اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهور به نوبخت، کرباسیان و سیف به‌عنوان سه عضو کابینه دولت دستور داد تا دستورالعمل نحوه استفاده از منابع مالی خارجی برای طرح‌های اولویت‌دار را تهیه کنند زیرا به اعتقاد او فراهم‌شدن زمینه استفاده از منابع مالی خارجی (فاینانس) از دستاوردهای برجام است که باید به نحو مطلوب به مردم اطلاع‌رسانی شود. اگرچه به گزارش مهر، این مسئول ارشد دولتی در جلسه بررسی موانع و مشکلات استفاده از منابع مالی خارجی در پروژه‌های مهم دیروز تاکید بسیاری بر استفاده از فاینانس و رفع موانع آن داشت اما محسن جلال‌پور، رییس سابق اتاق بازرگانی ایران در‌این‌زمینه معتقد است تا مشکلات کنونی در حوزه روابط بانکی بین ایران و کشورهای مختلف حل نشود، نمی‌توان امید چندانی به استفاده از منابع خارجی (فاینانس) داشت. او دراین‌باره به «وقایع‌اتفاقیه» گفت مهم این است که ارتباطات بانکی حل شود زیرا وقتی این نوع روابط دچار خدشه است و مشکل جدی در‌این‌زمینه داریم، نمی‌توان کاری از پیش برد. کلید همه مسائل و استفاده از این دستورالعمل ارتباطات بانکی بوده که قفل است و متاسفانه تاکنون نتوانسته‌ایم از فاینانس استفاده کنیم. البته معاوناول رییس‌جمهور با اشاره به گزارش نماینده وزارت امور اقتصادی و دارایی و رییس‌کل بانک مرکزی از آخرین وضعیت طرح‌ها و پروژه‌های معرفی‌شده برای استفاده از فاینانس گفته بود که کمیته یا کارگروهی برای تعیین طرح‌های اولویت‌دار تشکیل شود و طرح‌ها و پروژه‌هایی که قابلیت و صلاحیت استفاده از منابع مالی خارجی دارند، مشخص شود. جهانگیری با یادآوری اینکه پروژه‌های مهم با استفاده از ۱۷ میلیارد دلار فاینانس از طریق چین در کشور در حال اجراست، گفت: علاوه‌براین حدود ۳۰ میلیارد دلار دیگر موافقتنامه استفاده از منابع مالی خارجی از طریق چین و برخی کشورهای اروپایی به امضا رسیده که از این میزان، تاکنون ۱۲ میلیارد دلار نهایی شده و به‌زودی وارد مرحله اجرا و گشایش ال‌سی خواهد شد که این دستاوردها بخشی از دستاوردهای برجام است.
معاوناول رییس‌جمهور با اشاره به دستورالعمل و سازوکار تعیین‌شده برای استفاده بخش خصوصی و بخش دولتی از منابع مالی خارجی خاطرنشان کرد: البته سهمی از منابع مالی خارجی به طرح‌ها و پروژه‌های مهم زیربنایی کشور که توسط سازمان برنامه‌وبودجه اولویت‌گذاری شده، تعلق خواهد گرفت که تضمین بازپرداخت آن برعهده دولت خواهد بود. البته در این جلسه محمد خزاعی، رییس‌کل سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران هم حضور داشت که گزارشی از آخرین وضعیت طرح‌های معرفی‌شده برای استفاده از فاینانس ارائه کرد و گفت: بیش از ۲۹ میلیارد دلار موافقتنامه استفاده از فاینانس با طرف‌های خارجی به امضا رسیده که از این میزان ۱۲ میلیارد دلار در حال طی‌کردن مراحل نهایی هستند و به‌زودی وارد مرحله اجرا خواهند شد. اما جلال‌پور در‌این‌زمینه معتقد است: «طی دو سال پس از برجام، هیات‌های بسیاری در ایران رفت‌وآمد کردند و ما نیز به کشورهای مختلفی سفر کرده‌ایم، مذاکرات بسیاری انجام و قراردادهای متعددی منعقد شده اما گره اصلی در‌این‌زمینه مشکلات موجود درزمینه روابط بانکی است. این مشکل به دلیل مسائل مرتبط با FATF، عقب‌ماندن سیستم بانکی از تحولاتی که در دوران تحریم در دنیا به وقوع پیوسته، بنیه مالی، صورت‌های مالی و کفایت سرمایه‌ای بانک‌های کشور همچنان باقی است و به‌شدت گرفتار این مسائل شده‌‌ایم و تا این موارد حل نشود، استفاده از منابع مالی خارجی و فاینانس امکان‌پذیر نیست».
