به نظر می‌رسد مقامات ایرانی برای حفظ مشتریان نفتی خود بعد از خروج آمریکا از برجام، هر راهبردی را آزمایش می کنند. حدود دو ماه بعد از خروج آمریکا از برجام، حالا خبر پوشش بیمه محموله‌های هندی توسط ایران، در حالی به گوش می‌رسد که چندی پیش وزیر این کشور از بالا رفتن میزان خرید طلای سیاه از کشور ما خبر داده بود تا بگوید که در سه ماهه نخست سال جاری، ۵.۶۷ میلیون تن یا حدود ۴۵۷ هزار بشکه در روز نفت از ایران وارد کرده بود. درست در روزهایی که هندی‌ها از بالا رفتن میزان وابستگی خود به نفت ایران خبر می‌دادند، گزارش‌های ضد و نقیضی هم به گوش می‌رسید که نشان دهنده از دست رفتن یکی از بزرگترین وابستگان نفتی ایران بود؛ هفتم تیر ماه سال جاری بود که نخستین نشانه‌های تاثیر فشار ایالات متحده به قطع روابط تجاری با ایران در هند ظاهر شد و بر اساس گزارش‎ها، وزیر نفت هند از پالایشگاه‌های این کشور خواست تا از ماه نوامبر برای کاهش بیش از اندازه یا حتی قطع واردات نفت از ایران آماده شوند.
این در حالی بود که نزدیک به بیست روز بعد از این ماجرا، رسانه‌های هندی از رایزنی مقامات این کشور با آمریکا برای معافیت از تحریم نفتی ایران خبر دادند. اما ظاهرا با بالا رفتن فشارها از سوی آمریکا، دیدار پیشین هندی ها با مقامات ایالات متحده کارساز نبود و دو روز گذشته نیز رسانه‌های هندی علی‌رغم تلاش‌های گذشته خود برای حفظ بازار ایران، دوباره از ناتوانی خود درباره واردات طلای سیاه از ایران خبر دادند. آنطورکه چند روز پیش رویترز نوشته بود، شرکت نفتی هندوستان پترولیوم (HPCL) خرید نفت از ایران را پس از آنکه شرکت‌های بیمه‌ای پوشش بیمه‌ای کشتی را نپذیرفتند لغو کرد و در ادامه این گزارش نیز اینطور آمده بود، شرکت‌های بیمه‌ای به دلیل تحریم‌های آمریکا نتوانستند بیمه کشتی حامل نفت را بپذیرند.
عرضه پوشش بیمه ایرانی برای محموله‌های نفت هند
ایران با تولید سه میلیون و 800 هزار بشکه در روز و صادرات دو میلیون و 600 هزار بشکه، در حالی این‌روزها برای حفظ مشتریان سابق خود در بازارهای جهانی تلاش می‌کند که همه کشورهایی که وابستگی شدیدی به این کالا دارند، تنها چهار ماه دیگر فرصت دارند تا خرید طلای سیاه از کشور ما را به صفر برسانند. اما ماجرا آنطور که ترامپ خواسته بود، هنوز پیش نرفته و برخی از کشورهای وابسته به نفت ایران، هنوز هم به دنبال راه‌کارهایی برای فرار از محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها هستند. در این میان کشور هند این روزها با همه تلاشی که برای حفظ بازار ایران داشته، این روزها حسابی تحت فشار است و حتی ایران را نیز به چالش کشانده است.
بر همین اساس بود که ایران پس از اینکه برخی از بیمه‌گران هندی به دلیل تهدید تحریم‌های آمریکا فراهم کردن خدماتشان را متوقف کردند، بیمه محموله‌های نفتی را برای مشتریانش در هند عرضه کرد. به گزارش ایسنا به نقل از رویترز، اکثر پالایشگاه‌ها در آسیا که بزرگترین بازار ایران برای فروش نفت است، در پی تحریم‌های جدید آمریکا به دلیل نگرانی از قطع دسترسی به سیستم مالی این کشور، میزان خریدشان از ایران را به تدریج کاهش می‌دهند.
تهران به دلیل تهدید تحریم‌ها که بر فعالیت کشتی‌ها و بیمه برای حمل و نقل تاثیر گذاشته است، اخیرا محموله‌های نفت به مقصد هند را که توسط نفتکش‌های شرکت ملی نفتکش ایران حمل شدند، بیمه کرد.
شرکت "ایندین اویل" که بزرگترین پالایشگاه و شرکت بهارات پترولیوم که دومین پالایشگاه بزرگ هند است، خرید نفت ایران را که با نفتکش‌های شرکت ملی نفتکش حمل شده و محموله آن تحت پوشش بیمه ایرانی قرار دارد را آغاز کرده‌اند.
