ایرانی‌ها به خانه‌های گرجستانی‌شان چوب حراج زدند. حالا سایت‌های دیوار و شیپور پر از آگهی‌های فروش ملک در تفلیس و باتومی است. آپارتمان ٨٠متری در ورا واکه، آپارتمان ١٠٠متری مبله در سابورتالو باگبی، شرکت در جیکیا اورتاچالا و... اینها عنوان اطلاعیه‌هایی است که ایرانی‌ها برای فروش املاک و دارایی‌هایشان در گرجستان منتشر کرده‌اند. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که درست در آستانه عید نوروز٩٧ علی پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس از خروج سرمایه هنگفتی حدود ٣٠میلیارد دلار از ایران خبر داد و البته محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه هم علت جهش قیمت در بازار دلار را به خروج ارز برای خرید ملک در کشورهای خارجی دانست. با این حال شور و اشتیاق ایرانی‌ها برای خرید ملک در گرجستان دوامی نداشت و با حواشی پیش‌آمده و بدرفتاری گرجی‌ها با ایرانی‌ها، مردم چوب حراج به ملک‌های خارجی‌شان زده‌اند.
تهران نخرید، گرجستان بخرید!
«٥٠متر مبله، با کلیه امکانات طبقه ۱۳ با دو بالکن نورگیر عالی، بسیار شیک برای سرمایه‌گذاری و گرفتن اقامت کشور گرجستان قیمت فقط ۴۳۰ میلیون تومان»... «با پولی که می‌خواهید در منطقه متوسط و جنوب شهر تهران خانه بخرید، در گرجستان صاحبخانه شوید» و... اینها آگهی‌هایی است که این روزها در دیوار زیادتر از همیشه به اشتراک گذاشته می‌شود.یکی از آگهی‌دهنده‌ها به «شهروند» می‌گوید: «خرید و نقل و انتقال پول به گرجستان هیچ دردسری ندارد و کافی است برای خریدوفروش ملک به ساختمان قارچی سفارت ایران در گرجستان بروید و سند را به نام خریدار انتقال دهید. آن‌جا خودشان برای اقامت‌تان اقدام می‌کنند.»از او می‌پرسم پول را چگونه انتقال بدهیم؟ می‌گوید: «هر فرد خانواده می‌تواند تا ٥هزار دلار را با خودش از ایران خارج کند اما نیازی هم به این کار نیست، همین که پول را به ریال در ایران بدهید، کافی است و تنها برای سندزدن با هم به آن‌جا می‌رویم.»
تهران ٥٠متر چقدر؟
متوسط قیمت هر مترمربع در تهران نزدیک به ٨میلیون تومان است. با درنظرگرفتن هر متر ٨میلیون تومان یک آپارتمان ٥٠متری در مرکز شهر چیزی نزدیک به ٤٠٠میلیون تومان می‌شود، البته این قیمت بنا به منطقه متغیر است. قیمت زمین در گرجستان به صورت متوسط متری ١٠٠دلار در آگهی‌ها درج شده است؛ یعنی با حساب دلار ١٠هزار تومانی برای هر ایرانی متری یک‌میلیون تومان می‌شود. این درحالی است که برای خرید زمین در تهران بیش از ١٥میلیون تومان برای هر مترمربع باید هزینه کنید.
از تهران ملک خارجی نخرید
بنگاه‌های املاک تهران می‌گویند، در گرجستان تنها می‌شود آپارتمان خرید و برای خرید زمین حتما باید یک شریک گرجی پیدا کنید، اما حالا ایرانی‌های زیادی هستند که زمین‌های شریکی‌شان را می‌فروشند و دیگر نیاز به پیداکردن شریک گرجی ندارند.
«٨٠٠متر زمین در تفلیس با امکان ساخت ۷ طبقه مسکونی و مغازه و همچنین موقعیت ساخت چند ویلا» آگهی دیگری است که در دیوار توجه را جلب می‌کرد، چراکه شرایط قبلی برای خرید آپارتمان بود، اما آیا برای خرید زمین همچنین رویه‌ای وجود دارد یا آن‌که شرایط خاصی چون داشتن شرکایی از همان کشور وجود دارد؟ برای اطمینان از این موضوع با آگهی‌دهنده‌ای که ٨٠٠متر زمین را برای فروش آگهی کرده بود، تماس گرفتم. مالک زمین به «شهروند» توضیح می‌دهد: «این زمین داخل تفلیس به مساحت ٨٠٠متر است اما در هر منطقه شرایط خاص خود را دارد؛ به‌عنوان مثال در برخی از مناطق تنها می‌توان ساخت‌وساز ویلایی داشت و در منطقه دیگر تجاری.» اما توضیحات او به همین‌جا ختم نمی‌شود و در ادامه می‌گوید که «این‌جا به دلیل این‌که در مرکز شهر است، متری ١٠٠دلار به فروش می‌رسد و ساخت‌وساز آن هم به صورت ویلایی و هم تجاری-مسکونی است.» با این حال مصطفی قلی‌خسروی معتقد است که «اگر هم می‌خواهید زمین و ملک در گرجستان بخرید، حتما حضوری بروید و شرایط را پرس‌و‌جو کنید.» او به «شهروند» تأکید می‌کند که ندیده و نشنیده از تهران ملک خارجی نخرید.