او تصریح کرد: امیدواریم مشکلات فاینانس حل شود اما تاکنون همیشه عنوان شده که در حال اجراست اما اجرایی نشده که البته ناشی از مشکلات مذکور است. شرکت‌هایی که امروز بزرگ‌ترین مشکل‌شان، محدودیت‌های مالی است به نهایی و عملیاتی‌شدن فاینانس چشم امید بسته‌اند؛ بنابراین اگر این مسئله حل نشود که تاکنون نیز نشده و امید چندانی برای آن وجود ندارد همه‌چیز در این وضعیت باقی می‌ماند و قراردادهای منعقدشده نیز اجرایی نمی‌شود. رییس سابق اتاق بازرگانی ایران درباره برجام و دستاوردهای آن این‌گونه توضیح داد که برجام در حوزه سیاسی کار خودش را انجام داد و مورد توافق طرفین مذاکرات نفس‌گیر هسته‌ای قرار گرفت که موفقیت چشمگیر و قابل تقدیری بود اما همیشه این را گفته‌ام که اگر برجام از صد نمره، ۵ نمره یا ۹۵ نمره دریافت کرده باشد، مهم این است که از دستاوردهای آن در فضای اقتصادی هم استفاده کنیم اما به دلیل اینکه پس از برجام به این مسئله نگاهی جناحی، خطی و سیاسی داشتیم، نتوانستیم از دستاوردهای برجام آن‌طور که باید استفاده کنیم و عملا برجام، تنها توافقی سیاسی شد که نتوانست در حوزه اقتصادی بهره لازم را نصیب کشور کند. جلال‌پور در ادامه گفت: هرچند، رفت‌وآمدهای بسیاری صورت گرفت که مستلزم ایجاد آرامش در جامعه، عزم برای سرمایه‌گذاری و تدوین و اجرای قانون جدی و کاملی برای سرمایه‌گذاری و... شده اما نیازهای آن محقق نشده و برجام، تنها به فروش نفت محدود شد که توانستیم بودجه کشور را تامین کنیم. او با تاکید بر اینکه حل مشکلات فاینانس بیشتر از اینکه به مسائل و روابط اقتصادی گره خورده باشد به روابط بین‌المللی ارتباط دارد، گفت: تا مسائل و اختلافات کشور با دنیا حل نشود، کاری انجام نمی‌شود. اگرچه معاوناول رییس‌جمهور تاکنون پیگیری بسیاری برای تحقق دستاوردهای برجام و حل‌شدن مشکلات در‌این‌زمینه انجام داده اما تا زمانی که مشکلات و گره‌های موجود در حوزه باز نشود، نمی‌توان به تحقق واقعی فاینانس‌های خارجی امیدوار بود. رییس سابق اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به پرسشی مبنی‌براینکه طرح‌های اولویت‌دار برای استفاده از منابع مالی خارجی چیست و برای سرمایه‌گذاری خارجی باید به چه بخش‌هایی بیشتر توجه شود، این‌گونه پاسخ داد که در سه زمینه جدی امکان جذب سرمایه خارجی وجود دارد که بسیار ضروری به نظر می‌رسد. در‌این‌زمینه می‌توان به نفت و صنایع وابسته به آن، آب با توجه به مسائل و مشکلات جدی که دارد و زیربخش‌های آن مانند انتقال، تصفیه، آب‌شیرین‌کن و... اشاره کرد؛ البته سومین حوزه‌ای که باید به آن توجه شود، بخش صنعت است زیرا ظرفیت‌های بزرگ صنعتی در کشور وجود دارد که می‌توان آن را عملیاتی کرد و نیازمند فاینانس و تکنولوژی است و تا مشکلات بانکی و گره‌های موجود در راه برجام حل نشود، توسعه این صنایع نیز امکان‌پذیر نیست. هرچند رفت‌وآمدهای بسیاری صورت گرفت که مستلزم ایجاد آرامش در جامعه، عزم برای سرمایه‌گذاری و تدوین و اجرای قانون جدی و کاملی برای سرمایه‌گذاری و... شده اما نیازهای آن محقق نشده و برجام، تنها به فروش نفت محدود شد که توانستیم بودجه کشور را تامین کنیم.
منبع: وقایع التفاقیه