جمهوری وام ۸۰۰میلیون تومانی نهضت ملی مسکن مصوب شد. با اجرایی شدن این مصوبه اقساط وام ۸۰۰میلیون تومانی در دوره ۲۰ساله و بازپرداخت ساده ماهانه حدود ۱۲میلیون و ۳۵۰هزار تومان خواهد بود.
کل بازپرداخت وام مذکور نیز حدود ۳میلیارد تومان خواهد بود. در پایان قسط دویست و چهلم (ماه ۱۲ سال بیستم) متقاضی ۲میلیارد و ۱۶۳میلیون و ۱۵۸هزار تومان سود تسهیلات را پرداخت کرده است.
دی‌ماه سال گذشته و پس از انتقادها به اقساط بالا این وام، مدیرعامل صندوق ملی مسکن از کاهش اقساط ماهانه وام نهضت ملی مسکن به ۵میلیون تومان خبر داد.
محمدرضا مهدیار اسماعیلی اخیرا اعلام کرده است که قرار بر این شده است که اقساط وام نهضت ملی مسکن پلکانی شود؛ در این صورت وام‌گیرنده در ماه‌ها و سال‌های ابتدای دوره بازپرداخت تحت فشار ـ اقساط بالا ـ قرار نمی‌گیرد. بر این اساس در دو سال ابتدایی بازپرداخت، اقساط حداکثر ماهانه ۵میلیون تومان است تا در توان متقاضیان نهضت ملی مسکن باشد. پس از دو سال نیز، اقساط به‌صورت پلکانی دریافت خواهد شد اما آنچه مشخص است این است که این وعده نیز محقق نشده و باید منتظر ماند و دید که آیا دولت چهاردهم برنامه‌ای برای کاهش نرخ سود تسهیلات مسکن ملی و درنهایت کاهش اقساط مسکن ملی و کمک به اقشار آسیب‌پذیر جامعه دارد؟