سراب خرید به شرط اقامت
تبلیغات وسیعی برای فروش املاک در خارج از کشور انجام می‌شود و در بسیاری از آگهی‌ها درج شده است که «با خرید خانه اقامت بگیرید». برای همین است که دفاتر ریز و درشت زیرزمینی در ایران این کار را انجام می‌دهند و مشتریان را به شرکای خود در خارج از کشور وصل می‌کنند؛ شرکایی که معمولا ایرانی و در بازار املاک خارج از کشور مشغول به فعالیت هستند.
بر اساس قانون کشورهای همسایه، هر شهروند خارجی می‌تواند با خرید ملک اجازه اقامت یک‌ساله در ترکیه، گرجستان یا امارات را دریافت کند؛ این اجازه اقامت تنها با ارایه سند ملکی سالیانه قابل تمدید است. البته محمود زعفرانلو، مالک یکی از بزرگترین آژانس‌های املاک تهران به «شهروند» می‌گوید: «اقامت‌گرفتن در کشورهای دیگر آن هم به واسطه خرید ملک به این سادگی‌ها نیست.»
او در ادامه توضیح می‌دهد: «برای خرید خانه ابتدا باید این موضوع را با وکلای مجرب در میان بگذارید؛ چرا که ممکن است قرارداد بندهایی داشته باشد که سرتان کلاه برود؛ به عنوان مثال در بندهایی از قرارداد قید شود که پس از مدتی مالکیت ملک ملغی شود.» زعفرانلو در توضیح چگونگی گرفتن اقامت توضیح می‌دهد: «اقامت تنها برای خریداران است؛ به‌طوری که اجازه اقامت در آن زمان حتی مشمول خانواده خریدار هم نمی‌شود. درواقع شما با خرید یک خانه تنها می‌توانید برای خودتان اقامت بگیرید؛ نه اعضای خانواده‌تان.» او همچنین یادآوری می‌کند که «معمولا در این کشورها باید ٦ سال متوالی اقامت موقت‌تان را تمدید کنید تا شاید بتوانید اقامت دایم بگیرید؛ اما خرید ملک به هیچ عنوان ضمانت اقامت را برای دولت این کشورها ایجاد نمی‌کند.»
جهش دلار و ناتوانی در پرداخت اقساط
خانه خارجی
اگر چه این روزها با تبلیغات فراوانی که از جانب کشورهای دیگر می‌شود، خرید ملک در کشورهای دیگر بشدت رواج یافته است، اما مصطفی قلی‌خسروی، رئیس اتحادیه کشوری مشاوران املاک در این زمینه به «شهروند» می‌گوید: «تحت هیچ شرایطی از کشورهای دیگر ملک نخرید.» او در ادامه با ارایه دو دلیل این موضوع را تشریح می‌کند: «خرید ملک در کشورهای همجوار به دو دلیل درست نیست یکی ارزبری و دیگری مالباختگی‌ای که به دنبال دارد.»
البته صحبت‌های قلی‌خسروی چندان بیراه نیست و این روزها بیشتر از هر زمان دیگری آگهی‌های فروش ملک به چشم می‌خورد و رو به فزونی گذاشته است. خسروی با ارایه مثالی برای این موضوع می‌گوید: «زمانی که قیمت ارز افزایش پیدا نکرده بود، فردی با ٣٥هزار یورو ملکی را خریداری کرد و با افزایش یک‌باره قیمت ارز دیگر توانایی پرداخت اقساط را نداشت به همین جهت تنها ١٠هزار یورو دریافت کرد و مابقی مبلغ را به او پرداخت نکردند؛ این موضوع نمونه کوچکی از مالباختگی و ارزبری است.»خسروی می‌گوید: «معمولا خرید ملک در کشورهای دیگر سراسر ضرر است؛ چرا که معمولا مردم طی سفر‌هایی که دارند ملکی را خریداری می‌کنند. فروشنده هم از این موقعیت استفاده می‌کند و قرارداد‌های یک‌طرفه منعقد می‌کند؛ به طوری که تنها با عدم پرداخت یک قسط ملک از خریدار پس گرفته می‌شود.»