به گفته یک منبع آگاه صنعتی، "ایندین اویل" که قصد داشت در سال مالی ۲۰۱۹-۲۰۱۸ حداکثر ۱۸۰ هزار بشکه در روز نفت از ایران خریداری کند، پس از اینکه شرکت بیمه "یونایتد ایندیا" حاضر به ارائه پوشش بیمه برای محموله نفت ایرانی نشد، هفته گذشته نفت را در نفتکش غول پیکر دون خریداری کرد. این شرکت درصدد است محموله‌های اوت را با شرایط مشابه از تهران خریداری کند و ایران مسئول تحویل محموله به بنادر هند خواهد بود.
یک منبع آگاه در شرکت بیمه "یونایتد ایندیا" تایید کرد که این شرکت ارائه پوشش بیمه برای محموله‌های ایرانی را متوقف کرده است.
شرکت‌های بیمه دولتی تنها به بیمه اتکایی از شرکت جنرال اینشورنس (GIC) متکی هستند و این شرکت به نوبه خود برای پوشش ریسک، به شرکت‌هایی در اروپا و آمریکا متکی است. شرکت‌های بیمه اتکایی اروپایی و آمریکایی بازار جهانی را در اختیار دارند و به شدت مراقب هستند تا تحریم‌ها را زیرپا نگذارند.
یک منبع آگاه در GIC گفت: در حال حاضر وضعیت بسیار دشوار است. شرکت‌های بیمه اتکایی اروپایی و آمریکایی هیچ پوششی برای فعالیت‌های مربوط به ایران فراهم نمی‌کنند.
یک منبع دیگر نیز اظهار کرد شرکت بیمه ایران بیمه برای محموله‌های نفت فراهم می‌کند در حالی که شرکت ملی نفتکش بیمه مسئولیت شخص ثالث و پوشش آلودگی از گروه بین‌المللی P&I Club را فراهم می‌کند.
نگرانی نسبت به از دست دادن پوشش بیمه باعث شد شرکت هندوستان پترولیوم خرید نفت از ایران را در اوایل ماه میلادی جاری لغو کند.
آمریکا در ماه مه از توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران خارج شد و اعلام کرد تحریم‌ها علیه تهران را بازخواهد گرداند. برخی از این تحریم‌ها در ششم اوت و سایر تحریم‌ها به خصوص تحریم‌های نفتی در چهارم نوامبر به اجرا گذاشته خواهند شد.
بیژن زنگنه، وزیر نفت پنج ماه پیش ابراز امیدواری کرده بود ایران در سال مالی جاری که از آوریل آغاز شد، بیش از ۵۰۰ هزار بشکه در روز نفت به هند بفروشد. جالب است بدانید که در ماه‌های اخیر، صادرات روزانه نفت ایران به هند در ماه گذشته میلادی به ۷۰۵ هزار بشکه رسیده است که بالاترین میزان از اکتبر ۲۰۱۶ است.
با این همه حکایت بازار نفت این روزها پیچیده‌تر از آنی است که بخواهد پیش‌بینی دقیقی را از زبان کارشناسان انرژی به گوش برساند. نه کسی می‌تواند از قیمت دقیق نفت در بازارهای بین‌المللی در روزهای آینده سخن بگوید و نه اظهارنظر دقیقی درباره صادارت طلای سیاه به مشتریان سابق ایران از سوی کارشناسان نفتی به گوش می‌رسد. نوسان قیمت‌ها با تغییر سیاست‌های آمریکا و کشورهای وابسته به نفت تولید شده توسط اعضای اوپک ادامه دارد و هنوز این بازار در سرگیجه خروج آمریکا از برجام روزها را سپری می‌کند. حالا صادرات نفت ایران به بازارهای جهانی در حالی تحت فشارهای ترامپ ادامه دارد که بر اساس گزارش‌ها، اروپا نزدیک به یک چهارم کل نفت صادراتی ایران را خریداری می‎‌کند، اما همچنان این کشورهای قدرتمند آسیایی یعنی چین، هند، کره جنوبی و ژاپن هستند که بخش عمده ای از نفت ایران را خریداری می‌کنند.
ترکیه نیز یکی دیگر از خریداران مهم غیرآسیایی نفت ایران است که واردات نفت از ایران را از ژانویه 2016 تاکنون حدود 3 برابر کرده و به 170 هزار بشکه در روز رسانده است.
از ژانویه 2016 به این طرف، تولید نفت ایران حدود یک چهارم یعنی معادل 800 هزار بشکه در روز افزایش یافته و به 3.82 میلیون بشکه در روز رسیده است. با این رقم ایران ششمین تولید کننده بزرگ نفت جهان شده است.
در همین مدت، صادرات نفت ایران بیش از دو برابر رشد کرده و در ماه آوریل به 2.6 میلیون بشکه رسیده که به معنای افزایش 1.5 میلیون بشکه ای بوده است. فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و یونان بزرگترین مشتریان اروپایی نفت ایران هستند و سهم اروپا از صادرات نفت ایران هم اکنون 600 هزار بشکه در روز است. باید دید در ادامه ایران برای حفظ مشتری‌های خود در بازار چه کار خواهد کرد؟